Ένα τυπικό χαρακτηριστικό των ψυχοπαθών είναι η παντελής έλλειψη ενσυναίσθησης, με την έννοια της συναισθηματικής κατανόησης προς το συνάνθρωπο. Νέα μελέτη αποκαλύπτει πως το φαινόμενο αυτό έχει νευρολογική βάση.
Όταν τα άτομα με ψυχοπάθεια φαντάζονται πως κάποιος βιώνει πόνο, ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου –αυτές που συνδέονται με την ενσυναίσθηση και τη συμπόνια– δεν παρουσιάζουν καμία δραστηριότητα ή σύνδεση με τις περιοχές που αφορούν στη συναισθηματική επεξεργασία και τη λήψη αποφάσεων, δηλώνουν οι ερευνητές.
Συνδυαστικά με την απουσία ενοχής, η ψυχοπάθεια χαρακτηρίζεται από την επιπολαιότητα, τη χειριστική συμπεριφορά και την υπερβολική σκληρότητα. Έρευνα υποδεικνύει ότι το ποσοστό των ψυχοπαθών αγγίζει το 23% στις φυλακές και το 1% στο γενικό πληθυσμό.
Προκειμένου να μελετήσουν τη νευρολογική βάση της διαταραχής, οι ερευνητές επέλεξαν 121 κρατουμένους από φυλακή των ΗΠΑ. Οι τρόφιμοι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με τη σοβαρότητα της διαταραχής, όπως αυτή είχε διαγνωσθεί με βάση το εργαλείο Hare Psychopathy Checklist.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν εγκεφαλική απεικόνιση, δείχνοντας παράλληλα στους συμμετέχοντες εικόνες που αποτύπωναν το σωματικό πόνο. Ζητήθηκε από τους κρατούμενους να φανταστούν πως αυτό που έβλεπαν συνέβαινε στους ίδιους ή σε κάποιον άλλο. Ορισμένες από τις εικόνες παρουσίαζαν ουδέτερα αντικείμενα, όπως ένα χέρι ή μια πόρτα.
Όταν τα άτομα με ακραία ψυχοπάθεια φαντάζονταν ότι το ατύχημα συνέβαινε στους ίδιους, ο εγκέφαλος παρουσίαζε έντονη δραστηριοποίηση στον πρόσθιο διάμεσο εγκέφαλο (νήσος), στο φλοιό της πρόσθιας αύλακας του προσαγωγίου, στο σωματοαισθητικό φλοιό και τη δεξιά αμυγδαλή του εγκεφάλου. Όλες αυτές οι περιοχές σχετίζονται με το αίσθημα της συμπόνιας. Η αντίδραση του εγκεφάλου ήταν εμφανής, υποδεικνύοντας ότι οι ψυχοπαθείς παρουσιάζουν ευαισθησία στη σκέψη του πόνου.
Όταν όμως οι κρατούμενοι με σοβαρής μορφής ψυχοπάθεια φαντάζονταν ότι το ατύχημα συμβαίνει σε κάποιον άλλο, δεν παρατηρήθηκε ενεργοποίηση στον εγκέφαλο στις παραπάνω περιοχές. Αντιθέτως μάλιστα, δραστηριοποιήθηκε η περιοχή που αφορά στην απόλαυση (κοιλιακό ραβδωτό σώμα). Παράλληλα, τα άτομα αυτά επέδειξαν μια παράδοξη συσχέτιση μεταξύ της νήσου και του μεσοκοιλιακού προμετωπιαίου φλοιού, μια περιοχή που παίζει σημαντικό ρόλο στην ενσυναίσθηση ως προς τη λήψη αποφάσεων.
Τα άτομα με ήπιας μορφή ψυχοπάθεια επέδειξαν σχετικά φυσιολογική εγκεφαλική λειτουργία σε αυτές τις περιοχές.
Το μοτίβο των εγκεφαλικών αντιδράσεων δείχνει πως τα άτομα με σοβαρή ψυχοπάθεια δεν είναι σε θέση να συμπονέσουν ένα άλλο άτομο και μάλιστα απολαμβάνουν αυτή τη διαδικασία.
Τα ευρήματα της μελέτης μπορούν να χρησιμεύσουν στα προγράμματα παρέμβασης, δηλώνουν οι ερευνητές. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Human Neuroscience.