Την Κυριακή των Αγίων Πάντων η Εκκλησία ενθυμείται και τιμά όλους τους (γνωστούς και άγνωστους) μαθητές και φίλους του Χριστού…
άντρες και γυναίκες, νέους και γέρους, μορφωμένους και αμόρφωτους, λαϊκούς και ιερωμένους, εν τω κόσμω ή εν τη ερήμω- που στα πέρατα του κόσμου και διαχρονικά αγάπησαν, δίδαξαν στο όνομά Του ή έδωκαν μαρτυρία για τον μοναδικό Νυμφίο της Εκκλησίας, τον Κύριο Ιησού Χριστό, μη φειδόμενοι να θυσιάσουν, σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη και τη ζωή τους γι’ αυτόν.
Κυριακή των Αγίων Πάντων
Επειδή μεταξύ του μεγάλου αριθμού των Χριστιανών που μαρτύρησαν ή κατά οποιοδήποτε τρόπο προσέφεραν ή εργάσθηκαν υπέρ του Χριστιανισμού υπάρχουν πολλοί των οποίων τα ονόματα παρέμειναν άγνωστα, όρισαν τόσο η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία όσο και η Δυτική συγκεκριμένη ημέρα που να τιμώνται όλοι ανεξαιρέτως οι άγιοι, οι Άγιοι Πάντες.
Η πρώτη στέρεα μαρτυρία για την εορτή αναφέρεται σ’ ένα απόσπασμα ομιλίας του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, που κάνει λόγο για μία εορτή «εις μνήμην των Μαρτύρων όλης της οικουμένης» στις 13 Μαΐου του 373 στη Νίσιβη (σημερινή Νουσαϊμπίν Τουρκίας) και την Έδεσσα (σημερινή Ούρφα Τουρκίας).
Η εορτή αυτή καθιερώθηκε οριστικά κατά τον 6ο αιώνα, όπως αναφέρεται σε ομιλία του διακόνου Κωνσταντίνου το 535. Τον 9ο αιώνα η εορτή των Αγίων Πάντων υιοθετήθηκε και από τη Δυτική Εκκλησία και καθιερώθηκε οριστικά από τον Πάπα Γρηγόριο Δ’ (827-844).
Έτσι ορίσθηκε από μεν την Ανατολική Εκκλησία να τιμάται η μνήμη όλων των Αγίων κατά την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, από δε τις Δυτικές Εκκλησίες (Καθολική και Προτεσταντικές) την 1 Νοεμβρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
(Ποίημα τοῦ ὁσίου Νικοδήμου τοῦ ῾Αγιορείτου)
Βλαστοὺς εὐαγγελίου καὶ καρποὺς ἀμαράντους, χοροὺς ἁγίων Πάντων εὐφημήσωμεν πάντες, ἐν ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, μιμούμενοι αὐτῶν τὰς ἀρετάς, καὶ ἀγῶνας τοὺς γενναίους, ἀπὸ ψυχῆς συμφώνως ἀνακράζοντες· δόξα τῷ στεφανώσαντι ὑμᾶς· δόξα τῷ ἁγιάσαντι· δόξα τῷ ἐν τῇ γῇ καὶ οὐρανῷ ὑμᾶς δοξάσαντι.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον λόγον.
(Ποίημα Κυρίλλου πατριάρχου Κων/πόλεως)
Τῶν ἁγίων Πάντων οἶκος ὁ πάνσεπτος, οὐρανὸς ὥς τις ἄλλος ἀστράπτει αἴθριος, ἐν μέσῳ ἔχων τὸν Χριστόν, ὥς περ ἥλιον λαμπρόν, τὴν παρθένον Μαριάμ, σελήνην ὡς πλησιφαῆ, καὶ κύκλῳ καθάπερ ἄστρα, χορούς τε πάντων ἁγίων, ἀεὶ πρεσβεύοντας σωθῆναι ἡμᾶς.
.