Ένα βασικό πρόβλημα στην Ειδική Αγωγή
Σήμερα η Ειδική Αγωγή αυξάνεται και βελτιώνεται με το πέρασμα των χρόνων. Όμως υπάρχουν διάφορες πολιτικές που τείνουν να αφήνουν την Ειδική Αγωγή στο περιθώριο. Λόγω έλλειψης κονδυλίων δεν υπάρχουν Τμήματα Ένταξης νηπιαγωγείου και δημοτικού ιδιαίτερα σε μερικές πόλεις. Η έλλειψη αυτών οδηγεί τα παιδιά που έχουν ανάγκη από περισσότερη βοήθεια από τον ειδικό παιδαγωγό στο περιθώριο και ταυτόχρονα τα οδηγεί σε έναν δρόμο ανασφαλές που καλείται αποτυχία.
Όμως σε αυτό το άρθρο δεν θα μιλήσω για την Ειδική Αγωγή αλλά για ένα βασικό πρόβλημα στην ειδική εκπαίδευση που έχει σοβαρές επιπτώσεις. Σήμερα πολλά παιδιά με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές, με μαθησιακές δυσκολίες έχουν ανάγκη από έναν ειδικό εκπαιδευτικό ο οποίος γνωρίζει μέσα από την εκπαίδευση που έλαβε τις καλύτερες παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την βελτίωση τους.
Ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού είναι καθοριστικής σημασίας καθώς πρέπει να υπάρχει άριστη συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της γενικής αγωγής. Επιπλέον, ο ίδιος ο ειδικός εκπαιδευτικός δεν θα πρέπει να προσδίδει «ταμπέλες» στα άτομα που φέρουν δυσκολίες σε διάφορους τομείς (π.χ. δυσκολίες στο γνωστικό τομέα). Πρωταρχικός στόχος του ειδικού παιδαγωγού είναι ο σεβασμός και η αποδοχή του παιδιού ώστε να δημιουργηθεί εντός της τάξης ένα θετικό κλίμα καθώς και μια σχέση εμπιστοσύνης βασισμένη στην αγάπη, στον σεβασμό και στην ισότητα. Θα πρέπει να επιβραβεύει τις προσπάθειες των παιδιών και όχι να προσδίδει αρνητικά αισθήματα που έχουν επιπτώσεις στην ψυχολογία του παιδιού. Όλα αυτά περιγράφονται και πιο λεπτομερώς σε διάφορα ενδιαφέροντα συγγράμματα που αξίζει να μελετήσετε.
Μπορούμε αυτό το βασικό πρόβλημα που απασχολεί την Ειδική Αγωγή σήμερα να το θέσουμε μέσω ενός ερωτήματος και αυτό είναι: Μπορεί ο Ειδικός Εκπαιδευτικός να κάνει άτυπη διάγνωση σε ένα παιδί; Η απάντηση δεν πρέπει να απαντηθεί εδώ μονολεκτικά αλλά λεπτομερώς ώστε να δώσουμε την σωστή αντίληψη ότι υπάρχουν δύο ειδών ειδικοί εκπαιδευτικοί κατ΄ εμέ. Ο ένας ειδικός εκπαιδευτικός είναι αυτός που συμμετέχει ενεργά στο Τμήμα Ένταξης ή σε ειδικό σχολείο και ο άλλος ειδικός εκπαιδευτικός είναι αυτός που συμμετέχει ενεργά στην διεπιστημονική ομάδα του ΚΕΔΔΥ. Αξίζει να σημειωθεί πως η αξιολόγηση πάντα πραγματοποιείται από την διεπιστημονική ομάδα του ΚΕΔΔΥ, η οποία αυτή καθ’ αυτή εκδίδει την γνωμάτευση με τον ορισμό και την περιγραφή της δυσκολίας που παρουσιάζει το παιδί καθώς παρουσιάζονται και συγκεκριμένες προτάσεις για την καλύτερη, ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη υποστήριξη του παιδιού. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος το ΚΕΔΔΥ προτείνει το κατάλληλο σχολικό πλαίσιο για τον μαθητή (Ειδικό σχολείο, Τμήμα Ένταξης, Παράλληλη στήριξη και ενισχυτική διδασκαλία). Επιπλέον προτείνεται και το κατάλληλο Εκπαιδευτικό Εξατομικευμένο Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π) για τον εκπαιδευτικό, στο οποίο προσδιορίζονται οι στόχοι για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής διδασκαλίας για το μαθητή. Εάν ο ειδικός παιδαγωγός ανήκει στην διεπιστημονική ομάδα του ΚΕΔΔΥ τότε ναι μπορεί να συμμετέχει στην διάγνωση των δυσκολιών του παιδιού. Έτσι λοιπόν σε ουδεμία περίπτωση ο ειδικός εκπαιδευτικός που ανήκει σε τμήμα ένταξης ή σε ειδικό σχολείο δεν έχει την αρμοδιότητα να κάνει διάγνωση. Ναι μεν μπορεί ο ειδικός εκπαιδευτικός βάση πολλών χρόνων εμπειρίας του και της εκπαίδευσης από το Πανεπιστήμιο που πήγε να μπορεί να αναγνωρίσει εν μέρει κάποιες δυσκολίες ενός μαθητή αλλά δεν μπορεί κάνει διάγνωση. Το να κάνει άτυπη διάγνωση ένας ειδικός εκπαιδευτικός είναι σαν να βάζει την ταμπέλα στο παιδί προκειμένου η ψυχολογία του παιδιού να έχει αρνητικές επιπτώσεις. Αν ο εκπαιδευτικός του γενικού σχολείου παρατηρήσει ότι ένας μαθητής του παρουσιάζει σε κάποιον τομέα δυσκολίες οφείλει να συμβουλέψει τους γονείς να επισκεφτούν μαζί με το παιδί τους το ΚΕΔΔΥ. Από εκεί και πέρα το ΚΕΔΔΥ θα κρίνει τι είναι σωστό για το παιδί βάση διάγνωσης.
Τονίζεται πως η γνωμάτευση που εκδίδεται από το ΚΕΔΔΥ παίζει βασικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας καλύτερης διδασκαλίας. Όχι μόνο αυτή αλλά καθώς βασικό ρόλο παίζει και η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού.
Εν κατακλείδι σε καμία περίπτωση ο ειδικός παιδαγωγός που δεν ανήκει στη διεπιστημονική ομάδα του ΚΕΔΔΥ δεν έχει την αρμοδιότητα να κάνει διάγνωση διότι αυτό επιφέρει συνέπειες στην ψυχολογία, στην διαμόρφωση της προσωπικότητας και της ταυτότητας του παιδιού μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Η άτυπη διάγνωση δεν επιφέρει μόνο συνέπειες στην δουλειά του ειδικού παιδαγωγού αλλά κινδυνεύει να μειώσει και την αξιοπιστία της ειδικής αγωγής.
Κων/νος Μαντζίκος Φοιτητής Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής Βόλου.