Πιστεύεις πως όλοι οι άνθρωποι είναι το ίδιο; Ότι έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά ή ότι αν βρεθούν σε παρόμοια θέση με τους άλλους θα πράξουν ακριβώς τα ίδια; Εγώ πιστεύω πως όχι, δεν είμαστε όλοι ίδιοι και οι αποφάσεις που λαμβάνουμε σε μια κρίσιμη στιγμή, δείχνει και το χαρακτήρα μας. Οι άνθρωποι είμαστε χωρισμένοι άτυπα και χωρίς επιλογή, σε διαφορετικά γκρουπ. Σε ομάδες που έχουν κοινά γνωρίσματα με αυτούς που ανήκουν στην ίδια με εμάς κατηγορία. Μερικές φορές μπορεί να μην το αναγνωρίζουν, να μη θέλουν να το δεχτούν, γιατί θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους και καλύτερους.
Μια τέτοια ομάδα ανθρώπων είναι αυτή που τα περιμένει όλα δωρεάν. Νομίζουν πως όλοι τους χρωστούνε, πως ότι λαμβάνουνε το δικαιούνται. Για κάποιο ανεξήγητο λόγο για όλους εμάς τους υπόλοιπους. Στο δικό τους το μυαλό όμως δικαιωματικά θα έπρεπε να τα έχουν όλα, να τους τα δίνουμε όλα και μάλιστα δωρεάν. Να διευκρινίσω κάπου εδώ πως δεν αναφέρομαι μόνο σε υλικά αγαθά. Αν και έχουν την τάση αυτοί οι άνθρωποι να περιμένουν και τα υλικά δωρεάν ή έστω σε ειδική τιμή, γιατί έτσι. Γιατί ασχολούμαστε και τι μας ενδιαφέρει; Θα σας το αναλύσω ευθύς αμέσως.
Επηρεάζουν ολόκληρη την κοινωνία μας.
Συχνά αναφερόμαστε στην κοινωνία και στο κοινωνικό σύνολο, λες και είναι κάτι απρόσωπο. Ξεχνάμε πως εμείς, η οικογένεια μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, οι συνάδελφοί μας, είμαστε όλοι κομμάτι αυτής. Δεν ξέρω για ποιο λόγο νιώθουν τόσο ανώτεροι μερικοί που νομίζουν ότι είναι η κοινωνία και αυτοί. Και κάπου εκεί ξεκινά το πρόβλημα, γιατί νιώθουν ότι το δικαιούνται. Ενώ όλοι μας έχουμε ευθύνη για ότι συμβαίνει γύρω μας, περιμένουμε κάποιοι άλλοι, από την κοινωνία φυσικά, να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Δεν είναι αυτοί που έχουν το γνώθι σαυτόν και αναγνωρίζουν πως δεν μπορούν να βοηθήσουν ή να ανταποκριθούν σε μια συγκεκριμένη κατάσταση.
Είναι αυτοί που σε ότι δεν τους αφορά θα στρουθοκαμηλίσουν, θα γυρίσουν αλλού το βλέμμα. Θα κάνουν πως δεν άκουσαν ή θα σηκώσουν τα χέρια ψηλά. Αν όμως έχουν κάτι να απορροφήσουν, να κερδίσουν και να επωφεληθούν, τότε πρώτοι θα πεταχτούν. Να σας δώσω μερικά παραδείγματα: ο γονέας που αν συμβαίνει κάτι άσχημο στο σχολείο του παιδιού, απλώς θα κοιτάει τη δουλειά του και δεν ανακατεύεται. Αν όμως φτάσει να επηρεάζει και το παιδί του, ξαφνικά γίνεται ένας γονέας μάχιμος. Άλλο παράδειγμα είναι ο συνάδελφος που όσο δεν τον επηρεάζουν οι άσχημες συνθήκες εργασίας ή πληρωμής, δε λέει κουβέντα. Όταν όμως νιώσει πως οι δυσκολίες τον προσεγγίζουν, γίνεται πυρ και μανία.
Αυτοί οι άνθρωποι θα ωρύονται γιατί κανείς δεν έκανε κάτι νωρίτερα, πως είναι δυνατόν άλλοι να αγνοήσαν και να μην ενέργησαν. Γιατί κανείς τώρα δεν τους υπερασπίζεται, δεν παίρνει το μέρος τους; Όταν οι ίδιοι αγνοούσαν τους άλλους, ούτε που τους περνάει από το μυαλό. Αυτοί οι άνθρωποι μεγαλώνουν παιδιά και διαπαιδαγωγούν γενιές. Δίνουν το λανθασμένο παράδειγμα στη νεότερη γενιά, για το πως να αφήνουν τα προβλήματα σε άλλους και μετά μόνο να παραπονιούνται. Θα τους μάθουν να κοιτούν μόνο το σπίτι τους, μόνο τη δουλειά τους και να μην ανακατεύονται με το κοινωνικό σύνολο. Όταν όμως κάτι στραβώσει, να απαιτούν από την κοινωνία να δράσει και να τους βοηθήσει.
Η συμπεριφορά τους στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Όταν τα περιμένεις από τους άλλους, δεν είναι λογικό το ίδιο να ισχύσει κάποια στιγμή και για τις διαπροσωπικές τους σχέσεις; Έχουν μάθει μόνο να περιμένουν και να δίνουν μόνο αφότου λάβουν. Δεν είναι θέμα τσιγκουνιάς, δεν είναι οικονομικό το θέμα. Σαν κακομαθημένος ενήλικας πιστεύει πως αφού πλήρωσε μια φορά για μια υπηρεσία δεν χρειάζεται να το ξανακάνει. Υποβιβάζει τους άλλους για να μπορέσει να αποδείξει πως δεν αξίζει να πληρώσει για κάτι.
Θεωρούν ότι θα μπορούσαν και αυτοί να είχαν γίνει δικηγόροι, γιατροί, εφοριακοί, αστυνομικοί. Ποσό μάλλον δικαστές, δημοσιογράφοι, ερευνητές, επιστήμονες, τεχνίτες και ειδικοί στο χώρο τους. Με σύμμαχο τους το διαδίκτυο, νομίζουν πως έχοντας τη (προσωρινή και ανεπαρκή) γνώση, είναι και ανώτεροι από τους άλλους. Κλείσε τους το διαδίκτυο και θα τρέχουν ως αλαλάζοντες κότες, χαμένοι στην πραγματική τους άγνοια.
Θα τους βρείτε να αναδημοσιεύουν συνεχώς τσιτάτα άρθρα, κείμενα και φωτογραφίες, που δεν έχουν επαληθεύσει καν ποιος πραγματικά το είπε ή το έκανε. Οι ίδιοι τους πιθανόν δεν έχουν γράψει τίποτα από το σχολείο και έπειτα, ούτε επιδίωξαν επιπλέον επιμόρφωση. Γιατί; Μα γιατί τα ξέρουν ήδη όλα, δεν το χρειάζονται, είπαμε είναι ήδη οι καλύτεροι. Στη δουλειά τους πάντα ριγμένοι, αδικημένοι, κατάφορα περιφρονημένοι. Ναι, εννοείται πως ζουν μέσα από το δράμα. Για να δείξουν τα πόσα αντεχουν, το πως η κοινωνία δεν τους φροντίζει.
Δεν ανεβαίνουν επαγγελματικά γιατί δεν έχουν μέσον, γιατί η διπλανή στη δουλειά δεν είναι κουμπάρα τους. Θα καυχηθούν για το πόσο κόσμο γνωρίζουν, για το πόσο αγαπητοί είναι, γιατί το έχουν ανάγκη. Θα κουτσομπολέψουν, θα αναζητήσουν το πρόβλημα και αν δεν υπάρχει θα το δημιουργήσουν. Θέλουν να έχουν δωρεάν φιλίες, δωρεάν σχέσεις, δωρεάν συγγενείς, δωρεάν εκτίμηση, δωρεάν σεβασμό και δωρεάν εμπιστοσύνη. Δε θα προσφέρουν τίποτα από αυτά(και άλλα πολλά) χωρίς να περιμένουν αντάλλαγμα.
Το αντάλλαγμα, η πηγή του δωρεάν!
Κάποιοι θα σκέφτεστε: μα δε θα έπρεπε να είναι αυτονόητος ο σεβασμός, οι φίλοι, οι σχέσεις; Λυπάμαι, χάσατε, τίποτα δεν είναι αυτονόητο και τίποτα μη το παίρνετε ως δεδομένο. Για να πάρεις πρέπει να δώσεις. Το ξανατονίζω, δεν αναφέρομαι απαραίτητα σε οικονομική συναλλαγή. Πως να σε εμπιστευτούν όταν είτε αλλάζεις συνέχεια συμπεριφορά, είτε γνώμη; Πως οι φίλοι σου να νιώσουν άνετα μαζί σου, αν ακούν να λες πως όλοι οι άλλοι ήταν λάθος και ποτέ εσύ; Η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός, η εκτίμηση, είναι πράγματα που κερδίζονται. Χτίζονται με τον καιρό και αν τα γκρεμίζεις μόνος σου, εσύ θα κάθεσαι στα συντρίμμια.
Σας πληροφορώ δεν τους νοιάζει γιατί ακόμα και εκεί που θα κάθονται, θα έχουν να λένε πως το σφάλμα είναι αλλωνών. Θα θεωρούν δεδομένους τους συγγενείς τους μέχρι να τους χάσουν και αυτούς. Γιατί περιμένουν ως αντάλλαγμα πάντα κάτι. Να τους δώσεις αγάπη όταν σου δίνουν γκρίνια. Να τους χαρίσεις χαμόγελο όταν σου χαρίζουν μιζέρια. Να τους δικαιώσεις όταν έχουν κάνει λάθη. Να αποφύγουν τις ευθύνες όταν δεν ξέρουν να βάζουν στον εαυτό τους όρια. Τα ίδια όρια που τα αναμένουν από τους άλλους και για κάποιο περίεργο λόγο δε θέλουν να εφαρμόζονται σε αυτούς.
Το από που πηγάζει αυτή η συμπεριφορά ας το αφήσουμε καλυτέρα για τους πιο ειδικούς. Μια ψυχανάλυση και μια ψυχοθεραπεία σε βάθος, δεν έβλαψε ποτέ. Για να γίνει αυτό φυσικά θα πρέπει πρώτα να αποδεχτούν πως κάτι έχουν κάνει λάθος. Όμως τα λάθη για αυτούς είναι δωρεάν, χωρίς να χρειάζεται να τα ξεπληρώσουν. Μπορεί να τους δείτε να χαμογελούν και να σου λένε πως όλα ήταν ένα αστείο, πως εσύ είσαι αυτός που τα παίρνει όλα στα σοβαρά. Εδώ λοιπόν μιλάμε για την περίπτωση της θετικής τοξικότητας, για την οποία θα σας μιλήσω σε μελλοντικό άρθρο. Μέχρι τότε όμως, όπως σας λέω πάντα, η ψυχική σας υγεία αξίζει περισσότερο. Μακριά από τους τοξικούς και «δωρεάν» ανθρώπους, πριν ξοδέψουν όλη σας τη θετική σας ενέργεια.
Σύνταξη, επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Email: iliasvogiatzis@gmail.com