Κυτταρολογική εξέταση: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Σε κυτταρολόγο συνήθως θα σας παραπέμψει ο γιατρός που σας παρακολουθεί, εφόσον παραστεί ανάγκη. Η κυτταρολογική εξέταση θα βοηθήσει το γιατρό που σας παρακολουθεί να συμπεράνει από τι ακριβώς πάσχετε. Η κυτταρολογική εξέταση είναι ενδεικτική και όχι πάντοτε αποδεικτική μιας ενδεχόμενης νεοπλασματικής βλάβης. Η κυτταρολογική εξέταση σε ουδεμία περίπτωση υποκαθιστά τη βιοψία και τα αποτελέσματά της πρέπει να συνεκτιμώνται με τα αποτελέσματα άλλων εργαστηριακών εξετάσεων και της κλινικής εξέτασης.

Η κυτταρολογική εξέταση χρησιμοποιείται ευρύτατα για τη διαγνωστική προσέγγιση ψηλαφητών ογκιδίων, κύστεων και μη ψηλαφητών ανιχνεύσιμων αλλοιώσεων. Η μέθοδος είναι πολύ πιο οικονομική από τη χειρουργική βιοψία, χωρίς να υστερεί όσον αφορά στην έγκαιρη διάγνωση μιας πιθανής νεοπλασματικής βλάβης. Η διάγνωση μιας καλοήθους βλάβης θα σας απαλλάξει από μια περιττή χειρουργική βιοψία, η δε διάγνωση πιθανής κακοήθειας επιτρέπει τον γρήγορο και αποτελεσματικό σχεδιασμό της ενδεδειγμένης ανάλογα με την περίπτωση θεραπείας – χειρουργικής επέμβασης.

Επανάληψη της κυτταρολογικής εξέτασης μπορεί να χρειαστεί αν τα δείγματα της πρώτης κυταρολογικής εξέτασης δεν είχαν αρκετά κύτταρα. Όταν σας πουν πως ίσως χρειαστεί να επαναλάβετε μια παρακέντηση, δεν χρειάζεται να ανησυχήσετε. Συνήθως η επανάληψη της κυτταρολογικής εξέτασης θα δώσει τη δυνατότητα στο γιατρό σας να αποκλείσει κάποια πιθανή κακοήθεια και θα σας βοηθήσει να αποφύγετε ένα περιττό χειρουργείο.

Επανάληψη της κυτταρολογικής εξέτασης μπορεί επίσης να ζητηθεί μετά από αρκετό χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο προληπτικής παρακολούθησης κάποιου καλοήθους ογκιδίου του μαστού.

H κυτταρολογική εξέταση, σε αντίθεση με την αιμοληψία, δεν απαιτεί κάποια ειδική προετοιμασία. Μπορείτε ελεύθερα να φάτε και να έχετε μια απολύτως φυσιολογική δραστηριότητα πριν την παρακέντηση.

Σε περίπτωση που αισθάνεστε κάπως αγχωμένη, σκεφτείτε ότι με αυτό το μικρό τσίμπημα της παρακέντησης θα αποφύγετε ένα μικρό χειρουργείο και θα μάθετε πολύ σύντομα από τι πάσχετε. Η ψυχική ηρεμία σας είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες για την επιτυχία μιας παρακέντησης. Χωρίς αυτή, η συνεργασία με το γιατρό γίνεται δυσκολότερη και η παρακέντηση κινδυνεύει να αποτύχει για δευτερεύοντες λόγους, όπως για παράδειγμα μια απότομη και αδικαιολόγητη κίνησή σας.

Σε περίπτωση που παίρνετε αντιπηκτικά, καλό είναι να τα διακόψετε 1-2 ημέρες πριν την παρακέντηση, εάν είναι δυνατόν. Αυτό γιατί η παρακέντηση προκαλεί οπωσδήποτε ένα μικρό τραυματισμό στο στήθος σας. Αν εσείς παίρνετε αντιπηκτικά, το αίμα σας δεν θα πήζει γρήγορα και υπάρχει ο κίνδυνος να σχηματιστεί κάποιο μικρό ή μεγάλο αιμάτωμα στην περιοχή.

Σε περίπτωση που έχετε υποβληθεί σε σπινθηρογράφημα, καλό είναι να αναβάλετε την παρακέντηση για 1-2 ημέρες, προκειμένου να σταματήσετε να ακτινοβολείτε υψηλές δόσεις ραδιενέργειας και να προστατέψετε το γιατρό και το προσωπικό από αδικαιολόγητη έκθεση σε ακτινοβολία.

Οι επιπλοκές της παρακέντησης δια λεπτής βελόνης είναι σπάνιες. Ωστόσο έχουν αναφερθεί σπάνια στο παρελθόν περιπτώσεις πρόκλησης αιματώματος, οξείας μαστίτιδας και πνευμοθώρακα. Η πιθανότητα διασποράς των καρκινικών κυττάρων μέσω της βελόνης πρέπει να θεωρείται αμελητέα, εφόσον χρησιμοποιούνται οι συνηθισμένες στην παρακέντηση βελόνες μικρού διαμετρήματος.

Δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός. Οποιοσδήποτε γιατρός διαθέτει επαρκή εμπειρία και ανεξαρτήτως ειδικότητας (χειρουργός, ογκολόγος, ακτινολόγος ή κυτταρολόγος) μπορεί να επιχειρήσει αυτή την απλούστατη και ελάχιστα επεμβατική ιατρική πράξη.

Πριν την παρακέντηση καλό είναι να έχετε κάνει αιματολογικές εξετάσεις (δοκιμασία πήξης του αίματος), χωρίς κάτι τέτοιο να είναι απόλυτο.

Σε περίπτωση που σκοπεύετε να κάνετε και μαστογραφία, καλό είναι να κάνετε πρώτα τη μαστογραφία και μετά την παρακέντηση γιατί ο μικροτραυματισμός που προκαλεί η FNA στο μαστό μπορεί να δυσκολέψει τη σωστή ανάγνωση της μαστογραφίας.

Η απάντηση μπορεί να βγει μέσα σε λίγα λεπτά. Σε περίπτωση που το κυτταρολογικό υλικό απαιτεί ειδική επεξεργασία, τότε η απάντηση μπορεί να καθυστερήσει λίγες μέρες, ανάλογα με την πολιτική ποιότητας που εφαρμόζει το κάθε κυτταρολογικό εργαστήριο. Διεθνώς αναγνωρίζεται ότι ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ δειγματοληψίας και κυτταρολογικής διάγνωσης (turnaround time) πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερος, αποτελεί δε ανεξάρτητο δείκτη ποιότητας της δουλειάς κάθε κυτταρολογικού εργαστηρίου. Ωστόσο, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε. Ο χρόνος λίγων ωρών ή ημερών που θα μεσολαβήσει από τη στιγμή που θα υποβληθείτε στην κυτταρολογική εξέταση μέχρι να μάθετε και την απάντηση, δεν παίζει και δεν μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο στην εξέλιξη της όποιας πάθησής σας.

labquality.gr

Σταύρος Αρχοντάκης – Ιατρός Κυτταρολόγος