Ενόψει του φθινοπώρου και της εποχής ιώσεων που δειλά-δειλά ξεκινά, να σας ενημερώσουμε για το τι μπορούμε να φάμε αν μας χτυπήσει η διάρροια την πόρτα.
Το τι πρέπει να τρώμε στη διάρροια, εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε. Γενικά, δεν αποφεύγουμε τις φυτικές ίνες, αλλά τις περιορίζουμε. Επίσης, πίνουμε αρκετό νερό και κατά προτίμηση υγρά που περιέχουν ηλεκτρολύτες. Ακόμη, προτιμούμε τροφές που θα ελαχιστοποιήσουν τον ερεθισμό του γαστρεντερικού σωλήνα.
Τα είδη της διάρροιας
Γενικά διακρίνουμε πέντε (5) μορφές διάρροιας, ανάλογα με το αίτιο που μπορεί να την προκαλέσει.
Αρχικά έχουμε τον εξιδρωματικό τύπο διάρροιας. Συνήθως, υπάρχει βλάβη του εντερικού βλεννογόνου (έσω επιφάνεια του εντερικού αυλού). Ως συνέπεια αυτής, αυξημένα ποσά βλέννης, αίματος, πρωτεϊνών, ύδατος και ηλεκτρολυτών περνάνε στον αυλό του εντέρου. Αυτά, συνήθως αποβάλλονται με τα κόπρανα. Αυτόν τον τύπο διάρροιας τον συναντάμε συχνά σε φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου όπως η νόσος Crohn, η ελκώδης κολίτιδα κ.ά.
Έπειτα, έχουμε τον τύπο της ωσμωτικής διάρροιας. Η παρουσία ωσμωτικώς δρώντων ουσιών στον αυλό του εντέρου, προκαλεί παθητικά αυξημένη ροή ύδατος προς τον εντερικό αυλό. Για παράδειγμα, στην δυσανεξία στη λακτόζη, το ένζυμο που την διασπά υπολειτουργεί και έτσι η λακτόζη παραμένει στον εντερικό σωλήνα. Συνηθέστερα αίτια ωσμωτικής διάρροιας είναι η δυσανεξία στη λακτόζη, το σύνδρομο dumping και άλλα.
Επόμενος τύπος διάρροιας είναι η εκκριτική. Η παρουσία ιών, βακτηριακών τοξινών και άλλων ουσιών ερεθίζουν τον εντερικό βλεννογόνο. Έτσι λοιπόν, αυξάνει η ενεργητική έκκριση ύδατος και ηλεκτρολυτών προκειμένου ο οργανισμός να απομακρύνει αυτές τις «ερεθιστικές» ουσίες.
Ακόμη, υπάρχει και η διάρροια δυσαπορροφητικού τύπου. Σε αυτό τον τύπο διάρροιας, ο οργανισμός δεν διαθέτει τα ένζυμα που πέπτουν ορισμένα θρεπτικά συστατικά. Επίσης, υπάρχει και η περίπτωση λόγω χειρουργείου, νόσου ή δομικών ανωμαλιών, το έντερο να μην έχει απορροφητική επιφάνεια επαρκούς έκτασης για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Έτσι λοιπόν, αυτά τα θρεπτικά συστατικά συνεχίζουν άπεπτα την πορεία τους στον εντερικό σωλήνα. Πολλά από αυτά εμφανίζουν ωσμωτική δράση και κατά συνέπεια διεγείρουν την είσοδο νερού και ηλεκτρολυτών στον αυλό.
Τέλος, έχουμε την διάρροια που προκαλεί η χρήση ορισμένων φαρμάκων. Αυτός ο τύπος διάρροιας λέμε ότι είναι ιατρογενούς αιτιολογίας. Για παράδειγμα, η χορήγηση κάποιων αντιβιωτικών, ειδικά εάν γίνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσει αυτό τον τύπο διάρροιας. Αντίστοιχα, το ίδιο μπορεί να προκαλέσει και η χορήγηση της λακτουλόζης, ουσίας με υπακτική δράση.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η κατάλληλη διατροφή στη διάρροια
Η διατροφή είναι βασικό κομμάτι της θεραπευτικής διαχείρισης της διάρροιας. Μπορεί δηλαδή είτε να επιδεινώσει τα συμπτώματα είτε να βοηθήσει στην ύφεσή τους. Τον κύριο ρόλο μάλιστα σε αυτό, διαδραματίζουν οι φυτικές ίνες.
Τις φυτικές ίνες διακρίνουμε αδρά σε διαλυτές και σε αδιάλυτες. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες, είναι αυτές που θέλουμε να αποφύγουμε κατά την διάρκεια επεισοδίων διάρροιας. Ο λόγος είναι ότι οι ίνες αυτές, αυξάνουν την ταχύτητα με την οποία η τροφή περνάει από το έντερο. Μπορούν λοιπόν με τον τρόπο αυτό να επιδεινώσουν το σύμπτωμα της διάρροιας.
Αντίθετα, στο διαιτολόγιο πρέπει να συμπεριλάβουμε διαλυτές φυτικές ίνες. Αυτές οι φυτικές ίνες αφενός απορροφούν αρκετά από τα υγρά που υπάρχουν στον εντερικό αυλό. Επίσης, όταν εισέλθουν στο παχύ έντερο, τις χρησιμοποιούν τα βακτήρια που υπάρχουν εκεί, προκειμένου να παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (SCFA). Αυτά τα λιπαρά όταν απορροφώνται, υποβοηθούν ταυτόχρονα και την απορρόφηση ύδατος, νατρίου και ορισμένων άλλων ηλεκτρολυτών.
Προσοχή όμως, ακόμη και τις διαλυτές ίνες θα πρέπει να τις προσλαμβάνουμε σε μέτριες ποσότητες χωρίς να φτάνουμε σε υπερβολές.
Τι πρέπει να τρώμε στη διάρροια
- Αρχικά, για όσο διαρκεί η διάρροια και ορισμένες ημέρες αργότερα, αποφεύγουμε την κατανάλωση γαλακτοκομικών. Το ένζυμο που διασπά τη λακτόζη λείπει ή υπολειτουργεί και η κατανάλωση γαλακτοκομικών θα επιδεινώσει το σύμπτωμα.
- Αποφεύγουμε την κατανάλωση οσπρίων, δημητριακών ολικής άλεσης καθώς και των λοιπών τροφίμων που περιέχουν αδιάλυτες φυτικές ίνες.
- Καταναλώνουμε μέτριες ποσότητες φρούτων τα οποία κατά προτίμηση τα ξεφλουδίζουμε και τα προτιμούμε σχετικά ώριμα.
- Καταναλώνουμε λαχανικά σε μέτριες ποσότητες και επιλέγοντας προσεκτικά την ποικιλία και τον τρόπο που τα μαγειρεύουμε.
- Κρέας, ψάρι και τυριά μπορούμε να τα καταναλώσουμε, αλλά θα πρέπει να προσέξουμε τι θα επιλέξουμε. Φροντίζουμε λοιπόν να είναι σχετικά άλιπα ή τα μαγειρεύουμε ανάλογα προκειμένου να μειώσουμε όσο το δυνατόν την περιεκτικότητά τους.
- Τα αμυλούχα τρόφιμα γενικά θα πρέπει να τα καταναλώνουμε με μέτρο και να αποφεύγουμε όσα περιέχουν ανθεκτικό άμυλο.
- Προσέχουμε ιδιαίτερα τα μπαχαρικά και τους τρόπους μαγειρικής παρασκευής που χρησιμοποιούμε. Με τον τρόπο αυτό, θα μειώσουμε στο ελάχιστο τον ερεθισμό που προκαλούν.
Δήμζας Νικόλαος: Στρατιωτικός Κλινικός Διαιτολόγος,
docdiet.gr,Clickatlife.gr