Ένας χρόνος χωρίς τσιγάρο, κάτι που δεν ήξερα ότι μπορώ να κάνω. Αν με ρωτούσες 10 λεπτά πριν αποφασίσω ότι δε θα ξανακαπνίσω να το κόψω, θα σε έλεγα τρελό. Αν μου ζητούσες να μην καπνίσω για ένα 24ωρο, δε θα ήθελα καν να το διανοηθώ.
Όταν το έκοψα, δεν ήξερα καν ότι ήθελα να το κόψω, ότι το σώμα μου ήταν έτοιμο. Το βασικότερο, ότι το μυαλό μου ήταν τόσο έτοιμο και δυνατό, που θα ήταν η μεγάλη στήριξη που θα είχα σε αυτό το ταξίδι χωρίς καπνό.
Όλα έγιναν ξαφνικά και όχι μετά από ένα μοιραίο γεγονός. Όχι μετα από μια αρρώστια ή αδιαθεσία. Ας βάλω τα γεγονότα σε μια σειρά, για να σε βοηθήσω αναγνώστη να κάνεις το ταξίδι μαζί μου. Αν είσαι και καπνιστής, ίσως να σου δώσω κουράγιο να το κόψεις και εσύ. Είναι ο κυριότερος λόγος που γράφω την προσωπική μου ιστορία και πως το έκοψα μαχαίρι!
Ένας καπνιστής, που πραγματικά αγαπούσε το τσιγάρο!
Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι ήμουν ένας καπνιστής που αγαπούσε το τσιγάρο. Κάπνιζα για 22 χρόνια, από τα 19 μου μέχρι τα 41 μου. Κάπνιζα πάντα ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, ενίοτε και ενάμιση. Όταν το 2007-2008 ξεκίνησα να καπνίζω καπνό, δεν άλλαξε κάτι. Μέσα στο 24ωρο θα κάπνιζα 20-25 τσιγάρα. Καθημερινά, χωρίς διακοπή, ακόμα και αν είχα πυρετό. Μάλιστα όταν ανακάλυψα τον καπνό και το στριφτό τσιγάρο, το αγάπησα περισσότερο. Πιο δυνατό, πιο έντονο το άρωμα του, καλύτερη η ποιότητα του.
Κάπνιζα το πρωί με το που θα έμπαινα στο αυτοκίνητο ή με τον πρωινό καφέ στο σπίτι. Μπορεί να μην ήμουν από τους τρελούς που καπνίζουν με το καλημέρα σας, από το μαξιλάρι του κρεβατιού τους ακόμα. Αλλά δεν αργούσα να το ανάψω. Κάπνιζα ενώ περπατούσα, πριν από μια συνάντηση και κατά τη διάρκεια αυτής. Αν ήταν καλή ή κακή η συνάντηση, το τσιγάρο εκεί. Κάπνιζα από τα νευρά μου, κάπνιζα στη χαρά μου, κάπνιζα όταν περνούσα καλά, κάπνιζα όταν απολάμβανα ή όταν απογοητευόμουν. Κάπνιζα πριν το φαγητό και το πρώτο πράγμα που έκανα μετά. Όταν χόρευα, όταν τραγουδούσα, με παρέα ή μόνος.
Για να καταλήξω, κάπνιζα το ίδιο είτε η ημέρα μου ήταν υπέροχα καλή είτε είχε τα χάλια της. Φυσικά υπήρχαν και γεγονότα που ήταν πιο έντονα και εκεί αυξάνονταν ο αριθμός των τσιγάρων. Το ήξερα και δεν με απασχολούσε καθόλου. Το αγαπούσα λέμε, ως παρέα, ως ηρεμία, ως άσε με τώρα που κάνει κακό το τσιγάρο! Εδώ αναπνέουμε τόσο καυσαέριο καθημερινά, το τσιγάρο θα με σκοτώσει; Σε αυτό πάντως, ακόμα επιμένω, ότι υπάρχουν πολλά που μπορεί να μας σκοτώσουν. Η διαφορά είναι πως με το κάπνισμα το κάνεις ηθελημένα, εις γνώσιν σου!
Είναι το τσιγάρο ότι χειρότερο μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου;
Ένα χρόνο μετά που το έχω κόψει, θα σου πω όχι. Όπως όχι έλεγα και όσο κάπνιζα. Γιατί τουλάχιστον δεν έκανα ποτέ στη ζωή μου ναρκωτικά, δεν πήρα χάπια, δεν έπεσα σε βαριές εξαρτήσεις. Δεν έπινα με εξάρτηση, ακόμα και όταν δούλευα για χρόνια σε νυχτερινά μαγαζιά ως DJ. Που περνούσαν από μπροστά μου, ότι μπορείς να φανταστείς, από ουσίες και οινοπνεύματα. Ήθελα και θέλω να έχω πάντα τον έλεγχο του εαυτού μου. Δε λέω πως δεν βλάπτει, ούτε πως σου δίνει βιταμίνες. Όμως έχω δει τα χειροτέρα να συμβαίνουν σε άλλους. Αν φυσικά καπνίζεις 3 πακέτα τσιγάρα την ημέρα, πηγαίνεις γυρεύοντας.
Μια εξαιρετική πνευμονολόγος, πριν τέσσερα χρόνια που με εξέτασε, είχε μείνει εντυπωσιασμένη με το γεγονός ότι τα πνευμόνια μου ήταν σε πολύ καλή κατάσταση(για καπνιστής). Μου είπε συγκεκριμένα: θεωρώ πως σε βοηθάει το γεγονός ότι πάντα καπνίζεις τον ίδιο αριθμό τσιγάρων, χωρίς αυξομειώσεις και ότι καπνίζεις καπνό και όχι βιομηχανικό τσιγάρο.
Εννοείται πως μου είπε να το διακόψω και εννοείται της είπα να ξεχάσει αυτή τη σκέψη. Το ίδιο είχα πει στους διάφορους γιατρούς που για δυο δεκαετίες μου σύστηναν να το διακόψω. Κατάφερνα πάντα να τους πείσω ότι θα κόψω κάτι άλλο. Καλύτερα να κόψω τα τηγανητά, παρά το τσιγάρο. Μεταξύ μας, ούτε τα τηγανητά κάνουν καλό, αλλά είναι ωραία τα άτιμα.
Το τι είναι χειρότερο να κάνεις, το ξέρεις ήδη. Τον εαυτό μας και τι τον ενοχλεί, τον γνωρίζουμε καλύτερα από τον καθένα. Δεν σοκαρίστηκα όταν προσπαθούσα να τρέξω και λαχάνιαζα αμέσως. Θα έπρεπε να ήμουν ανειλικρινής στον εαυτό μου, μόνο που είμαι ο μεγαλύτερος κριτής του. Γνώριζα, δεν έκανα τον χαζό, αλλά όπως είπαμε, το αγαπούσα.
Όταν πετούσα με το αεροπλάνο για 1-2 ώρες, ήθελα αμέσως τσιγάρο. Όταν πετούσα για 4-5 ώρες, εκεί να δεις πως περίμενα την προσγείωση. Όταν δε πέταξα για Αυστραλία και έπρεπε να αντέξω 16-17 ώρες χωρίς τσιγάρο, νόμιζα πως θα τρελαθώ. Τελικά δεν τρελάθηκα, ούτε τότε, ούτε τώρα!
Πως το έκοψα και ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω ότι έγινε με ευκολία.
Ήταν βραδάκι Δευτέρας στις 7 Δεκεμβρίου 2020, στις 7 και κάτι, που άναψα το τελευταίο τσιγάρο. Καθισμένος στο γραφείο μου και έγραφα, τι πρωτότυπο για ένα δημοσιογράφο. Είχα ανοιχτή την τηλεόραση στις βραδινές ειδήσεις της Αυστραλίας(ζω στη Μελβούρνη). Μετά ξεκινά μια καθημερινή εκπομπή που προσεγγίζει θέματα ποικίλης ύλης, από σημαντικά μέχρι ανοησίες ενίοτε.
Πρώτο θέμα της εκπομπής: μια κυρία που δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει τις καραμέλες. Αυτές τις μαλακές, τα φιδάκια με τα διάφορα χρώματα, τα snake lollies. Ρίχνω ένα βλέφαρο όσο γράφω, για να καταλάβω περί τίνος πρόκειται. Αναφέρει στην εκπομπή ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τα τρώει καθημερινά, τα τσακίζει με τα κιλά κυριολεκτικά. Σαν να μην έφτανε αυτό, πίνει και αναψυκτικά ή ενεργειακά ποτά με τα λίτρα. Αναρωτιέμαι το γιατί, με πιάνει το δημοσιογραφικό δαιμόνιο. Ότι κάποιος λόγος θα υπάρχει και ανάβω τσιγάρο για να παρακολουθήσω. Η κυρία λοιπόν εξιστορεί πως ήταν με οξυγόνο μόνιμα και χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου.
Έπασχε από κυστική ίνωση και κόντευε να χάσει τη ζωή της καθώς ζύγιζε μόλις 44 κιλά. Μέχρι που δέχτηκε την κλήση για μεταμόσχευση διπλού πνεύμονα. Όμως τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ώστε το σώμα να μην απορρίψει το όργανο της μεταμόσχευσης, είχε παρενέργειες. Ο διαβήτης χειροτέρεψε από τη λήψη φαρμάκων και την άφησε χωρίς καθόλου ενέργεια.
Τότε ήταν που στράφηκε στις καραμέλες και στα ενεργειακά ποτά. Δεν είχε καθόλου ενέργεια όμως έπρεπε να συνεχίσει να εργάζεται για να μπορεί να ξεπληρώσει το δάνειο του σπιτιού της. Πέρασαν χρόνια και πλέον υπολόγισαν ότι καταναλώνει 64 κιλά ζάχαρης κάθε δυο μήνες! Η εκπομπή συνεχίζεται και δείχνει πως ένα γκρουπ εθισμένων σε διαφορετικές ουσίες όπως το αλκοόλ ή το τσιγάρο, προσπαθούν να κόψουν τις κακές συνήθειες. Όσο παρακολουθούσα αυτά τα 10 λεπτά, το μυαλό μου πήρε διαφορετικές στροφές!
Έγινε το κλικ με ένα στοίχημα!
Σας υπενθυμίζω ότι άναψα τσιγάρο και παρακολουθούσα. Στην αρχή ήμουν ειρωνικός, σαρκαστικός και να σκέφτομαι: μα καλά τώρα δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει τις καραμέλες; Με έπιασα να γελάω μαζί της. Και για ένα δευτερόλεπτο, αντικρίζω τον εαυτό μου, λες και τον έβλεπα έξω από το σώμα μου. Να κρατάει ένα τσιγάρο, πιθανόν το 15ο της ημέρας, και να κρίνει την άλλη που δεν μπορεί να σταματήσει! Να ρουφάω τον καπνό και να νομίζω ότι είμαι καλύτερος από αυτήν επειδή δεν τσακίζω αναψυκτικά και δεν τρώω τόση ζάχαρη. Και λέω στον εαυτό μου: εσύ είσαι καλύτερος τώρα; Πόσο μπορείς να αντέξεις χωρίς να καπνίσεις; Πότε είναι η τελευταία φορά που κρατήθηκες να μην καπνίσεις για ώρες;
Αφότου το κάπνισα ολόκληρο, έβαλα στοίχημα με τον εαυτό μου, να δω πόσο μπορώ να αντέξω από το υπόλοιπο της βραδιάς χωρίς να ανάψω τσιγάρο. Κανονικά θα κάπνιζα το λιγότερο άλλα 5-6 τσιγάρα πριν κοιμηθώ. Άντεξα και δεν κάπνισα ούτε ένα. Μάλιστα έλεγα στον εαυτό μου, κοιμήσου και θα κάνεις το πρωί. Ξύπνησα και δεν το αναζήτησα. Ας δοκιμάσω λοιπόν να δω πόσες ώρες ακόμα μπορώ να αντέξω. Ήμουν πεπεισμένος ότι θα καπνίσω αργότερα, ασυζητητί αυτό!
Όμως έφτασε το απόγευμα και εγώ δεν είχα καπνίσει! Εκείνη τη στιγμή αποφάσισα να κρατηθώ για όσο πάει. Ήδη κέρδιζα το στοίχημα. Πήγα και αγόρασα καραμέλες νικοτίνης, ειρωνικό ότι προτίμησα καραμέλες, σωστά; Τις πιπίλισα για καμία εβδομάδα, ήταν μια αηδία, ίσως όμως να με βοήθησαν με την πιθανή εξάρτηση από τη νικοτίνη. Ένα μεσημέρι πέταξα και την καραμέλα, δεν άντεχα να έχω αυτή την αηδιαστική γεύση νικοτίνης με γεύση πορτοκάλι στο στόμα μου.
Την τρίτη ημέρα ξεκίνησαν να μου μυρίζουν όλα!
Όχι απλά άνοιξε η όσφρηση μου, αλλά μου βρωμούσαν τα πάντα. Τα καθαρά μου ρούχα, τα σκεπάσματα, τα σεντόνια, τα μαξιλάρια μου. Το εσωτερικό του αυτοκίνητου μου, γιατί εννοείται πως κάπνιζα και όταν οδηγούσα. Έπλυνα τα πάντα, να φύγει η μυρωδιά. Δεν την άντεχα πλέον, ποιος εγώ που μέχρι πριν τρεις μέρες μύριζα καπνό και ένιωθα ευφορία. Στο ενδιάμεσο ξεκίνησα να ανακαλύπτω το πόσο βρωμάει ο κόσμος μας. Με χτύπησε έντονα η μυρωδιά από τα καυσαέρια των αυτοκίνητων. Η μπόχα από όλες τις άσχημες μυρωδιές.
Ταυτόχρονα όμως μύριζα τα δέντρα και τα λουλούδια, τη φύση όπως πραγματικά μυρίζει! Ξεκίνησα να εκτιμώ ακόμα περισσότερο την καθαριότητα, να μην αντέχω τη σκόνη και τη βρωμιά. Γιατί είδα πως υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτή χωρίς τσιγάρο στο χέρι. Δε χρειάζονταν να ψάχνω σημεία καπνιστών, καθώς στην Αυστραλία εδώ και χρόνια δεν μπορείς να καπνίσεις σε πολλούς δημοσίους και ιδιωτικούς χώρους. Ομολογώ ότι βοηθάει να μην σου έρχεται ο καπνός στη μούρη όταν τρως ή πίνεις τον καφέ σου. Όχι για τη στέρηση, αλλά για την άσχημη και ανυπόφορη πλέον μυρωδιά.
Στερητικό σύνδρομο και αύξηση βάρους.
Καλώς ή κακώς για το στερητικό σύνδρομο δεν μπορώ να σας πω πολλά. Δεν το ένιωσα σχεδόν καθόλου. Εκτός από το μυαλό μου που από συνήθεια γύριζε στην ιδέα του τσιγάρου, η αίσθηση του να θέλω να καπνίσω δεν μου γεννήθηκε από τότε! Ακόμα δε το πιστεύω ότι έγινε με τόση ευκολία και πόσο έτοιμος ήμουν χωρίς να το ξέρω.
Πέρασαν όλες οι στιγμές-κλειδιά, που σίγουρα θα άναβα τσιγάρο και όμως δεν το άναψα. Με νεύρα, με χαρά, με στιγμές ανυπομονησίας και άγχους, τίποτα απολύτως. Επίσης τις πρώτες ημέρες το γεγονός το κράτησα για τον εαυτό μου και σιγά-σιγά ξεκίνησα να διαδίδω το νέο. Γιατί εννοείται δεν πίστευα ότι το έκοβα στην αρχή.
Το βάρος μου αυξήθηκε και ξέρω καλά το γιατί. Αρχικά γιατί αλλάζουν οι καύσεις που κάνει το σώμα μας, μετα από χρόνια καπνίσματος. Είναι ένα (ευχάριστο) σοκ για τον μεταβολισμό μας. Μετα έρχεται η δικαιολόγηση που έκανα σε ότι βλακεία έτρωγα. Φάε μια σοκολάτα, γιατί έκοψες το τσιγάρο. Φάε πατατάκια(που δεν τα έτρωγα προηγουμένως), χτύπα και ένα γλυκό ακόμα.
Ήταν λάθος μου; Όχι, γιατί ήξερα πως με κάτι έπρεπε να αντικαταστήσω τη συνήθεια του χεριού, του στόματος, του μυαλού. Ήξερα πως τα κιλά τα χάνεις ευκολότερα, συγκριτικά με την απόφαση να κόψεις το τσιγάρο. Αυτά, παράλληλα με τα απανωτά λοκντάουν που βοηθούσαν στο καθισιό.
Φυσικά κάποιος που θα ήταν πιο δραστήριος και αθλητικός τύπος από εμένα, θα το έριχνε στη γυμναστική και όχι στο φαγητό. Όμως είμαι εγώ και όχι κάποιος άλλος, ξέρω τα καλά και τα στραβά μου. Δε με συγκρίνω προσπαθώντας να μοιάσω κάπου αλλού. Κάνω ότι μπορώ για να γινώ εγώ καλύτερος, με τα δικά μου δεδομένα. Γενικά μπορεί να αύξησα τις δραστηριότητες μου αλλά αυξήθηκε και η λήψη θερμίδων. Έχω ξεκινήσει ήδη την προσπάθεια να μειώσω το βάρος μου, θα δούμε τι θα γίνει σε ένα χρόνο από τώρα.
Ένα χρόνο μετά, πως σου προτείνω να κόψεις το τσιγάρο.
Δεν υπάρχει ιδανική στιγμή για το πότε θα προβούμε σε τέτοιες μεγάλες αποφάσεις. Όπως δεν έπιασαν οι δίαιτες από Δευτέρα ή μια συνδρομή στο γυμναστήριο αρχή του έτους. Την απόφαση την παίρνουμε όταν το μυαλό και το σώμα μας είναι έτοιμα για το επόμενο βήμα. Όταν θα υπάρξει ένα ερέθισμα από εκεί που δεν το περιμένουμε. Όταν αυτό που λειτούργησε για μένα, θα καταλάβουμε ότι δε θα λειτουργήσει σε όλους. Δεν υπάρχει μαγική συνταγή για να κόψεις το τσιγάρο, για να κόψεις το φαγητό, για να ξεκινήσεις τη γυμναστική. Η στιγμή είναι όταν εσύ νιώσεις πως ήρθε.
Ούτε αν είσαι δυνατός ή αδύνατος στην παρούσα φάση. Το έκοψα σε μια φάση της ζωής μου, που δε θα μπορούσα καν να το διανοηθώ να το αφήσω. Μπορεί το μυαλό μου να έκοβε βόλτες, αλλά ευτυχώς ήταν μόνο από συνήθεια και όχι από εθισμό. Δεν μπήκα στον πειρασμό να το ξεκινήσω από τότε, ούτε καν τις πρώτες ημέρες. Δεν έφτασα σε ακραίες κινήσεις όπως να πετάξω τα τσιγάρα και να τσακίζω πακέτα. Αντιθέτως για μήνες είχα και καπνό και αναπτήρα. Εκεί ένιωθα ότι είμαι δυνατός. Να ξέρω πως υπάρχει στο ίδιο δωμάτιο και εγώ να μη θέλω να τα αγγίξω.
Πρέπει να πιστέψεις στον εαυτό σου και μόνο. Ούτε να ζητήσεις από άλλους να κάνουν το ίδιο, για να έχεις υποστήριξη. Δεν έχεις ανάγκη κανέναν, είσαι εσύ και η εξάρτηση σου. Πίστεψε με είσαι πιο δυνατός/η από την κάθε εξάρτηση! Αν χρειαστείς βοήθεια, ζήτησε τη μόνο από ειδικούς, που θα ξέρουν πως να σε καθοδηγήσουν.
Την ιστορία μου την ανέλυσα και τη μοιράστηκα μαζί σας, για να δείτε πως όλα είναι δυνατά. Ακόμα και από έναν άνθρωπο με αδυναμίες, όπως όλοι μας. Πρέπει όμως πρώτα να αναγνωρίσετε ποιες είναι αυτές, να τα έχετε καλά με τον εαυτό σας και να είστε ειλικρινείς μαζί του. Ο εαυτός σας είναι ότι πιο σημαντικό έχετε, φροντίστε τον όπως πιστεύετε πως του αξίζει καλύτερα.
*Αν το κείμενο μου βοηθήσει έστω και ένα άτομο να διακόψει το κάπνισμα, θα χαρώ να μοιραστεί το ταξίδι του μαζί μου.
**Θα ήθελα να μπορούσα να μοιραστώ το κατόρθωμα με τη μητέρα μου, που δεν είναι μαζί μας. Ήταν φανατική αντικαπνίστρια και είμαι βέβαιος ότι θα ένιωθε περήφανη που τα κατάφερα!
Email επικοινωνίας: iliasvogiatzis@gmail.com