Πότε πρέπει να μας ανησυχήσει μία Αιμορραγία
– Τι δείχνει ο αιματοκρίτης;
Ο αιματοκρίτης είναι ένας δείκτης υγείας που δείχνει την ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων που έχει ένα άνθρωπος ανά 100ml αίματος. Οι φυσιολογικές τιμές για τους άνδρες είναι 41-48% και για τις γυναίκες 38-45%. Τιμές χαμηλότερες από αυτές υποδηλώνουν την έλλειψη ερυθρών αιμοσφαιρίων από το αίμα και ότι ο άνθρωπος έχει αναιμία.
Αν ένας άνθρωπος έχει υψηλό αιματοκρίτη, αυτό συνήθως συμβαίνει αντιδραστικά σε κάτι άλλο. Για παράδειγμα, εάν κάποιος ζει σε μεγάλο υψόμετρο, η οξυγόνωση του δεν είναι επαρκής. Ακόμα όταν καπνίζουμε έχουμε υψηλό αιματοκρίτη, γιατί το μονοξείδιο του τσιγάρου δεσμεύει και μπλοκάρει την αιμοσφαιρίνη, ώστε αυτή να μη μπορεί πια να δεσμεύει οξυγόνο. Οπότε το σώμα παίρνει μηνύματα χαμηλής οξυγόνωσης και αναγκαστικά παράγει περισσότερο αίμα για να το αντιρροπήσει.
– Που οφείλεται η αναιμία;
Η αναιμία είναι μια κατάσταση που ανάλογα με τη βαρύτητα της, ανάλογα δηλαδή με το πόσο χαμηλά έχει πέσει ο αιματοκρίτης, μπορεί να εκδηλωθεί με εύκολη κόπωση, δύσπνοια, αίσθημα γενικευμένης αδυναμίας και όσο επιδεινώνεται δημιουργεί πιο σοβαρά προβλήματα, όπως κόπωση με ελάχιστη προσπάθεια και έντονη αδυναμία.
Η αναιμία από έλλειψη σιδήρου είναι η πιο συχνή μορφή αναιμίας στο γενικό πληθυσμό. Άλλες αιτίες αναιμίας αφορούν την απώλεια αίματος την οποία ο οργανισμός δεν μπορεί να αναπληρώσει γρήγορα, η αδυναμία του μυελού των οστών να παράξει αίμα λόγω κάποιας πάθησης και η καταστροφή τους αίματος όπως συμβαίνει στις αιμοληπτικές αναιμίες.
Όσον αφορά την αναιμία από έλλειψη σιδήρου, υπάρχουν διάφοροι τρόποι χορήγησης τους σιδήρου, είτε μέσω χαπιών, είτε ενδομυϊκά, είτε ενδοφλέβια. Επίσης, στην αντιμετώπισή της συμβάλλει και η σωστή διατροφή. Υπάρχουν τρόφιμα, όπου ο σίδηρος είναι άμεσα απορροφήσιμος και αυτές είναι κυρίως ζωικής προέλευσης πρωτεΐνες αλλά και φυτικής προέλευση όπως είναι τα όσπρια. Ένα ιδανικό διατροφολόγιο για έναν άνθρωπο με χαμηλό αιματοκρίτη θα ήταν εκείνο που θα περιελάμβανε για πρωινό, δημητριακά ολικής άλεσης, με μια κουταλιά μέλι, μια κουταλιά γκότζι μπέρι καθώς και ένα ποτήρι γάλα βρώμης.
Εναλλακτικά ένα αυγό βραστό, ο κρόκος του οποίου έχει μεγάλη περιεκτικότητα σιδήρου, με δύο κριτσίνια ολικής άλεσης, δύο φέτες γαλοπούλα και ένα ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι. Για το πρόγευμα μια ιδανική επιλογή θα ήταν δύο φρούτα πλούσια σε βιατμίνη C όπως είναι τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, επιπλέον ξηροί καρποί άψητοι και ανάλατοι, όπως τα καρύδια και τα φιστίκια Αιγίνης που είναι δύο πολύ καλές πηγές σιδήρου. Το μεσημεριανό μπορεί να περιλαμβάνει πολλές και διαφορετικές επιλογές, όπως πέρα από το συκώτι που είναι γνωστό, ένα καλό κομμάτι κόκκινου κρέατος είτε σε μπριζόλα είτε σε κιμά συνοδευόμενο από μπρόκολο, καθώς είναι μια πολύ καλή πηγή φολικού οξέος. Ακόμα θα μπορούσε κανείς να φάει κόκκινα ψάρια για να ανεβάσει τον αιματοκρίτη, όπως τα κοκκινόψαρα, η σάλπα, η συναγρίδα συνοδευόμενα από μια σαλάτα με πράσινα φυλλώδη λαχανικά που περιέχουν πολύ σίδηρο, αποξηραμένα φρούτα και λιναρόσπορο που όλα μαζί δρουν πολύ καλύτερα στην αύξηση του σιδήρου στον οργανισμό. Μια άλλη εναλλακτική θα ήταν μια μακαρονάδα, με ζυμαρικά ολικής άλεσης και μύδια ή άλλα οστρακοειδή και μπόλικο βασιλικό. Τέλος για το βράδυ μια καλή επιλογή θα ήταν μια φακοσαλάτα, με ψητές πιπεριές, φρέσκο κρεμμύδι και ντομάτα, το οποίο είναι ένα πλήρες ως προς την απορρόφηση του σιδήρου γεύμα.
– Γιατί “ανοίγει” η μύτη μου;
Από τις πιο συνηθισμένες αιτίες ρινορραγίας είναι το κρυολόγημα και ειδικά το επίμονο κρυολόγημα που συνοδεύεται από φτερνίσματα και έντονη καταρροή. Όλα αυτά προκαλούν μηχανικό τραυματισμό στο ρινικό βλεννογόνο, κυρίως στο πρόσθιο μέρος του και στα δυο ρουθούνια, εκεί ακριβώς που βρίσκεται ο χόνδρος του διαφράγματος, το πιο ευαίσθητο σημείο της μύτης.
Εκτός από το κρυολόγημα, ρινορραγία μπορεί να προκληθεί και από διαταραχές στην πήξη του αίματος, ιδιαίτερα σε ανθρώπους που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή, ακόμα και απλή ασπιρίνη, ως αποτέλεσμα κάποιας αιματολογικής πάθησης, ακόμα και σοβαρής, λόγω ανατομικών ανωμαλιών στην περιοχή (π.χ.στραβό διάφραγμα που επηρεάζει το στροβίλισμα του αέρα στη μύτη, την ερεθίζει και προκαλεί αιμορραγία), εξαιτίας ρινικών πολυπόδων ή χρόνιων παθήσεων, όπως δυσκοιλιότητας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αίμα μπορεί να πηγάζει από τα μεγάλα αγγεία που βρίσκονται στο οπίσθιο μέρος της και τότε είναι δυνατόν να υποκρύπτεται κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα υγείας, ακόμα και κακοήθεια. Τότε πρέπει να γίνει ενδοσκοπικός έλεγχος σε όλο το μήκος της αναπνευστικής οδού, από τη μύτη έως το λάρυγγα.
Δύο στοιχεία της ρινορραγίας θα πρέπει να μας ανησυχήσουν: αφενός η ποσότητα του αίματος και αφετέρου η συχνότητα των κρίσεων. Αν δηλαδή δεν εντοπίζουμε μόνο ίχνη πρόσμιξης αίματος μέσα στις βλέννες αλλά μεγάλη ποσότητα “φρέσκου” αίματος ή αν εντοπίζουμε ακόμα και μικρή ποσότητα σε σχετικά συχνά επεισόδια ρινορραγίας, θα πρέπει να διερευνήσουμε τα αίτια επισκεπτόμενοι έναν Ω.Ρ.Λ. γιατί μπορεί να υποκρύπτεται κάποια αιματολογική πάθηση.
– Είναι φυσιολογικό να ματώνουν τα ούλα;
Τα υγιή ούλα δεν ματώνουν ποτέ. Ο μοναδικός λόγος αιμορραγίας είναι ο τραυματισμός τους. Σε κάθε άλλη περίπτωση, θεωρείται δεδομένο ότι υποκρύπτεται κάποια παθολογία με συνηθέστερη (στο 80% των περιπτώσεων) την ουλίτιδα, που είναι μικροβιακής αιτιολογίας. Αν υπάρχει αυτόκλητη αιμορραγία, δηλαδή ματώνουν τα ούλα χωρίς καν να τα βουρτσίσουμε, τότε το πρόβλημα είναι σοβαρότερο, συνήθως περιοδοντίτιδα. Η περιοδοντίτιδα είναι η εξέλιξη της ουλίτιδας αν αυτή μείνει αθεράπευτη. Σε αυτή την περίπτωση, πέρα από την ουλίτιδα έχουμε και απώλεια οστού.
Αν γίνει θεραπεία της ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας και συνεχίζεται η αιμορραγία τότε ενδέχεται να υποκρύπτεται συστηματική νόσος ή οφείλεται σε φαρμακευτική αγωγή που έχει ως παρενέργεια την αιμορραγία (όπως η αγωγή για τα καρδιαγγειακά νοσήματα). Τέλος, μια σπανιότερη αιτία αιμορραγίας στα ούλα είναι ο σακχαρώδης διαβήτης όταν αυτός δεν έχει ρυθμιστεί, καθώς προκαλεί νέκρωση των ιστών και συνεπακόλουθη αιμορραγία.
– Γιατί έχω αιμόπτυση;
Η αιμόπτυση είναι η διαδικασία αποβολής αίματος μέσω του βήχα από το κατώτερο αναπνευστικό. Μπορεί να οφείλεται σε κάποιες παθήσεις όπως πνευμονία, φυματίωση, βρογχεκτασίες ή ακόμα και σε καρκίνο του αναπνευστικού. Επίσης, ένα άτομο που πάσχει από καρδιακή ανεπάρκεια, που λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή ή ακόμα και ένας καπνιστής μπορεί να εμφανίσουν αιμόπτυση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιμόπτυση μπορεί να σχετίζεται με το πεπτικό σύστημα, οπότε το χρώμα του αίματος είναι πιο σκούρο, σε αντίθεση με εκείνη που προέρχεται από το αναπνευστικό σύστημα, όπου το αίμα έχει πιο ζωηρό κόκκινο χρώμα και υφάλμυρη γεύση. Τέλος, μπορεί να υπάρξουν μερικές σταγόνες αίματος στα πτύελα ύστερα από έντονο βήχα, πράγμα που δεν είναι ανησυχητικό, όμως σε κάθε περίπτωση αιμόπτυσης χρειάζεται περαιτέρω ιατρική διερεύνηση.
Σε κάθε περίπτωση η αιμόπτυση είναι ένα πολύ σοβαρό σύμπτωμα και πρέπει να μας οδηγεί στο γιατρό για εξετάσεις. Ο διαγνωστικός έλεγχος ξεκινάει με μία απλή ακτινογραφία θώρακος, ακολουθεί πλήρης αιματολογικός έλεγχος, αξονική τομογραφία και στην συνέχεια μπορεί να χρειαστεί να γίνει βρογχοσκόπηση, δηλαδή ενδοσκόπηση του πνεύμονα και των βρόγχων.
– Το αίμα στα κόπρανα είναι πάντα ανησυχητικό;
Η πλειοψηφία των αιμορραγιών στο πεπτικό σύστημα είναι «κρυφές», με αποτέλεσμα να μην φαίνονται στα κόπρανα. Ωστόσο, μια μεγάλη αιμορραγία από το έντερο ή το στομάχι ή μία αιμορραγία χαμηλά κοντά στον πρωκτό, μπορεί να είναι εμφανής στα κόπρανα. Οι ειδικοί συμβουλεύουν ότι πρέπει να κοιτάμε τα κόπρανά μας, ειδικά εάν υπάρχει ένδειξη αλλαγής στην υφή τους, λόγω αλλαγής της λειτουργίας του εντέρου. Το αίμα στα κόπρανα θα πρέπει πάντα να οδηγεί στον γιατρό για περαιτέρω διερεύνηση καθώς όλες οι παθήσεις του πεπτικού συστήματος εκδηλώνονται με αιμορραγία, από τις αιμορροΐδες μέχρι τον καρκίνο στο έντερο.
– Γιατί έχω αίμα στα ούρα;
Το αίμα στα ούρα μπορεί να οφείλεται σε φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουμε (π.χ. κάποια αντιπυρετικά φάρμακα) ή σε λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος (ουρολοίμωξη). Σε ακραίες περιπτώσεις καταπόνησης, μπορεί επίσης να εμφανιστεί αίμα στα ούρα – μετά από τρέξιμο απόστασης 10 χιλιομέτρων, συνήθως από αθλητές.
Επίσης, η αιματουρία μπορεί να οφείλεται και σε πέτρα στο ουροποιητικό σύστημα ή σε βλάβη στους νεφρούς, όπως η σπειραματονεφρίτιδα, ενώ δεν αποκλείεται και σε περιπτώσεις κακώσεων, αν δηλαδή υπάρξει τραυματισμός στους νεφρούς.
Η σοβαρότερη πάθηση που μπορεί να υποκρύπτει η αιματουρία είναι ο καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος, ο οποίος συγκαταλέγεται στην κατηγορία των “επιθετικών” καρκίνων. Ο καρκίνος του προστάτη δεν σχετίζεται τόσο με την αιματουρία, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο καθώς αν ο αδένας διογκωθεί αρκετά, οι φλέβες που είναι επάνω του διατείνονται όταν ο ασθενής πιέζεται να ουρήσει, με το ενδεχόμενο να εμφανιστεί μικρή ποσότητα αίματος στα ούρα.
Η αιματουρία μπορεί να είναι ανώδυνη ή επώδυνη και να την δούμε μόνοι μας στην τουαλέτα (μακροσκοπικά) ή να την ανακαλύψουμε μετά από εξετάσεις αίματος (μικροσκοπικά). Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ζητηθεί η συμβουλή του γιατρού.
– Το αίμα εκτός περιόδου είναι πάντα ανησυχητικό;
Η εμφάνιση αίματος εκτός περιόδου θα μπορούσε δυνητικά να αποτελέσει λόγο ανησυχίας για μια γυναίκα. Η μικρή αιμορραγία στη μέση του κύκλου οφείλεται συνήθως σε ορμονικούς παράγοντες (ή και στην ωορρηξία) και δεν υποκρύπτει κάτι ανησυχητικό. Ωστόσο θα πρέπει να διερευνηθεί ιατρικά, γιατί ενδέχεται να οφείλεται σε κάποιο πολύποδα που αιμορραγεί στη μέση της περιόδου ή και σε κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα όπως τα χλαμύδια.
Αν το αίμα εμφανιστεί αμέσως μετά τη σεξουαλική επαφή θα πρέπει να εξεταστεί ο τράχηλος της μήτρας γιατί μπορεί να οφείλεται σε τραχηλίτιδα ή στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), στελέχη του οποίου μπορεί να οδηγήσουν και σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Σύμφωνα με έρευνες, το 8% των εμμηνοπαυσιακών γυναικών που εμφανίζουν αίμα στα γεννητικά όργανα πάσχουν από καρκίνο της μήτρας. Για τη διερεύνηση ενός τέτοιου ενδεχομένου θα πρέπει να γίνεται υστεροσκόπηση.