Πόσα βακτήρια ζουν στο σώμα μας και πόσα από αυτά μας ωφελούν;
Εκατό τρισεκατομμύρια βακτήρια ζουν στο σώμα μας και τα περισσότερα δεν μας ενοχλούν καθόλου! Αντίθετα, σχεδόν το 99% από αυτά φροντίζει να έχουμε καλή υγεία δυναμώνοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Πού βρίσκουμε τόσα βακτήρια;
Ο οργανισμός αρχίζει να εποικίζεται από βακτήρια από τη στιγμή της γέννησης. Σύμφωνα με μελέτες, ως νεογέννητα προσλαμβάνουμε μεγάλο μέρος της βακτηριακής μας ποικιλομορφίας από τη μητέρα μέσω της διαδικασίας του φυσιολογικού τοκετού και προοδευτικά μέσω του θηλασμού. Κατόπιν, σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, προσλαμβάνουμε βακτήρια μέσω των τροφών, της επαφή μας με άλλους ανθρώπους, ζώα ή επιφάνειες και από τον αέρα που αναπνέουμε.
Πώς μας ωφελούν
Για τα βακτήρια τα σώματα των ανθρώπων και των ζώων είναι ο τέλειος επωαστήρας, διότι εκεί βρίσκουν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξή τους εξασφαλίζοντας θρεπτικά συστατικά, ευνοϊκή υγρασία, ένα ουδέτερο (συνήθως) pH και άριστη θερμοκρασία. Το ωφέλιμο έργο τους είναι ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξη και ωρίμανση του ανοσοποιητικού μας συστήματος κατά τα πρώιμα στάδια της ανάπτυξής μας και στη μετέπειτα ισορροπημένη λειτουργία του, προκειμένου να αντιμετωπίσει με επιτυχία λοιμώξεις από ευκαιριακούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Επίσης συνδράμουν σε μια σειρά φυσιολογικών λειτουργιών, όπως η πέψη και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Aberdeen έδειξε ότι η περιορισμένη έκθεση στα βακτήρια του περιβάλλοντος κατά τα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξάνοντας την ευαισθησία του οργανισμού σε αλλεργίες και σε φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου.
Αρκεί να βρίσκονται στη σωστή θέση
Τα βακτήρια είναι ωφέλιμα, με τη βασική προϋπόθεση ότι δεν εισέρχονται σε άλλα σημεία του οργανισμού, στα οποία υπό κανονικές συνθήκες δεν θα έπρεπε να βρίσκονται. Όπως για παράδειγμα οι γαλακτοβάκιλοι, τους οποίους προσλαμβάνουμε διατροφικά μέσω των προϊόντων ζύμωσης του γάλακτος (τυριά, γιαούρτια κλπ.) και κατά κανόνα ωφελούν το πεπτικό μας σύστημα ή προστατεύουν τον οργανισμό μας σε σημεία εισόδου (π.χ. στις κοιλότητες της μύτης και των αυτιών, στον γυναικείο κόλπο) από την εισβολή άλλων παθογόνων μικροοργανισμών. Αν όμως περάσουν σε ποσότητες στην κυκλοφορία του αίματος, μπορεί να αποβούν μοιραίοι προκαλώντας θανατηφόρα νοσήματα όπως η ενδοκαρδίτιδα.
Φυσικά υπάρχουν και τα επικίνδυνα
Είναι τα βακτήρια που ευθύνονται για διάφορα νοσήματα, όπως οι άτυπες πνευμονίες (μυκόπλασμα, χλαμύδια, λεγιονέλλα), οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (πρωτέας, ψευδομονάδα, κλεμπσιέλα), τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (γονόκοκκος), η φυματίωση (μυκοβακτηρίδιο), ο τυφοειδής πυρετός (σαλμονέλα), ο τέτανος (κλοστρίδιο του τετάνου), η χολέρα (δονάκιο της χολέρας), η λέπρα (μυκοβακτήριο της λέπρας) κλπ.
Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού κάποτε και τώρα
Υπάρχουν όμως και βακτήρια, τα οποία ενώ στα πρώιμα χρόνια της εξέλιξης του ανθρώπου στη Γη φαίνεται να έπαιξαν έναν ευεργετικό ρόλο, τώρα θεωρούνται παθογόνα και συνιστάται η εκρίζωσή τους με αντιβιοτικά. Το πιο γνωστό είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Αυτό το βακτήριο ήταν ωφέλιμο στους πρώτους ανθρώπους, που χρειάζονταν ένα εξαιρετικά όξινο στομάχι για να αντεπεξέλθουν σε ένα περιβάλλον γεμάτο μικρόβια. Κι αυτό γιατί παρήγε σε μεγάλες ποσότητες το ένζυμο ουρεάση, το οποίο αποτελούσε έναν εξισορροπητικό παράγοντα καθιστώντας το περιβάλλον του στομάχου περισσότερο ουδέτερο. Τώρα που ο σύγχρονος άνθρωπος ζει σε πολύ πιο καθαρές κοινωνίες, με λιγότερα μικρόβια, το ελικοβακτηρίδιο είναι περιττό και ίσως και επικίνδυνο, μιας και η παρουσία του έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση γαστρίτιδας και έλκους του δωδεκαδακτύλου καθώς και με την ανάπτυξη γαστρικού καρκίνου σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Βογιατζής Ηλίας
Πηγή: bimag.gr