Η εθελοντική αιμοδοσία είναι μια από τις πιο αλτρουιστικές ανθρώπινες πράξεις. Σε μια εποχή που είναι δύσκολο κάποιος να δει πέραν του εαυτού του, η αιμοδοσία επαναφέρει την ηθική ευαισθησία στον κόσμο μας.
Προσφέρεις μισό λίτρο από το αίμα σου(450ml για την ακρίβεια) δεν ξέρεις καν που και σε ποιον θα πάει, όμως νιώθεις τόσο ευτυχής. Φανταστείτε τη χαρά που νιώθουν οι παραλήπτες, που το έχουν ανάγκη όσο τίποτα άλλο. Που πάει το αίμα μας, ποιοι το χρειάζονται και τι κερδίζει ο αιμοδότης, σας τα παραθέτω αμέσως.
Δώσε αίμα, σώσε τρεις ζωές! Η μήπως τέσσερις;
Δωρίζω αίμα σημαίνει δωρίζω ζωή, χωρίς υπερβολή. Δεν υπάρχει πουθενά στη φύση, δεν το παρέχει καμία άλλη πηγή εκτός απευθείας από τον άνθρωπο. Χωρίς το απαραίτητο αίμα μας, είμαστε ένα τίποτα. Ο μέσος άνθρωπος διαθέτει 4-5 λίτρα αίμα και όταν αιμοδοτούμε αφαιρείται το 8% – 10% περίπου.
Ο οργανισμός μόλις αντιληφθεί ότι υπάρχει απώλεια αίματος, στέλνει σήμα και ξεκινάει η αναπλήρωση του. Στις πρώτες 24 ώρες έχει αναπληρωθεί το υγρό κομμάτι του αίματος. Σε 3-4 εβδομάδες έχει αποκατασταθεί και ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Μετα τη συλλογή του αίματος αυτό χωρίζεται σε τρία διαφορετικά μέρη. Στο πλάσμα, στα ερυθρά αιμοσφαίρια και στα αιμοπετάλια. Ο κάθε ασθενής που έχει ανάγκη για μετάγγιση κρίνεται από τους θεράποντες ιατρούς για το τι χρειάζεται ακριβώς. Έτσι όταν εσύ δίνεις το αίμα σου δεν πηγαίνει μόνο σε ένα άτομο αλλά πιθανόν σε τρία διαφορετικά. Στον υπότιτλο αναφέρω πως ίσως να σώζεις και ένα τέταρτο άτομο.
Αυτό είσαι εσύ. Γιατί η αιμοδοσία έχει οφέλη και για τον αιμοδότη. Έχει βρεθεί πως η αιμοδοσία μειώνει δραστικά την εμφάνιση ασθενειών όπως ο καρκίνος, η ανακοπή καρδίας και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Παράλληλα βοηθά τον οργανισμό μας να διατηρήσει τα σωστά επίπεδα σιδήρου. Κάτι που βοηθάει στη σωστή πηκτικότητα του αίματος και κατ΄επέκταση στη βέλτιστη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων.
Ας μη ξεχνάμε επίσης πως το αίμα σας εξετάζεται πάντα για μολυσματικές ασθένειες όπως η ηπατίτιδα, ο HIV κλπ. Εξετάσεις που σπανίως να κάνουμε από μόνοι μας και η πρόληψη όπως είναι γνωστό σώζει ζωές. Μήπως τελικά κερδίζουμε περισσότερα όλοι όσοι προσφέρουμε το αίμα μας;
Μα γιατί χρειαζόμαστε συνεχώς αιμοδότες;
Αρχικά τους χρειαζόμαστε γιατί δεν είναι ποτέ αρκετοί και συνήθως στην Ελλάδα προσφέρουν το αίμα τους μόνο όταν κάποιος δικός τους άνθρωπος είναι ασθενής. Μέγα λάθος αυτό καθώς αν κάποιος μπόρεσε να δώσει μια φορά αίμα σημαίνει πως μπορεί να δίνει 3-4 φορές το χρόνο.
Με αυτή την τακτική θα γλιτώναμε τόσο άγχος και φόβο, για το αν υπάρχει επάρκεια σε αίμα όταν αυτό χρειαστεί. Είτε από αμέλεια, είτε γιατί δεν το έχουμε συνηθίσει ως συστηματική πράξη, λίγοι το κάνουν ακατάπαυστα και προγραμματισμένα.
Κάποιοι φοβούνται μήπως πάθουν κακό, μήπως κολλήσουν κάποια μολυσματική ασθένεια. Σε αυτούς έχω να πω το εξής: πιο πολλές πιθανότητες έχετε να κολλήσετε κάτι στο λεωφορείο ή στις δημόσιες τουαλέτες. Ούτε οι φλέβες μας αδυνατίζουν προσφέροντας αίμα. Η διαδικασία γίνεται με απόλυτη ασφάλεια και δεν μιλάω εκ του ασφαλούς. Αλλά ως αιμοδότης που έχει αγγίξει τις 50 αιμοδοσίες στα 43 του έτη ζωής.
Αιμοδότες χρειαζόμαστε επίσης γιατί το αίμα που εγώ πρόσφερα πριν 25 χρόνια δεν υπάρχει. Ούτε καν το αίμα που πρόσφερα πριν ένα χρόνο. Δυστυχώς το αίμα διατηρείται στο ψυγείο για 5-6 εβδομάδες. Τα αιμοπετάλια μόλις για 5 ημέρες. Το πλάσμα είναι το μόνο που μπορεί να διατηρηθεί στη ψύξη για ένα χρόνο.
Όλο το ληγμένο αίμα και τα παράγωγα του οδηγούνται προς καταστροφή μετα την ημερομηνία λήξεως. Έτσι οι ανάγκες για αίμα είναι συνεχόμενες και σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα αυξημένες.
Διακοπές, αυτό το βάσανο της αιμοδοσίας.
Όταν είμαστε σε διακοπές οι εθελοντές αιμοδότες μειώνονται και η προσέλευση δεν είναι η απαιτούμενη για να καλυφθούν οι εσωτερικές ανάγκες. Καλό είναι λοιπόν αν μπορείτε πριν φύγετε για διακοπές, μικρές ή μεγάλες σε διάρκεια, να κάνετε μια στάση από την αιμοδοσία. Γιατί εκτός από τη μείωση αιμοδοτών έχουμε αύξηση της ζήτησης.
Δυστυχώς σε περιόδους ειδικά μεγάλων εξόδων από τις πόλεις(Πάσχα, Χριστούγεννα, τριήμερα) έχουμε και πολλά ατυχήματα. Περισσότεροι θα βρεθούν στα έκτακτα περιστατικά και στα χειρουργικά κρεβάτια, με τεράστια ανάγκη για αίμα.
Αν σκέφτεσαι πως θα υπάρχουν ήδη κάποιες φιάλες αίμα, είναι καλό να γνωρίζεις πόσοι ασθενείς χρειάζονται μόνιμα αίμα. Το υπουργείο Υγείας αναφέρει πως χρειάζονται 650.000 φιάλες αίμα για τις εσωτερικές ανάγκες της χώρας. Οι ανάγκες μεγάλες και οι παραλήπτες περισσότεροι.
- Ασθενείς μετα από ένα σοβαρό τραυματισμό.
- Χειρουργική επέμβαση που θα προκαλέσει μεγάλη απώλεια αίματος.
- Πρόβλημα με το συκώτι που καθιστά το σώμα ανίκανο να παράξει αίμα.
- Απώλεια αίματος μετα από γέννα.
- Αιμοφιλικά άτομα.
- Άτομα που πάσχουν από Θαλασσαιμία
- Μια ασθένεια που προκαλεί μείωση στο αίμα ή στην ποιότητα του, όπως η αναιμία.
- Νεφρική ανεπάρκεια.
- Θεραπεία για τον καρκίνο(χημειοθεραπεία) που επιβραδύνει την παραγωγή αίματος στο σώμα του ασθενούς.
Όλοι αυτοί οι ασθενείς είναι χιλιάδες και η αναμονή για αίμα μπορεί κυριολεκτικά να τους στοιχίσει τη ζωή. Μη ξεχνάτε πως το αίμα σας πρέπει πρώτα να εξεταστεί και μετα να δοθεί στον μεταγγιζόμενο. Δεν είναι όπως στις ταινίες που ίσως έχουν προβάλει πως βγάζουν το αίμα με ένα σωληνάκι και το βάζουν σε ένα άλλο άτομο.
Ομάδες αίματος και η βαρεμάρα του μη-αιμοδότη.
Σημαντικό είναι να βρεθεί και η σωστή ομάδα αίματος. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Η μετάγγιση με τη λάθος ομάδα αίματος μπορεί να στοιχίσει τη ζωή του μεταγγιζόμενου. Ή να του προκαλέσει μόνιμα προβλήματα υγείας, όπως νεφρική ανεπάρκεια.
Η αλλεργική αντίδραση θα είναι τόσο ισχυρή που το σώμα θα ξεκινήσει να επιτίθεται στο ξένο σώμα. Διότι το αίμα θα θεωρεί ως εχθρός και το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς θα δράσει προφυλακτικά. Αυτό θα επιφέρει πυρετό, εμετό, πόνους, αναφυλακτικό σοκ και ίσως προκαλέσει το θάνατο.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν την αγωνιά όλων όσων χρειάζονται αίμα συστηματικά; Αν εσείς φοβάστε τις βελόνες για να χαρίσετε αίμα, φανταστείτε να αντιστραφούν οι ρόλοι και να το χρειαστείτε εσείς ή κάποιος δικός σας.
Οι άντρες μπορούν να δίνουν κάθε 90 ημέρες αίμα και οι γυναίκες κάθε 120 ημέρες. Τη συχνότητα της αιμοδοσίας θα τη συζητήσετε με τους γιατρούς και τις νοσοκόμες στα κέντρα αιμοδοσίας. Τα οφέλη θα τα διαπιστώσετε μόνοι σας μετα την πρώτη σας αιμοδοσία. Θα βγείτε με άλλη ψυχολογία, θα νιώσετε πιο γεμάτοι από ποτέ άλλοτε.
Αιμοδοτών για περισσότερα από 25 χρόνια και δεν έχω σκοπό να σταματήσω αν δεν παρουσιαστεί λόγος υγείας. Κάθε φορά που μπορεί να βαριέμαι να πάω, σκέφτομαι όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να βαρεθούν.
Θέλουν να ζήσουν και μπορεί να είναι μικρά παιδιά που παλεύουν με ασθένειες, συνάνθρωποι μας που κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους. Το να βαριέσαι είναι μια πολυτέλεια που δεν την πόθησα ποτέ. Μη το κάνεις ούτε εσύ, γιατί αύριο μπορεί να έχεις ανάγκη από μια φιάλη αίματος. Και κάποιος άλλος να βαριέται όπως τώρα εσύ.
Πάρε τηλέφωνο, κλείσε ραντεβού, δώσε όσο χρόνο χρειαστεί για να σώσεις τρεις ζωές. Τώρα, πριν να είναι αργά για κάποιους άλλους.
Έρευνα, σύνταξη, επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Email επικοινωνίας: iliasvogiatzis@gmail.com
Πηγή: www.ekea.gr, www.redcross.org.au , www.blood.co.uk