Με τον όρο άνοια περιγράφεται ένα σύνολο συμπτωμάτων που προκαλούνται από διαταραχές που επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Δεν είναι μία συγκεκριμένη ασθένεια. Η άνοια επηρεάζει τη σκέψη, τη συμπεριφορά και την ικανότητα να εκτελεί το άτομο καθημερινές εργασίες. Η λειτουργία του εγκεφάλου επηρεάζεται αρκετά και παρεμβαίνει στη φυσιολογική κοινωνική ή επαγγελματική ζωή του ατόμου. Το σήμα κατατεθέν της άνοιας είναι η αδυναμία εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων ως συνέπεια της μειωμένης γνωστικής ικανότητας.
Οι γιατροί κάνουν διάγνωση άνοιας εάν δύο ή περισσότερες γνωστικές λειτουργίες έχουν διαταραχθεί σημαντικά. Στις γνωστικές λειτουργίες που επηρεάζονται μπορεί να περιλαμβάνονται η μνήμη, οι δεξιότητες στον προφορικό λόγο, η κατανόηση πληροφοριών, οι δεξιότητες κατανόησης του χώρου, η κρίση και η προσοχή. Οι άνθρωποι με άνοια μπορεί να έχουν δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων και στον έλεγχο των συναισθημάτων τους. Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν αλλαγές στην προσωπικότητα. Τα ακριβή συμπτώματα που βιώνει ένα άτομο με άνοια εξαρτώνται από τις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν πάθει βλάβη από τη νόσο που προκαλεί την άνοια.
Σε πολλές μορφές άνοιας, μερικά από τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο σταματούν να λειτουργούν, χάνουν τις συνδέσεις τους με άλλα κύτταρα και πεθαίνουν. Η άνοια συνήθως είναι εκφυλιστική. Αυτό σημαίνει ότι η ασθένεια εξαπλώνεται σταδιακά μέσα στον εγκέφαλο και τα συμπτώματα του ατόμου χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου.
Με σκοπό την πρόληψη της καρδιοπάθειας, η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας (AHA) έχει καταρτίσει μια εξαιρετικά χρήσιμη λίστα με τους κυριότερους τροποποιήσιμους παράγοντες που βλάπτουν την καρδιά και οδηγούν σε επιπλοκές όπως τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά.
Φαίνεται όμως ότι οι ίδιοι ακριβώς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς παίζουν ρόλο και στην υγεία του εγκεφάλου και οι συστάσεις της AHA για την πρόληψη της καρδιοπάθειας βρίσκουν εφαρμογή και στην πρόληψη της άνοιας.
Στο πλαίσιο μιας επιστημονικής μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση JAMA, ερευνητές από τη Γαλλία, με επικεφαλής της Σεσίλια Σαμιέρι, επιδημιολόγο στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό και το Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας (INSERM) της Γαλλίας, εξέτασαν κατά πόσο οι 7 «κανόνες» προστασίας της καρδιάς (Life’s Simple 7) επηρεάζουν και τον κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας.
7 «κανόνες» προστασίας της καρδιάς Life’s Simple 7 και άνοια
Οι «κανόνες» της AHA περιλαμβάνουν τα εξής:
- έλεγχος της αρτηριακής πίεσης (κάτω από 120/80 mm Hg)
- έλεγχος του σακχάρου (σάκχαρο νηστείας κάτω από 100 mg/dl)
- έλεγχος της χοληστερόλης (ολική χοληστερόλη κάτω από 200 mg/dl)
- καλή φυσική κατάσταση (τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας ή 75 λεπτά έντονης σωματικής άσκησης την εβδομάδα)
- σωστή διατροφή (πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς, όσπρια, γαλακτοκομικά με
χαμηλά λιπαρά, κοτόπουλο και ψάρι χωρίς την πέτσα τους και μικρές μόνο ποσότητες από κόκκινο κρέας, κορεσμένα και τρανς λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη) - αποχή από το κάπνισμα
- φυσιολογικό σωματικό βάρος (δείκτης μάζας σώματος που δεν υπερβαίνει το 25)
Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία που αφορούσαν 6.626 ανθρώπους και κάλυπταν διάστημα 8,5 ετών, κοιτάζοντας πόσους από αυτούς τους κανόνες τηρούσαν και αν παρουσίαζαν ενδείξεις για άνοια, σύμφωνα με τα αποτελέσματα νευρολογικών εξετάσεων και τεστ μνήμης στα οποία υποβλήθηκαν.
Όπως προέκυψε από την ανάλυση, η τήρηση καθενός από τους παραπάνω κανόνες συσχετίστηκε με μείωση του κινδύνου άνοιας κατά 10%, συγκριτικά με την «παραβίαση» όλων των κανόνων. Με λίγα λόγια, όσοι από τους συμμετέχοντες είχαν καταφέρει να θέσουν υπό έλεγχο και τους επτά παράγοντες κινδύνου είχαν 70% λιγότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν άνοια σε σύγκριση με όσους παρουσίαζαν και τους επτά!
Και άλλες μελέτες στο παρελθόν έχουν επιχειρήσει να αναζητήσουν τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για την άνοια, οι περισσότερες όμως εστίαζαν σε μεμονωμένους παράγοντες –για παράδειγμα μόνο στην αρτηριακή πίεση ή στο σωματικό βάρος. Η νέα μελέτη, τονίζει η Σαμιέρι, «εξέτασε πολλούς παράγοντες συνδυαστικά, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο κίνδυνος άνοιας μειώνεται όλο και περισσότερο για κάθε παράγοντα που καταφέρνουμε να ελέγξουμε».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του κινδύνου άνοιας ήταν αξιοσημείωτη και για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 65 ετών) που τηρούσαν τις συστάσεις της AHA. Σύμφωνα με τη Σαμιέρι, το εύρημα αυτό συνεπάγεται ότι «ποτέ δεν είναι αργά» για να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.
Επίσης, πιο προστατευμένοι από την άνοια ήταν ακόμη και όσοι τηρούσαν μόνο έναν ή δύο από τους κανόνες. «Αυτό είναι ένα σημαντικό μήνυμα τόσο για τους γιατρούς όσο και για το κοινό» αναφέρει η Σαμιέρι. «Ακόμη κι αν κάποιος δεν μπορεί να τηρήσει και τους επτά, τότε απλώς ας προσπαθήσει για το καλύτερο» υπογραμμίζει η ειδικός.
onmed.gr