Η κρυφή γοητεία πέντε κλασικών Christmas stories
Μπορεί να τις είχαμε διαβάσει όταν ήμασταν παιδιά ή σε μεγαλύτερη ηλικία. Μπορεί να μην τις διαβάσαμε ποτέ και να αρκεστήκαμε σε κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές μεταφορές τους. Ό,τι και να ισχύει, δεν είναι τυχαίο που κάποιες κλασικές ιστορίες που συνδέονται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο με τα Χριστούγεννα, έχουν συντροφεύσει γενιές και γενιές.
Είναι η καθαρά λογοτεχνική τους αξία που μας κάνει να τις αγαπάμε, όμως είναι και κάποιοι “παράπλευροι” λόγοι για τους οποίους έχουν μόνιμη θέση στην καρδιά μας. Γιατί λοιπόν ειδικά κάθε χρόνο τέτοια εποχή, μας γεννιέται η επιθυμία να τις ξαναθυμηθούμε, πίνοντας ένα ζεστό ρόφημα και έχοντας μια φλις κουβερτούλα αγκαλιά; Για να δούμε αν συμφωνείτε με τις παρακάτω εξηγήσεις για πέντε από τις γνωστότερες ιστορίες που έχουν συνδεθεί με τα Χριστούγεννα…
(Για όσους κατέβηκαν από τον Άρη και δεν έχουν ξανακούσει τις ιστορίες, προειδοποιούμε ότι σε κάποιες περιέχονται spoilers)
- Μικρές Κυρίες – Λουίζα Μέι Άλκοτ
Το βιβλίο που λάτρεψε κάθε κοριτσάκι όταν το διάβασε, και που κατάφερε να συγκινήσει ακόμα και τον κατά τα άλλα “μπουνταλά” Joey σε ένα επεισόδιο των “Friends”. Στις σελίδες του ξεδιπλώνεται η ταραχώδης ιστορία της οικογένειας Μαρτς με τα τέσσερα κορίτσια, την εποχή του αμερικανικού εμφυλίου. Οι χριστουγεννιάτικες σκηνές του και οι προσωπικές ιστορίες της κάθε κοπέλας, συνθέτουν ένα all-time favorite λογοτεχνικό “saga”.
Το trailer της κινηματογραφικής μεταφοράς του 1994, με τους Γουινόνα Ράιντερ, Σούζαν Σάραντον, Κίρστεν Ντανστ, Κλερ Ντέινς, Κρίστιαν Μπέιλ σε πρωταγωνιστικούς ρόλους:
Αγαπάμε “Μικρές Κυρίες” όχι μόνο για τη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα που επικρατεί σε μεγάλο μέρος της ιστορίας, αλλά και επειδή το “τρίγωνο” Τζο-Λόρι-Έιμι, κάνει λίγο και σε “σαπουνόπερα”, προκαλώντας το ανάλογο ενδιαφέρον. Αλλά και ο θάνατος της Μπεθ σηματοδοτεί για τις ηρωίδες και τους αναγνώστες το πέρασμα από την αθωότητα και την ανεμελιά στον κόσμο του ρεαλισμού και των ενηλίκων. Όλοι ταυτίζουμε καταστάσεις που έχουμε ζήσει με τέτοια παραδείγματα μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ωριμότητα. Όταν τα πράγματα δεν καταλήγουν όπως ακριβώς τα είχαμε σχεδιάσει, άλλοτε με ευτυχές και άλλοτε με στενάχωρο αποτέλεσμα. Μια ιστορία με γλυκόπικρη αίσθηση, σαν την bitter σοκολάτα.
- Το κοριτσάκι με τα σπίρτα – Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Όχι ό,τι πιο “jolly”, αλλά σίγουρα seasonal. Ένα μικρό κορίτσι χωρίς οικογένεια, πουλάει σπίρτα μια παγωμένη Παραμονή Πρωτοχρονιάς. Όμως κάποια στιγμή τα περισσότερα σπίρτα τής πέφτουν κάτω και βρέχονται. Προσπαθώντας να ζεσταθεί, ανάβει ένα-ένα όσα της έχουν απομείνει, και βλέπει αντίστοιχα χριστουγεννιάτικα οράματα. Το κοριτσάκι στο τέλος πεθαίνει από το κρύο, και όσοι θεωρούν τα Χριστούγεννα μελαγχολική γιορτή, βρίσκουν “πάτημα” την σύντομη ιστορία του Δανού παραμυθά. Όμως όσο κι αν μας θλίβει η κατάληξη της ιστορίας, το “Κοριτσάκι με τα σπίρτα” το αγαπάμε γιατί ήταν από τα πρώτα “καμπανάκια” συνείδησης και ευαισθησίας που μας “χτύπησαν” στην παιδική μας ηλικία, “ξυπνώντας” τα φιλανθρωπικά μας ένστικτα. Και φυσικά πρόκειται για ένα από τα λίγα δημοφιλή κλασικά παραμύθια που δεν έχουν happy end. Χαρακτηριστικό που όπως και να το κάνουμε, είναι από μόνο του κάτι που σου μένει, ειδικά αν συνειδητοποιείς για πρώτη φορά ότι, χμ, ξέρεις, δεν είναι όλα τα παιδάκια προνομιούχα και προστατευμένα, και μάλιστα κάποια πεθαίνουν. Γενικά καλό είναι να εξασφαλίζεται μια χρονική απόσταση μεταξύ αυτού του σοκ και της αποκάλυψης ότι δεν υπάρχει Άι-Βασίλης. - Χριστουγεννιάτικα διηγήματα – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Δεν πρόκειται για μόνο μία ιστορία, αλλά τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη συνήθως κυκλοφορούν και δημοσιεύονται ως σύνολο. Μέσα από τα διηγήματα του “αγίου των γραμμάτων”, που χρησιμοποιεί την ιδιαίτερη σκιαθίτικη διάλεκτο, “ζωντανεύουν” τα έθιμα, οι άνθρωποι, η ζεστασιά και το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων, όπως γιορτάζονταν παραδοσιακά “τα παλιά τα χρόνια” στην Ελλάδα.
ΦΩΤΟ – Νικηφόρος Λύτρας, “Τα κάλαντα” Τη φτώχεια και την ταπεινότητα του παρελθόντος δεν τις λες και “festive”. Ούτε είναι πολύ πιθανό ένα παιδί να ζητά να διαβάζει ξανά και ξανά Παπαδιαμάντη, αντί να δει το “Frozen” σε dvd. Όταν όμως ωριμάζεις, πώς να μην σε “αγγίζουν” οι διηγήσεις του μεγάλου σκιαθίτη συγγραφέα, που μοιάζουν να βγαίνουν από το στόμα της γιαγιάς ή του παππού σου; Ακριβώς γι’ αυτό, επειδή μπορεί να μας θυμίζουν τον δικό μας παππού και τη δική μας γιαγιά όταν μας έλεγαν ιστορίες από τις ζωές τους και από τον τρόπο που περνούσαν τις γιορτές, μεγαλώνοντας έχουμε αδυναμία στo “Χριστόψωμο”, το “Άνθος του γιαλού”, τον “Αμερικάνο”… - Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών – Ε. Τ. Α. Χόφμαν
Οι περισσότεροι έχουν δει το μπαλέτο “Καρυοθραύστης”, και έχουν ακούσει την πασίγνωστη μουσική που έγραψε γι’ αυτό ο Τσαϊκόφσκι. Λίγοι έχουν διαβάσει το πρωτότυπο κείμενο του Ε. Τ. Α. Χόφμαν, και η αλήθεια είναι ότι η αυθεντική ιστορία ουσιαστικά είναι ένα γερό θριλεράκι, με εφιάλτες και… ποντίκια. Στην “εξευγενισμένη” εκδοχή που γνωρίζει η πλειοψηφία, αυτό που μένει στη μνήμη ως εικόνα είναι το φαντασμαγορικό μέρος. Το στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο, τα δώρα, οι παραμυθένιες περιπλανήσεις της Κλάρας και του Καρυοθραύστη της σε εξωτικά μέρη, είναι η επιτομή της χαρούμενης ατμόσφαιρας των Χριστουγέννων. Η ιδέα που έχουμε για τον “Καρυοθραύστη” συνοψίζει όλα αυτά που θα θέλαμε να ζούμε ιδανικά τα Χριστούγεννα. Είναι το απόλυτο χριστουγεννιάτικο “όνειρο” συγκεντρωμένο σε ένα παραμύθι, και γι’ αυτό η συγκεκριμένη ιστορία παραμένει διαχρονικά αγαπημένη. - Όλιβερ Τουίστ – Κάρολος Ντίκενς
Θες επειδή παίζουν μεταφορές του σχεδόν κάθε Χριστούγεννα στην τηλεόραση, θες επειδή μας έκαναν το βιβλίο δώρο στις γιορτές όταν ήμασταν παιδιά, η ιστορία του ήρωα του Ντίκενς θεωρείται κλασικά “χριστουγεννιάτικη”. Ο ορφανός Όλιβερ Τουίστ θα περάσει από χίλια μύρια κύματα, κερδίζοντας την συμπάθεια των αναγνωστών, μέχρι να “δικαιωθεί” και να βρει ανθρώπους που να τον αγαπάνε. Το ζοφερό περιβάλλον στο οποίο κινείται, σχηματίζει στο μυαλό μας μια εικόνα περίεργα ελκυστική. Όχι φυσικά επειδή οι περισσότερες αναφορές είναι όμορφες -κάθε άλλο- αλλά επειδή ανήκουν σε μια άλλη εποχή, και συνήθως ό,τι έχει να κάνει με παρελθόν, ειδικά στις τέχνες, ασκεί γοητεία. Αυτή τη γοητευτική πλευρά με τη χειμωνιάτικη ομίχλη, τα κόκκινα μάγουλα, τις χαριτωμένες τραγιάσκες, τα ψηλά καπέλα και τις καμινάδες τείνουμε να κρατάμε, φιλτράροντας τις πληροφορίες για να βγάλουμε ένα θετικό “απόσταγμα” και να το αναμίξουμε με το happy end που ούτως ή άλλως παρέχει η ιστορία.