Αν νιώσετε αυτά, ίσως έχετε εκκολπωματίτιδα: Ποιες οι πιθανές επιπλοκές.
Τα εκκολπώματα είναι μικρά, διογκωμένα “σακουλάκια” που μπορεί να σχηματιστούν στην εσωτερική επένδυση των εντέρων του πεπτικού σας συστήματος. Βρίσκονται συνήθως στο κάτω μέρος του παχέος εντέρου.
Τα εκκολπώματα είναι κοινά, ειδικά μετά την ηλικία των 40 ετών και σπάνια να προκαλούν σοβαρά προβλήματα.
Μερικές φορές, ωστόσο, ένα ή περισσότερα από αυτά τα “σακουλάκια” παθαίνουν φλεγμονή, ή μολύνονται. Αυτή κατάσταση είναι γνωστή ως εκκολπωματίτιδα. Η εκκολπωματίτιδα μπορεί να προκαλέσει έντονο κοιλιακό πόνο, πυρετό, ναυτία και μια σημαντική αλλαγή στις κινήσεις του εντέρου σας.
Η ήπια εκκολπωματίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ανάπαυση, με αλλαγές στη διατροφή και με αντιβιοτική φαρμακευτική θεραπεία. Η σοβαρή ή επαναλαμβανόμενη μορφή της νόσου μπορεί να χρειαστεί ακόμα και χειρουργική επέμβαση.
Εκκολπωματίτιδα: Συμπτώματα
- Πόνο, ο οποίος μπορεί να είναι σταθερός και διαρκής και να συνεχιστεί για αρκετές ημέρες. Ο πόνος είναι συνήθως αισθητός στην κάτω αριστερή πλευρά της κοιλιάς, αλλά μπορεί να εμφανιστεί στα δεξιά, ειδικά σε άτομα ασιατικής καταγωγής.
- Ναυτία και έμετος
- Πυρετός
- Ευαισθησία στην περιοχή της κοιλιάς
- Δυσκοιλιότητα ή, λιγότερο συχνά, διάρροια
Εικονογράφηση τμήματος παχέος εντέρου με εκκολπώματα
Εκκολπωματίτιδα: Πιθανές επιπλοκές
Περίπου το 25% των ασθενών με την οξεία μορφή της νόσου αναπτύσσουν επιπλοκές, που μπορεί να παρουσιάσουν:
- Ένα απόστημα, το οποίο συμβαίνει ότι υπάρχει πύον μέσα στο “σακουλάκι” του εκκολπώματος.
- Μια απόφραξη του παχέος εντέρου ή του λεπτού εντέρου που προκαλείται από ουλές.
- Ένα μη φυσιολογικό συρίγγιο μεταξύ τμημάτων του εντέρου ή μεταξύ του εντέρου και της ουροδόχου κύστης.
- Περιτονίτιδα, η οποία μπορεί να προκύψει, εάν το μολυσμένο ή με φλεγμονή “σακουλάκι” (θύλακας) διαρραγεί και το υγρό περάσει στην κοιλιακή κοιλότητα. Η περιτονίτιδα είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση και απαιτεί άμεση ιατρική επίβλεψη.
***Κλινική εικόνα και συμπτώματα
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχουν συμπτώματα. Τα εκκολπώματα είτε ανακαλύπτονται τυχαία σε κολονοσκόπηση είτε, στο αντίθετο άκρο, όταν δημιουργήσουν κάποια επιπλοκή. Η κλινική εικόνα μπορεί να ποικίλλει ανάμεσα στις ακόλουθες περιπτώσεις.
Ασυμπτωματική εκκολπωμάτωση και πρόληψη επιπλοκών
Τα εκκολπώματα ανακαλύπτονται συνήθως τυχαία σε κολονοσκόπηση ή ακτινολογική εξέταση. Η ερώτηση του αρρώστου είναι τι μπορεί να κάνει για να αποφύγει επιπλοκές. Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Συνιστούμε διατροφή με φυτικές ίνες και συνιστάται μια συνάντηση με διαιτολόγο. Επίσης η φυσική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών. Στον αντίποδα, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως τα “μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη” αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως έδειξε μία συστηματική μελέτη (systematic review) που έγινε από την ομάδα του Σάββα Παπαγρηγοριάδη στο King’s College Hospital. Για αυτό λήψη αντιφλεγμονωδών αντενδείκνυται. Ακόμα την δεκαετία του 90 μια έρευνα του Σάββα Παπαγρηγοριάδη στο King’s απέδειξε για πρώτη φορά ότι το κάπνισμα ανεβάζει τον κίνδυνο επιπλοκών στην εκολπωματική νόσο. Από τότε αυτό το εύρημα επιβεβαιώθηκε από αρκετές άλλες μελέτες. Γενικά ο κίνδυνος επιπλοκών είναι μικρός. Το 95% των ανθρώπων με εκκολπωμάτωση δεν θα έχουν επιπλοκές.
Εκκολπωματίτιδα –Φλέγμων
Η εκκολπωματίτιδα είναι φλεγμονή του εντέρου, συνήθως του σιγμοειδούς κόλου. Το αίτιο θεωρείται ότι είναι λοίμωξη από μικρόβια με δημιουργία περι-κολικού αποστήματος, όμως το γιατί συμβαίνει δεν είναι κατανοητό. Ερευνα στο King’s College από την ομάδα μας βρήκε αυξημένη έκφραση της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που ελέγχει την κινητικότητα του εντέρου, σε περιπτώσεις εκκολπωματίτιδας. Η θεραπεία είναι με αντιβιοτικά που μπορεί να είναι είτe από το στόμα είτε ενδοφλέβια , ανάλογα με την σοβαρότητα της κλινικής εικόνας. Η εκκολπωματίτιδα σχεδόν πάντα αντιμετωπίζεται συντηρητικά χωρίς χειρουργείο, υπάρχουν όμως υποτροπές.
Απόστημα –Συρίγγιο
Δημιουργία αποστημάτων και συριγγίων είναι συχνή μετά από εκκολπωματίτιδα. Αν τα αποστήματα είναι μικρά, μεχρι 2 εκατοστά, τότε ατιμετωπίζονται με αντιβιοτικά. Μεγαλύτερα αποστήματα μπορούν να παροχετευθούν με παρακέντηση με καθοδήγηση αξονικού τομογράφου. Μεγάλα αποστήματα που δημιουργούν περιτονίτιδα μπορεί να χρειαστούν χειρουργείο. Αν ένα απόστημα χρονίσει μπορεί να δημιουργήσει συρίγγιο, δηλαδή αφύσικη επικοινωνία ανάμεσα στο παχύ έντερο και σε άλλα όργανα όπως η κύστη (ορθοκυστικό συρίγγιο) ή ο κόλπος (ορθοκολπικό συρίγγιο). Η δημιουργία συριγγίων είναι σοβαρή επιπλοκή που χρειάζεται χειρουργείο.
Περιτονίτις
Η εκκολπωματίτιδα μπορεί αν προχωρήσει να προκαλέσει περιτονίτιδα που χαρακτηρίζεται από έντονο κοιλιακό πόνο, πυρετό και ανεβασμένους φλεγμονώδεις δείκτες στις εξετάσεις αίματος. Ανάλογα με την βαρύτητα η περιτονίτις από εκκολπώματα έχει κατηγοριοποιηθεί σε Hinchey 1-4.
Στα στάδια Hinchey 1-2 υπάρχει μόνο τοπική περιτονίτις χωρίς πύον στη κοιλιά και η θεραπεία είναι μόνο με αντιβιοτικά.
Στο στάδιο Hinchey 3 υπάρχει ελεύθερο πύον στην κοιλιά. Η παραδοσιακή θεραπεία ληταν εκτομή του σιγμοειδούς κόλου με κολοστομία (επέμβαση Hartmann’s). Η σύγχρονη άποψη όμως είναι ότι η καλύτερη επέμβαση είναι η περιτοναική πλύση (Laparoscopic Peritoneal Lavage – LPL) που είναι μία επέμβαση χωρίς εκτομή του εντέρου από την οποία ο ασθενής αναρρώνει μέσα σε 48 ώρες. Πρόσφατα μία ερευνητική εργασία απο το King’s (Scarpinata & Papagrigoriadis) επιβεβαίωσε ότι το LPL είναι αποτελεσματική θεραπεία που δεν χρειάζεται να ακολουθηθεί από άλλη εγχείρηση.
Στο στάδιο Hinchey 4 υπάρχει διάτρηση του εντέρου και κοπρανώδης περιτονίτις. Εκεί χρειάζεται εκτομή του εντέρου και ή επέμβαση Hartmann με κολοστομία ή η εναλλακτική λύση με αναστόμωση του εντέρου και προφυλακτική ειλεοστομία.
Ερευνα εχει αποδείξει ότι είναι καύτερα να αποφεύγεται η κολοστομία και να προτιμάται η αναστόμωση με ειλεοστομία.
Η διαφορά είναι ότι η ειλεοστομία είναι απλό να κλείσει με μια μεσαία επέμβαση λίγες εβδομάδες αργότερα ενώ η κολοστομία χρειάζεται μια μείζονα επέμβαση που έχει ένα κίνδυνο επιπλοκών και την κατάληξη της κολοστομίας σε μόνιμη. Για αυτό πρέπει όσο είναι δυνατόν να αποφεύγεται η τέλεση επέμβασης Hartmann με κολοστομία. Για αυτό είναι καλύτερα αυτές οι επεμβάσεις να γίνονται από εξειδικευμένο χερουργό εντέρου παρά από γενικό χειρουργό.
Αιμορραγία
Μία πιο σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή είναι η οξεία αιμορραγία από εκκόλπωμα η οποία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Αντιμετωπίζεται με μεταγγίσεις, αγγειογραφία με εμβολισμό του αιμορργούντος αγγείου. Αν δεν σταματήσει κάποτε χρειάζεται επείγουσα εγχείρηση και κολεκτομή. Δυστυχώς η αιμορραγία από εκκολπώματα μπορεί να υποτροπιάσει και αν συμβεί αυτό συνιστάται η επιλεκτική εγχείρηση και εκτομή του νοσούντος τμήματος. Δεν υπάρχει άλλος γνωστός τρόπος πρόληψης της αιμορραγίας. Υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα ερευνητικό πρωτόκολλο της ομάδας μας στο King’s College που μελετά την επιλεκτική ενδοσκοπική απολίνωση με μεταλλικά κλιπς (clipping) των εκκολπωμάτων σαν μέθοδο πρόληψης της υποτροπής της αιμορραγίας. Υπάρχουν εδείξεις ότι αυτή η μέθοδος μπορεί να καθιερωθεί σύντομα.
Υποβόσκουσα Εκκοπλωματίτις
Κάποιες φορές η εκκολπωματίτις δεν περνάει τελείως, και συνεχίζει για εδομάδες ή μήνες να δίνει συμπτώματα αλλά και ανεβασμένους φλεγμονώδεις δείκτες όπως λευκά, ουδετερόφιλα, CRP, φλεγμονή στην αξονική τομογραφία. Τότε λέγεται υποβόσκουσα (smouldering diverticulitis). Αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά για 15 ημέρες η περισσότερο, στενή παρακολούθηση, κλινική, ακτινολογική και εργαστηριακή, δίαιτα χαμηλού υπολείμαμτος (χωρίς φυτικές ίνες) και αν δεν καταλαγιάσει τελείως τότε υπάρχει ένδειξη για χειρουργείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει αναζωπύρωση με σήψη που δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά.
Υποτροπιάζουσα Εκκολπωματίτις
Η εκκολπωματίτις μπορεί να υποτροπιάσει μήνες ή χρόνια μετά την πρώτη προσβολή. Η πλειοψηφία των υποτροπών πάντως συμβαίνει μέσα σε 2 χρόνια από την πρώτη προσβολή. Δεν υπάρχει ευθεία συσχέτιση ανάμεσα στον αριθμό και τη σοβαρότητα των επιπλοκών, πάντως και οι ασθενείς και οι γιατροί αρχίζουν και σκέφτονται το χειρουργείο με τον αυξανόμενο αριθμό των προσβολών. Τα αντιβιοτικά συνήθως ελέγχουν προσωρινά την κατάσταση αλλά δεν προφυλάσσουν από τις υποτροπές. Υπάρχουν ερευνητικές αποδείξεις ότι νέοι άνδρες (κάτω των 50) είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών αλλά οι λόγοι δεν είναι γνωστοί. Οι επιδημιολογικές αποδείξεις όμως είναι αρκετά ισχυρές ώστε να συνιστάται πιο εύκολα το χειρουργείο σε αυτή την ομάδα.
Χρόνια Συμπτώματα
Σε πολλούς ασθενείς που παθαίνουν εκκολπωματίτιδα όλα τα σημεία της φλεγμονής υποχωρούν αλλά τα συμπτώματα επιμένουν. Αυτά ειναι άτυπα, κυρίως κοιλιακός πόνος και διαταραχή κενώσεων. Η επιμονή συμπτωμάτων παρά την υποχώρηση της φλεγμονής δεν είναι ξεκάθαρο γιατί υπάρχει αλλά μια θεωρία είναι η αισθητήρια διαταραχή των νευρικών απολήξεων του εντέρου με μετα-φλεγμονώδη υπερευαισθησία. Η θεραπεία των χρονίων συμπτωμάτων είναι δύσκολη διότι δεν ανταποκρίνονται στα αντιβιοτικά και διάφορα φάρμακα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να αντιμετωπίσουν κάθε σύμπτωμα. Αν και πολλοί ασθενείς σε αυτή την κατάσταση ζητούν εγχείρηση πρέπει αυτό το βήμα να μελετηθεί πολύ γιατί δυστυχώς κάποιες φορές τα συμπτώματα μπορεί να υποτροπιάσουν μετά την εγχείρηση.
ΠΗΓΗ:www.iatropedia.gr , papagrigoriadis.com