Το ατύχημα του Τσερνόμπιλ είναι μια πληγή για τον πλανήτη μας και παραμένει ανοιχτή. Από το Σάββατο 26 Απριλίου 1986 που συνέβη μέχρι και σήμερα δεν έχει σταματήσει να απασχολεί την ανθρωπότητα. Ενίοτε να λειτουργεί και ως παράδειγμα. Προς αποφυγή και συμμόρφωση. Είναι το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία, αυτό που άγγιξε το επίπεδο 7. Το υψηλότερο επίπεδο δριμύτητας ενός πυρηνικού ατυχήματος, βάσει της Διεθνής Πυρηνικής Κλίμακας συμβάντων.
Μετά το ατύχημα, 237 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω της άμεσης και έντονης έκθεσης στη ραδιενέργεια. Από αυτούς οι 31 πέθαναν μέσα στους πρώτους τρεις μήνες. Τα πρώτα θύματα ήταν εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό και πυροσβέστες. Η συνεχόμενη χρήση της στολής τους, που είχε γεμίσει από τη ραδιενεργή σκόνη του ατυχήματος, προκάλεσε ραδιενεργά εγκαύματα σε μεγάλες επιφάνειες του δέρματος τους.
Τα επίσημα ιατρικά στοιχεία και οι αναφορές, κάνουν λόγο για 4.000 θανάτους που σχετίζονται με το ατύχημα, μέσα στα επόμενα χρόνια. Ανάμεσα στα 5 εκατομμύρια ανθρώπων που βρίσκονταν ή βρίσκονται ακόμα σε κοντινή απόσταση από τη μολυσμένη περιοχή. Το αξιοσημείωτο είναι πως η αναφορά από το ατύχημα, λέει πως «θάνατος που έχει προκληθεί από καρκίνο, λόγο του ατυχήματος, αγγίζει λιγότερο από το 1%. Για την ακρίβεια πως περίπου το 0.3% μπορεί να συνδεθεί άμεσα με την καταστροφή του Τσερνόμπιλ».
Πόσα είναι τα θύματα από το ατύχημα;
Μεγάλος αριθμός ερευνητών και δημοσιογράφων, τότε και τώρα, δεν έχουν πειστεί πως τα θύματα είναι τόσο λίγα. Ο αριθμός των ανθρώπων που επηρεάστηκαν από την ραδιενέργεια για την υπόλοιπη ζωή τους, είναι και παραμένει άγνωστος Μέσα στις χώρες που επηρεάστηκαν τότε, ανήκει και η Ελλάδα. Ένα παράδειγμα είναι οι αμβλώσεις. Ένας μεγάλος αριθμός γυναικών ζήτησε τότε να προβούν σε τερματισμό της εγκυμοσύνης τους, υπό το φοβικό καθεστώς της ραδιενέργειας. Το ίδιο συνέβη στη Δανία και στην Ιταλία.
Παρόλο που υπήρχαν διαβεβαιώσεις από την επιστημονική κοινότητα πως δεν διατρέχουν κίνδυνο, οι αμβλώσεις αυξήθηκαν κατά 2.500 περιστατικά στην Ελλάδα. Έρευνες μιλούν για 150.000 επιλεκτικές αμβλώσεις που πραγματοποιήθηκαν παγκοσμίως και πάλι εξαιτίας του φόβου της ραδιενέργειας. Τα στατιστικά στοιχεία από τη Σοβιετική Ένωση, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία δεν είναι διαθέσιμα ακόμα και σήμερα.
Η φωτιά της 7ης Απριλίου 2020.
Φτάνοντας στο σήμερα, η φωτιά που πλήττει την περιοχή γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο, καίει ακόμα. Έχουν περάσει 12 ημέρες και παρόλο που βρίσκεται υπό έλεγχο, οι καταστροφικές συνέπειες είναι ορατές για μια ακόμη φορά. Η καπνομίχλη ή αιθαλομίχλη έχει απλωθεί σε όλες τις τριγύρω περιοχές πλήττοντας μέχρι και το Κίεβο.
Αναφορικό σημείωμα από το IRSN(Institut De Radioprotection et de Surete Nucleaire) που εκδόθηκε στις 15 Απριλίου αναφέρει επιγραμματικά τα εξής.
- Οι φωτιές στην Ουκρανία ξεκίνησαν στις 7 Απριλίου 2020, όπου και απλώθηκαν κοντά στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ.
- Πλησίασαν στο 1 χιλιόμετρο από τον χώρο του πυρηνικού ατυχήματος. Στο χώρο που ορίζεται έως και σήμερα η ζώνη αποκλεισμού.
- Υπολογίζεται ότι κάηκαν 20.000 εκτάρια γης.
- Οι προσπάθειες των πυροσβεστών και η βροχή, βοήθησε στον έλεγχο και στον περιορισμό της φωτιάς από την αποκλειστική ζώνη.
- Βρέθηκαν αυξημένα επίπεδα ραδιενεργού καισίου 137(Caesium-137), ειδικότερα στις 10 και 11 Απριλίου 2020.
Η αναφορά είναι καθησυχαστική ως προς τις ραδιενεργές συνέπειες. Τονίζει πως οι μετρήσεις είναι υψηλότερες από τις συνηθισμένες για το καίσιο 137 αλλά παραμένουν μέτριες και χωρίς αρνητικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ο ίδιος ο καπνός μπορεί να έχει επιπτώσεις στη γενικότερη υγεία των πολιτών. Μάλιστα η ποιότητα του αέρα στο Κίεβο καταγράφηκε ως η χειρότερη στον κόσμο για την περασμένη εβδομάδα. Η αναφορά καταλήγει πως η δόση ραδιενέργειας για έναν κάτοικο που ζει κοντά στην κατεστραμμένη περιοχή είναι αμελητέα.
Παρόλα αυτά οι οδηγίες που ακολουθούν οι κάτοικοι των περιοχών που έχουν επηρεαστεί από τους καπνούς, είναι να παραμείνουν στο σπίτι και με κλειστά παράθυρα. Είναι λες και γύρισε ο χρόνος πίσω, στις ίδιες οδηγίες που είχαν 34 χρόνια πριν, όταν πραγματοποιήθηκε το πυρηνικό ατύχημα. Αυτή τη φορά όμως, για να αποφύγουν αναπνευστικά προβλήματα και παρενέργειες από την εισπνοή του καπνού.
Το Τσερνόμπιλ και η Διεθνής προσπάθεια ελέγχου της καταστροφής.
Γνωρίζουμε πως κατά την περίοδο που πυρηνικού ατυχήματος η αλήθεια για το τι συνέβη άργησε να βγει προς τα έξω. Οι τοπικές αρχές κράτησαν το μυστικό, για ένα ατύχημα που ακόμα και σήμερα επηρεάζει την Ευρώπη και τη Ρωσία άμεσα. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, 8.4 εκατομμύρια άνθρωποι εκτέθηκαν στην ραδιενέργεια. Η τότε Σοβιετική κυβέρνηση αναγνώρισε την ανάγκη να ζητήσει βοήθεια από τη διεθνή κοινότητα μόλις το 1990.
Από τότε έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 230 διαφορετικές έρευνες και επιχειρήσεις στον τομέα της υγείας, της πυρηνικής ασφάλειας, της επανόρθωσης, του περιβάλλοντος, της παραγωγής καθαρού φαγητού και των πληροφοριών. Στις 8 Δεκεμβρίου 2016 τα Ηνωμένα Έθνη καθιέρωσαν την 26η Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης της Καταστροφής στο Τσερνόμπιλ. Αυτό έγινε ως ένα βήμα αναγνώρισης, ότι 30 χρόνια μετά την καταστροφή οι συνέπειες είναι μακροπρόθεσμες. Οι περιοχές που επηρεάστηκαν περισσότερο συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ανάγκες σχετικές με το ατύχημα.
Υπήρξαν πολλά σενάρια για το τι θα συνέβαινε εάν η φωτιά έφτανε στο χώρο του πυρηνικού εργοστασίου. Κανένα από αυτά τα σενάρια δεν ήταν αισιόδοξο, όλα μιλούσαν για τις καταστροφικές συνέπειες από μια πυρκαγιά στο σημείο μηδέν. Αυτό μας φέρνει πιο κοντά στην αναγνώριση των κινδύνων από την χρήση των πυρηνικών εργοστασίων. Και τι επιπτώσεις θα έχει στην υγεία και την καλοζωία όλων μας στον πλανήτη.
Επηρέασε τότε πραγματικά η ραδιενέργεια όλη τη μετέπειτα γενιά; Τα νεογέννητα βρέφη είχαν επηρεασμένη υγεία, έστω και στο ελάχιστο, σε σημείο που να μην είναι απλά ανιχνεύσιμη; Συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την αύξηση των ασθενειών από καρκίνο, λευχαιμία και θυροειδή; Η μετάδοση των ραδιενεργών υλικών μέσα από τον αέρα, το νερό, τη χλωρίδα και την πανίδα είναι επικίνδυνη; Ερωτήματα που οι απαντήσεις από τις αρχές είναι καθησυχαστικές τις περισσότερες φορές. Όχι όμως και βάσιμες σε βαθμό επιβεβαίωσης. Το καλύτερο που μπορούμε είναι να ελπίζουμε πως δε θα ξανασυμβεί. Τουλάχιστον όχι με τον ίδιο ανεξέλεγκτο και βίαιο τρόπο. Που οδήγησε στο θάνατο ή στις αρρώστιες εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ανθρώπους.
Έρευνα, μετάφραση, σύνταξη: Βογιατζής Ηλίας
Πηγή: www.world-nuclear.org, www.un.org, www.forbes.com , www.irsn.fr