Η εφηβεία είναι από τις πιο δύσκολες ηλικιακές φάσεις για ένα παιδί. Ξεκινά να συνειδητοποιεί ότι είναι μία διαφορετική προσωπικότητα. Το σώμα του αλλάζει, οι ορμόνες σε πολλές περιπτώσεις του θολώνουν την κρίση. θέλει να τα ζήσει όλα στο κόκκινο και σίγουρα κάνει την δική του επανάσταση.
Ένας έφηβος μπορεί να αμφισβητήσει τα πάντα. Από την σημασία του να διαβάζει τα μαθήματά του και να σπουδάζει, μέχρι την σημαντικότητα του να γυρίζει νωρίς σπίτι, να μην είναι συνεχώς με ένα κινητό στο χέρι και να μην μιλάει με ασέβεια στους γονείς του.
Πολλές φορές μπορεί να ακούσετε έναν έφηβο να έχει ξεσπάσματα οργής και να αναπαράγει ατάκες “δεν είναι δίκαιο”, “άντε να πάω 18 και να φύγω από το σπίτι”. Πάνω σε έναν καυγά, είναι λογικό να ακουστούν τέτοιες φράσεις και αυτό δεν είναι άξιο να συνεχιστεί και να συζητηθεί, διότι πρέπει οι γονείς να δείξουν κατανόηση.
Όμως όταν ένα έφηβο παιδί ξεκινά να βρίζει και να προσβάλλει τους γονείς του και ακόμη και όταν οι ίδιοι του κάνουν παρατήρηση, εκείνο δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί το λάθος του, ξεκινάει το πρόβλημα. Έρευνες έχουν δείξει ότι αν ένα έφηβο παιδί είναι ασεβές και αυτό δεν αλλάξει, θα παραμείνει ασεβές και στην ενήλικη ζωή του.
Και όχι μόνο ως προς τους γονείς, αλλά ως προς τον οποιοδήποτε άνθρωπο τον συναναστρέφεται. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό τα παιδιά να μάθουν να σέβονται τα όρια του συνομιλητή τους και φυσικά να σέβονται τους μόνους ανθρώπους που σε φυσιολογικές περιπτώσεις, τον νοιάζονται περισσότερο από όλους.
Δώστε εσείς το καλό παράδειγμα
Οι έφηβοι σε πολλές περιπτώσεις αντιγράφουν συμπεριφορές. Αν για παράδειγμα σας ακούει να μαλώνετε και κάθε φορά που μαλώνετε ξεκινάτε να εκτοξεύετε προσβολές ο ένας στον άλλον, το παιδί υιοθετεί αυτήν την συμπεριφορά και την αναπαράγει σε έναν καυγά με εσάς ή με κάποιον άλλον.
Υπάρχουν επίσης πολλοί γονείς που είναι ιδιαίτερα αυταρχικοί με τα παιδιά τους. Δεν μπαίνουν στην διαδικασία να εξηγήσουν τις λάθος συμπεριφορές ή να συγχωρέσουν τυχόν λάθος συμπεριφορές του παιδιού τους, παρατηρώντας ταυτόχρονα την εξέλιξη του παιδιού.
Φυσικά σε ένα σπίτι θα πρέπει να υπάρχουν όρια. Θα πρέπει να εξηγήσετε στο παιδί πως με βρισιές και προσβολές δεν βρίσκει το δίκιο του, αλλά το χάνει και πως τέτοιες συμπεριφορές δεν τις ανέχεστε, όχι μόνο από εκείνο, αλλά από κανέναν.
Κάθε φορά που το παιδί παραβαίνει αυτούς τους κανόνες θα πρέπει να υπάρχει μία συνέπεια η οποία θα πρέπει και να τηρηθεί. Αυτές οι συνέπειες δεν πρέπει να αφορούν το φαγητό και το νερό. Μπορείτε να του στερήσετε το πάρτι που περιμένει εδώ και καιρό, την εκδρομή ή το playstation και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκύψετε.
Το βασικότερο από όλα όμως είναι το παιδί να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου οι γονείς σέβονται ο ένας τον άλλον ακόμη και στους καυγάδες. Δεν μπορείτε να τσακώνεστε διαρκώς κάτω από την μύτη του, αλλά όταν τύχει κάποια στιγμή να μαλώσετε και μπροστά του πρέπει από εσάς να ακούσει επιχειρήματα και όχι βρισιές και προσβολές.
Επίσης θα πρέπει οι γονείς να σέβονται πάνω από όλα το παιδί τους. Μην έχετε την απαίτηση το παιδί να σας σέβεται τυφλά, όταν εσείς το προσβάλλετε πρώτοι ή δεν του έχετε ζητήσει συγγνώμη ποτέ για μία λάθος συμπεριφορά σας προς το πρόσωπό του.
Διατηρήστε την ψυχραιμία σας
Ακόμη κι αν αυτό που θα σας πει ξεπεράσει πολύ τα όριά σας, εσείς θα πρέπει να παραμείνετε ψύχραιμοι. Πείτε του ότι αυτό που είπε είναι λάθος και πως θα του εξηγήσετε γιατί είναι λάθος όταν ηρεμήσετε. Επιβάλλετε του μία συνέπεια, αν το κρίνετε απαραίτητο και αφού ηρεμήσετε εξηγήστε του γιατί σας αδίκησε και γιατί δεν είναι σωστό να σας μιλάει έτσι.
Επίσης η ψυχραιμία όπως και τα νεύρα είναι μεταδοτικά συναισθήματα. Αν εσείς ξεκινήσετε να ωρύεστε και να προσβάλλετε το παιδί, τότε η κατάσταση θα γίνει χειρότερη. Αν όμως το παιδί δει πως ακόμη και μετά από αυτό που είπε εσείς σταθήκατε στο ύψος των περιστάσεων, τότε με τον καιρό θα αντιγράψει την συμπεριφορά σας.
Το παιδί δοκιμάζει τα όριά σας
Στην εφηβεία τα παιδιά προσπαθούν να καθορίσουν την θέση τους τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικογένεια. Προσπαθούν να μάθουν τα όριά τους αλλά και να ανακαλύψουν τα δικά σας όρια. Γι’ αυτό και δεν πρέπει συμπεριφορές που σας ενοχλούν να μην τις εξηγείται και να μην τις επιλύνετε με ψυχραιμία και συνέπεια.
Το παιδί προσπαθεί να δει μέχρι που…το παίρνει, στα λαϊκά, και εσείς πρέπει να του δείξετε τι ανέχεστε και τι όχι. Δείτε το σαν μία καινούρια σχέση που έχει πολύ μεγάλη σημασία για εσάς να πάει καλά.
Χρειάζεται ψυχραιμία, συνέπεια και αυστηρότητα εκεί που χρειάζεται. Μα πάνω από όλα, χρειάζεται να ανοίξετε τα χαρτιά σας και να μην θεωρείται τίποτα ως αυτονόητο. Για εσάς μία συμπεριφορά είναι αυτονόητα λάθος, για εκείνο όμως, όχι.
Μην υποχωρήσετε στην συνέπεια που θα του επιβληθεί
Όταν ένας γονιός κρίνει πως πρέπει να επιβληθεί μία συνέπεια στο παιδί του, είτε μιλάμε για παιδί 5 ετών είτε για παιδί 15 ετών, θα πρέπει ο γονιός να δείξει συνέπεια.
Πόσο μάλλον στην εφηβεία, που οι έφηβοι προσπαθούν συνεχώς να δοκιμάσουν τα όριά σας. Αν για παράδειγμα πάνω στα νεύρα σας του απαγορεύσετε να πάει στο πάρτι το Σάββατο, αλλά όταν ηρεμήσετε του πείτε “αυτήν την φορά, θα πας αλλά αν ξαναγίνει…” τότε θα ξαναγίνει.
Γιατί το παιδί ακόμη και ενδόμυχα σκέφτεται πως ανεξάρτητα από το τι θα πάτε ή το τι θα του απαγορεύσετε, αν έρθει και σας χαϊδευτεί ή σας περάσουν τα νεύρα, πάλι το δικό του θα περάσει.
Οπότε δεν έχει όρια και δεν μαθαίνει να σέβεται. Επίσης δεν μαθαίνει να αναλαμβάνει τις συνέπειες των πράξεων του και αυτό θα έχει συνέπειες και στην ενήλικη ζωή.