Ένας πρόσφατος θάνατος στο Ηνωμένο Βασίλειο εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν οι εξαιρετικά υψηλές δόσεις βιταμίνης D μπορεί να είναι επικίνδυνες.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού στην Ελλάδα έχει επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα που είναι πολύ χαμηλά ή ανεπαρκή για τα οστά και τη γενική υγεία.
Από την άλλη όμως μεριά η υπερβολική ποσότητα βιταμίνης D μπορεί να είναι επικίνδυνη επειδή μπορεί να προκαλέσει υπερασβεστιαιμία (υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα) και να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Ο θάνατος ενός 89χρονου άντρα στην Αγγλία έχει κερδίσει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης πρόσφατα μετά τη δημοσιοποίηση μιας ιατροδικαστικής έκθεσης που συνέδεε τον θάνατό του με τη βιταμίνη D.
Ο David Charles Mitchener εισήχθη σε τοπικό νοσοκομείο στο Surrey με υπερασβεστιαιμία, μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα είναι πάνω από το φυσιολογικό. Οι εργαστηριακές εξετάσεις αποκάλυψαν ότι είχε επίπεδα βιταμίνης D στη μέγιστη ποσότητα που μπορεί να καταγραφεί. Έπαιρνε συμπληρώματα βιταμίνης D για τουλάχιστον εννέα μήνες.
Η υπερασβεστιαιμία μπορεί να εμφανιστεί από πραγματικά υψηλές δόσεις βιταμίνης D ή μέτριες δόσεις σε άτομα με σοβαρές παθήσεις.
Η νεκροψία αποκάλυψε ότι η αιτία θανάτου του Mitchener ήταν η τοξικότητα της βιταμίνης D και η υπερασβεστιαιμία μαζί με ισχαιμική καρδιακή νόσο (που προκαλείται από στένωση των αρτηριών), συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια . Τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε εναποθέσεις στις αρτηρίες και τα όργανα, αυξάνοντας τους καρδιαγγειακούς και άλλους κινδύνους για την υγεία.
Γιατί είναι σημαντική η βιταμίνη D
Όπως εξηγεί το NIH, υπάρχουν πολλοί και εύλογοι λόγοι για τη λήψη βιταμίνης D. Αυτή η θρεπτική ουσία βοηθά το σώμα να απορροφήσει το ασβέστιο και να χτίσει ισχυρότερα οστά και είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία των μυών, των νεύρων και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Μια μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2009 δήλωσε ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι μια «αυξανόμενη επιδημία». Αυτό πυροδότησε το ενδιαφέρον για τα συμπληρώματα, σύμφωνα με έρευνα του Consumer Reports.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το ένα τρίτο ή περισσότεροι των ενηλίκων ηλικίας 60 ετών και άνω λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης D και σχεδόν το ένα τέταρτο έχει επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα πολύ χαμηλά ή ανεπαρκή για τα οστά και τη γενική υγεία.
Μια έκθεση έρευνας προέβλεψε ότι οι παγκόσμιες πωλήσεις βιταμίνης D θα εκτιναχθούν από 1,3 δισεκατομμύρια το 2022 σε 1,9 δισεκατομμύρια μέχρι το 2027. Η φρενίτιδα για τη βιταμίνη D επεκτάθηκε μαζί με μελέτες που ήταν ως επί το πλείστον παρατηρητικές, και έδειξαν μια σχέση μεταξύ της ανεπάρκειας βιταμίνης D και ενός αυξημένου κινδύνου πολλών προβλημάτων υγείας.
Αρκετές κλινικές δοκιμές, ωστόσο, έχουν βρει ότι η βιταμίνη D προσφέρει ελάχιστα ή καθόλου οφέλη ως πρόληψη ή θεραπεία για καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, άσθμα, διαβήτη ή κατάγματα.
Τα συμπληρώματα βιταμίνης D έχουν υπερπωληθεί στους καταναλωτές ως μέσο πρόληψης ή θεραπείας πολλών ασθενειών. Τα οποία όντως υποστηρίζουν την υγεία των οστών.
Πόση βιταμίνη D πρέπει να λαμβάνετε
Η ποσότητα βιταμίνης D που χρειάζεστε κάθε μέρα εξαρτάται από την ηλικία σας. Οι ενήλικες κάτω των 70 ετών χρειάζονται ημερήσια δόση 15 μικρογραμμαρίων (mcg) ή 600 IU (διεθνείς μονάδες) και οι ενήλικες ηλικίας 70 ετών και άνω χρειάζονται 20 mcg (800 IU), σύμφωνα με το NIH. Οι απαιτήσεις σε βιταμίνη D ποικίλλουν μεταξύ των ατόμων.
Αν και πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν αρκετή βιταμίνη D από φυσικές πηγές (τροφή και ήλιο), όσοι χρειάζονται συμπλήρωμα μπορούν να επιλέξουν από δύο μορφές βιταμίνης D: D2 (εργοκαλσιφερόλη) και D3 (χοληκαλσιφερόλη).
Ενώ και οι δύο τύποι παρέχουν τα ίδια οφέλη και απορροφώνται καλά από το σώμα μέσω του λεπτού εντέρου, η έρευνα έχει δείξει ότι η D3 είναι πιο ισχυρή και το σώμα διατηρεί τα επίπεδα D3 περισσότερο. Μια εξέταση αίματος μπορεί να μετρήσει μια μορφή βιταμίνης D που είναι γνωστή ως 25-υδροξυβιταμίνη D, για να δείτε εάν λαμβάνετε αρκετή ποσότητα από το θρεπτικό συστατικό.
Δεν συνιστώ συμπληρώματα βιταμίνης D για τη γενική υγεία. Ωστόσο, αν κάποιος θέλει να πάρει συμπληρώματα βιταμίνης D, θα συνιστούσα όχι περισσότερες από 1.000 IU ημερησίως. Το NIH σημειώνει ότι το ανώτατο όριο για τους ενήλικες είναι 100 mcg (4.000 IU).
Πώς να καταλάβετε εάν παίρνετε υπερβολική βιταμίνη D
Η τοξικότητα της βιταμίνης D ή η υπερβιταμίνωση D είναι εξαιρετικά σπάνια και είναι σχεδόν αδύνατο να αναπτυχθεί η πάθηση από την έκθεση στον ήλιο ή μέσω τροφών που περιέχουν φυσικά τη D.
Εάν όμως καταναλώνετε τακτικά υπερβολικές ημερήσιες ποσότητες συμπληρωμάτων, διατρέχετε τον κίνδυνο υπερβολικής δόσης και να θέσετε την υγεία σας —ακόμα και τη ζωή σας— σε κίνδυνο.
Τα συμπτώματα της εξαιρετικά υψηλής πρόσληψης βιταμίνης D περιλαμβάνουν αδυναμία, κόπωση, κατάθλιψη, σύγχυση, λήθαργο ή κώμα, πολυουρία (υπερβολική ούρηση), νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά), νεφρική ανεπάρκεια, ασβεστώσεις στους μαλακούς ιστούς, επιπεφυκίτιδα (συχνά αποκαλούμενη ροζ μάτι), πυρετός, ρίγη, ανορεξία, ναυτία, έμετος και δυσκοιλιότητα.
Εάν παίρνετε καθημερινά ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D ή μια πολυβιταμίνη, ελέγξτε την ετικέτα και μάθετε πόση ποσότητα λαμβάνετε. Δεν απαιτούνται προειδοποιήσεις στην ετικέτα για υπερβολικές ποσότητες αυτής της βιταμίνης. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) γενικά δεν εγκρίνει τους ισχυρισμούς στα συμπληρώματα διατροφής ή άλλη επισήμανση πριν από την κυκλοφορία του προϊόντος.
Τέλος η αναφορά του ιατροδικαστή για τον άνδρα που έπαιρνε υπερβολική δόση βιταμίνης D, ήταν ότι δεν υπήρχαν προειδοποιήσεις στη συσκευασία του συμπληρώματος που να περιγράφουν λεπτομερώς τους συγκεκριμένους κινδύνους ή παρενέργειες από τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D.