Μην πανικοβάλλεσαι. Μια φράση που την ακούμε συνεχώς και πιθανότατα τη λέμε και εμείς σε άλλους. Πόσο εύκολο όμως είναι να μην πανικοβληθείς όταν σου συμβεί κάτι τόσο έντονο, που το ίδιο σου το σώμα αντιδρά; Πριν καν κατανοήσουμε τι έχει συμβεί με τη λογική μας, ο οργανισμός μας ήδη έχει αντιδράσει. Απελευθερώνει στο σώμα μας αδρεναλίνη, κορτιζόλη, και άλλες ορμόνες που επισημαίνουν τον κίνδυνο. Αυτές προκαλούν κάποιες φυσικές αντιδράσεις: η καρδιά μας χτυπά γρηγορότερα, δυσκολευόμαστε να αναπνεύσουμε, ιδρώνουμε, τρέμουμε.
Όλες αυτές οι σωματικές αισθήσεις είναι φυσιολογικές και ας μας είναι ανεπιθύμητες. Όπως φυσιολογικός είναι ο φόβος, το άγχος και η ανταπόκριση μας στον κίνδυνο. Ναι, όταν μας πιάνει πανικός, αυτό για τον οργανισμό μας σημαίνει κίνδυνος. Γιατί χάνουμε τον έλεγχο, αντιδρούμε με σπασμωδικές κινήσεις και μπορεί να θέσουμε σε κίνδυνο τη ζωή μας ή τη ζωή των άλλων. Ο πανικός αναστέλλει την ικανότητα μας να σκεφτούμε καθαρά και λογικά.
Όλοι έχουμε περάσει στις ζωές μας ένα αντίστοιχο συμβάν. Όπου ο φόβος έφτασε στα όρια της υστερίας. Νιώσαμε να χάνουμε τον κόσμο, πως κάτι ανεπανόρθωτα τραγικό συμβαίνει ή είναι στα πρόθυρα του να συμβεί. Η κρίση πανικού όμως είναι εκεί και παραφυλάει όταν δεν πρόκειται απαραίτητα κάτι τραγικό να συμβεί. Όμως το σώμα μας το λαμβάνει αλλιώς και αντιδρά έντονα. Ειδικά μετα την πρώτη κρίση πανικού, μένει ο φόβος της επανάληψης. Και αυτό από μόνο του γεννά νέο φόβο. Μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο όπου ο φόβος της επανάληψης ενός δραματικού γεγονότος είναι τόσο μεγάλος που από μονός του πυροδοτεί την επόμενη κρίση.
Το τέλος των πάντων!
Η αλήθεια είναι πως μετα από μια κρίση πανικού, όλα αλλάζουν για πάντα στη ζωή μας. Τίποτα δε θα είναι όπως πριν, ακόμα και αν δεν μας ξανασυμβεί ποτέ. Διότι όταν συμβαίνει, ένα από τα πιο έντονα συναισθήματα που βιώνεις είναι πως τελειώσανε τα πάντα. Η καρδιά σου χτυπάει τόσο έντονα που νιώθεις πως θα εκραγεί. Ιδρώνεις, σφίγγεσαι, το σώμα σου μετα βίας μπορεί να κουνηθεί. Μένεις παγωμένος/η σε ένα σημείο, σε εκείνο το σημείο που απλά σε βρήκε. Δεν έχεις δύναμη να σηκωθείς, να καλέσεις για βοήθεια. Δεν ξέρεις καν τι σου συμβαίνει. Η πρώτη φορά είναι τρομακτική, εφιαλτική.
Σκέψου το αίσθημα που έχεις όταν στη θάλασσα σε σκεπάζει ένα κύμα και για ελάχιστα δευτερόλεπτα δεν μπορείς να αναπνεύσεις. Αγωνιάς να φτάσεις στην επιφάνεια να βρεις οξυγόνο. Φαντάσου τώρα να σε περιβάλλει οξυγόνο και όμως εσύ να μην μπορείς να αναπνεύσεις. Χτυποκάρδι, ζαλάδα, απώλεια ισορροπίας. Ένα μούδιασμα, χάνεις την επαφή με την πραγματικότητα. Νιώθεις ότι έχασες τον έλεγχο, ότι τρελαίνεσαι, ξεκινά ο φόβος ότι πεθαίνεις.
Σε ποιους μπορεί να συμβεί;
Στους πάντες. Η κρίση πανικού δε ξεχωρίζει φύλο, ηλικία, καταγωγή ή προσωπικότητα. Μπορεί και ο πιο φαινομενικά δυνατός χαρακτήρας, να βιώσει κρίσεις πανικού. Γιατί μπορεί να συμβεί σε όλους; Για τον απλούστατο λόγο πως όλοι βιώνουμε καθημερινά καταστάσεις που κάποια στιγμή δεν μπορούμε να αντέξουμε το βάρος τους. Απώλεια ενός προσώπου, απόλυση από την εργασία, χωρισμός από μια δυνατή σχέση. Γεγονότα που ο κάθε άνθρωπος θα τα ζήσει. Το πως θα αντιδράσει το μυαλό μας, δε το ελέγχουμε πάντα. Ειδικά όταν τα άσχημα γεγονότα συμβούν σε σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ τους. Τότε το συναισθηματικό χτύπημα είναι έντονο, βαρύ, μελαγχολικό και σκοτεινό.
Κρίσεις πανικού καταγράφονται σε κάθε χαρακτήρα ανθρώπου, από διαφορετικά κοινωνικά και οικονομικά στρώματα. Μπορεί ως άνθρωποι να θεωρούμε συχνά πως το δικό μας πρόβλημα είναι το μεγαλύτερο. Όμως αυτό δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Ο κάθε άνθρωπος βιώνει τους φόβους, τις αγωνίες του, τα άγχη του και τις ανησυχίες του όπως όλοι. Οι ψυχικές διαταραχές καταγράφονται όλο και περισσότερο. Για αυτό και βλέπουμε μια ραγδαία αύξηση στους αριθμούς. Όχι μόνο γιατί είναι μια σύγχρονη ασθένεια. Απλώς στο παρελθόν τα άγχη και η αναφορά σε αυτά ήταν περιορισμένη.
Διαφορετική η προσέγγιση τότε συγκριτικά με το σήμερα που ευτυχώς μιλάμε περισσότερο και ανοιχτά για όσα μας συμβαίνουν. Είναι ένα κομμάτι της απάντησης, στην ερώτηση: γιατί οι παλιότεροι δεν είχαν προβλήματα, ψυχολόγους και θεραπείες; Δυστυχώς και τότε είχαν, απλώς η κοινωνία το θεωρούσε ταμπού να πει κάποιος πως έχει κατάθλιψη. Ότι χρειάζεται να μιλήσει και αναζητήσει βοήθεια. Αφήστε που η πιο πιθανή θεραπεία ήταν τα ηλεκτροσόκ και ο εγκλεισμός σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Είναι ένα τεράστιο θέμα το τι συνέβαινε στο παρελθόν, απλώς ήθελα να ξεκαθαρίσω λίγο το τοπίο. Πως τα άγχη, οι κρίσεις, ο φόβος, υπήρχαν από πάντα.
Τι μπορώ να κάνω σε μια κρίση πανικού;
Αρχικά, αν έχετε ήδη βιώσει την κρίση πάνω από μια φορά και αισθάνεστε πως θα επανέλθει είναι ορθό να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια άμεσα. Από έναν επαγγελματία ψυχολόγο ή σύμβουλο ψυχικής υγείας. Συχνά οι κρίσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη σωστή θεραπεία. Μην αναζητήσετε χάπια ή άλλους είδους γιατρικά μέσω διαδικτύου. Μπορεί να είναι επικίνδυνα καθώς δε θα είναι συνταγογραφημένα και δε θα μπορείτε να γνωρίζετε με σιγουριά το περιεχόμενο τους. Επίσης το γεγονός ότι δούλεψε αυτό το χάπι για κάποιον άλλον, δε σημαίνει πως είναι σωστό και για εσάς. Κάθε οργανισμός και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
Υπάρχουν όμως μερικές στρατηγικές που μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε εσεις ή αν βρεθείτε κοντά με άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού.
- Αναπνεύστε, βαθιά. Ηρεμήστε το σώμα σας, αυτό μπορεί να βοηθήσει να αποφύγετε μια κρίση πανικού. Δοκιμάστε μια τεχνική αναπνοής όπως: αναπνεύστε από τη μύτη μετρώντας αργά μέχρι το πέντε, κρατήστε την αναπνοή μετρώντας μέχρι το πέντε και εκπνεύστε από το στόμα αργά πάλι μετρώντας μέχρι το πέντε.
- Μετρήστε αντίστροφα. Εάν νιώσετε ξαφνικά την καρδιά σας να χτυπάει ή έχετε συμπτώματα που δείχνουν ότι μια κρίση πανικού σας πλησιάζει, χρειάζεστε έναν αντιπερισπασμό. Μετρήστε από το 100 αντίστροφα κατεβαίνοντας τρεις αριθμούς. Αυτή η πράξη του τυχαίου διαστήματος βοηθάει στη συγκέντρωση και παρακάμπτει τις αγχώδεις σκέψεις που προσπαθούν να εισχωρήσουν στο μυαλό σας.
- Έχετε μερικά ψιλά νομίσματα εύκαιρα. Προσθέστε η αφαιρέστε με μια τυχαία σειρά τα σεντς. Ελέγχοντας τη σκέψη σας και με το να συγκεντρωθείτε σε κάτι έξω από εσάς, θα σας ηρεμήσει.
- Γειωθείτε, άλλη μια βοηθητική τεχνική. Συντονίστε τον εαυτό σας σε 4 πράγματα γύρω σας που μπορείτε να δείτε, 3 πράγματα που μπορείτε να αγγίξετε, 2 πράγματα που μπορείτε να μυρίσετε και ένα που μπορείτε να γευτείτε. Οδηγώντας το μυαλό σας να σκεφτεί κάτι έξω από τον εαυτό σας είναι βοηθητικό.
- Ο πάγος μπορεί να σας βοηθήσει, ειδικά για κρίσεις που μπορεί να προκληθούν αργά τη νύχτα. Να έχετε παγοκύστες πάντα έτοιμες και όταν νιώσετε ότι έρχεται ή ήδη βιώνετε μια κρίση, προσπαθήστε να πάρετε τις παγοκύστες. Τρίψτε μια κοντά στο μέρος της καρδίας που θεωρητικά θα χτυπάει έντονα εκείνη τη στιγμή. Βάλτε μια άλλη πίσω στην πλάτη σας χαμηλά. Και στις δυο περιπτώσεις πάνω από το ρούχο, μην πάθετε και έγκαυμα από τον πάγο. Κρατήστε κάποιες μικρότερες στα χέρια σας. Είναι μια μέθοδος που μπορεί να καθησυχάσει το σώμα, να ρίξει τους παλμούς και τη ζέστη που θα νιώσετε απότομα.
Αυτές οι στρατηγικές και οι μέθοδοι μπορεί να δουλέψουν για τον έναν και όχι για τον άλλον. Την ώρα της κρίσης πανικού, δοκιμάστε έστω να αντιδράσετε. Το ξέρω, φαντάζει και είναι σχεδόν αδύνατον. Η απραξία όμως είναι η δύναμη της κρίσης. Κάντε κάτι, μην αφήνετε να σας νικήσει η δίνη του πανικού. Μιλήστε επίσης για την εμπειρία σας, δεν είστε μόνοι. Θα βρείτε κι άλλους που έχουν βιώσει μια κρίση και συζητώντας «χάνει» τη δύναμη της, καθώς δε θα έχει την ίδια υπόσταση. Και επαναλαμβάνω, μην ντρέπεστε να ζητήσετε ιατρική επαγγελματική βοήθεια. Η ψυχή μας χρειάζεται θεραπεία, όπως ακριβώς και το σώμα μας όταν αρρωσταίνει.
Σύνταξη, μετάφραση και επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Πηγή: χρησιμοποιήθηκαν σε ελεύθερη μετάφραση τμήματα του άρθρου από το www.psycom.net
Email επικοινωνίας: iliasvogiatzis@gmail.com