Ποιος δεν είναι οικείος με τη φράση από την σαπουνόπερα Η Μαρία της γειτονιάς; Πόσοι δεν έχουν ακούσει έστω και μέσω τρίτων την περιβόητη ατάκα: τι κάνεις εκεί, φιλάς την ανάπηρη; Θα είμαι ειλικρινής: μπορεί να μην είδα ποτέ τη σειρά, να μην είδα τη σκηνή του ξυλοδαρμού όταν μεταδόθηκε στην τηλεόραση αλλά λίγα χρόνια αργότερα κάποιοι φίλοι φρόντισαν να μη μείνω ανενημέρωτος.
Αναζητώντας λεπτομέρειες ανακάλυψα ότι η σειρά γυρίστηκε το 1995, λίγα χρόνια αργότερα παίχτηκε σε ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι. Η μεταγλώττιση και τα ουρλιαχτά της πρωταγωνίστριας έμειναν στην ιστορία.
Μια γραφική πλούσια κυρία που ουρλιάζει για 4 ολόκληρα λεπτά, σφαλιαρίζοντας, σπρώχνοντας, χτυπώντας τους πάντες γύρω της. Ήθελε μανιωδώς να δείρει την ανάπηρη γιατί φίλησε τον Αντιτο της ή έτσι νομίζω πως τον λένε. Και ξεκινάει μια σκηνή τρέλας, μανίας, κακοποίησης και δράματος. Από αυτές που οι λατινοαμερικάνικες σειρές έχουν μεγάλη εμπειρία και εγώ πάντα ξεκαρδιζόμουν.
Τα χρόνια πέρασαν, η φράση έμεινε, δεν ξέρω αν πρέπει να γελάμε ακόμα. Η φράση φιλάς την ανάπηρη, κρύβει πολλά περισσότερα από όσα εντοπίσαμε και αναγνωρίζουμε μέχρι και σήμερα.
Ερωτεύονται οι ανάπηροι;
Είναι ίσως το πιο σημαντικό σημείο του όλου θέματος. Μα είναι δυνατόν να φιλάει κάποιος μια ανάπηρη; Ειδικά κάποιος που είναι ωραίος, ξανθός και πλούσιος; Αντίστοιχα το ίδιο ισχύει αν μια όμορφη κοπέλα φιλήσει τον ανάπηρο.
Το κάνει από οίκτο, από λύπηση ή μήπως απωθημένο και για την εμπειρία; Υπάρχει βλέπετε ένα κοινωνικό φίλτρο που κανείς δεν ξέρει πως μπήκε και από πότε εφαρμόστηκε. Το φίλτρο που διαχωρίζει τους δήθεν φυσιολογικούς που έχουν δικαίωμα στον έρωτα, στο σεξ, στο γάμο, στα παιδιά. Απέναντι στους ανάπηρους που δεν έχουν δικαίωμα στον έρωτα, στο σεξ, στο γάμο, στα παιδιά, στην αγάπη, τη συγκατοίκηση, τη δημιουργία, τα όνειρα, τη ζωή.
Η προκατάληψη πως ο/η ανάπηρος/η είναι αδέσμευτοι και θα μείνουν για πάντα μονοί. Ποιος θα γυρίσει να κοιτάξει έναν ανάπηρο; Γιατί να επιλέξει τη δυσκολία, το μονοπάτι ζωής που θα υποφέρει, θα κλαίει, θα έχει προβλήματα, δε θα μπορεί να κάνει τίποτα. Όλα στραβά λέμε. Είδαμε την μεγάλη επιτυχία των δήθεν φυσιολογικών γάμων. Αυτών που διαλύονται μετα από λίγο καιρό, που δεν έχουν ιδέα πως να μεγαλώσουν ένα παιδί, που ο άντρας θα ρίξει και μια σφαλιάρα στη γυναίκα.
Δεν σκεφτόμαστε καν ότι ένα ζευγάρι που το ένα μέλος έχει μια αναπηρία δεν αποτελεί τροχοπέδη για να είναι ερωτεύσιμος/η. Λείπει ένα πόδι, ένα χέρι, έχει προβλήματα όρασης ή ακοής; Ε τοτε δεν αξίζει αγάπη και στοργή.
Έλα μου ντε που ερωτεύονται οι ανάπηροι και είναι ερωτεύσιμοι. Ξέρεις γιατί; Γιατί είμαστε όλοι τα ίδια ανθρώπινα πλάσματα, γιατί ο ερωτάς έχει αποδειχτεί περίτρανα πως είναι τυφλός. Δεν επιλέγεις ποιον/α θα ερωτευτείς, η καρδιά έχει άλλα σχέδια και εσύ λέγε ότι θέλεις. Είμαστε όλοι όμορφοι άνθρωποι, ακόμα και όσοι εμφανισιακά δεν ανήκουμε στην κατηγορία μοντέλο για περιοδικό.
Επίσης θέλω να δεις μερικές παλιές σου φωτογραφίες, ειδικά εσύ που νομίζεις πως οι άλλοι είναι άσχημοι. Δες πως ήσουν και πως ο χρόνος σε μεταμόρφωσε. Και αν είσαι τυχερός/η θα μεταμορφωθείς κι άλλο. Τίποτα δεν είναι μόνιμο, ούτε η ομορφιά, ούτε η αρτιμέλεια.
Ένας κόσμος που απεχθάνεται την αναπηρία.
Αυτή η σιχασιά που βγάζει η πρωταγωνίστρια εγώ την έχω δει σε ανθρώπους εκεί έξω. Να κοιτούν με μισό μάτι το αυτιστικό παιδί, τον χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου. Να κλείνουν τη μύτη τους όταν συναντούν ένα τυφλό άτομο, γιατί θεωρούν πως η αναπηρία μυρίζει ή δεν ξέρω τι άλλο.
Το γράφω σε μερικά άρθρα μου πως υπήρχε και υπάρχει κόσμος που νομίζει μέχρι και σήμερα πως η αναπηρία είναι κολλητική. Με αγκαλιάζεις και κόλλησες ένα αυτοάνοσο, μια αόρατη αναπηρία, έχασες κάτι από την ακοή σου. Η άγνοια, η κοινωνική αμορφωσιά, το χωριό που κουβαλάει ο καθένας. Και όταν λέω χωριό δεν εννοώ την τοποθεσία, αλλά το σκεπτικό μερικών αιώνων πίσω.
Που βλέπουν έναν ανάπηρο και κάνουν το σταυρό τους, τα μάτια γεμίζουν οίκτο, στεναχώρια. Λες και είναι ότι χειρότερο υπάρχει και πρέπει να γίνει ένα θαύμα να σωθεί. Παπάδες που δεν κοινωνούν το παιδί με σύνδρομο Down γιατί είναι δήθεν μεταδοτικό. Αλλά την περίοδο της πανδημίας, ο κορονοιός εξαφανίζονταν από το κουταλάκι.
Άλογες καταστάσεις, που χρίζουν βοήθειας αλλά μέχρι και η επιστήμη σήκωνε τα χέρια ψηλά. Όταν όμως ο δικός τους άνθρωπος βρέθηκε σε κατάσταση αναπηρίας, τότε αλλάζει. Μόνο τότε καταλαβαίνουν τι σημαίνει να σε έχει η γειτονιά ως μίασμα και η κοινωνία ως παρία.
Θέλουμε να ερωτευτούμε κάποιον/α που να είναι μια χαρά, αρτιμελείς, να είμαστε οι καλύτεροι. Αν ξεκινήσουν οι αρρώστιες απλώς το ρίχνουμε στο: τι του έμελλε να πάθει ή κάποιες αμαρτίες πληρώνει και το έπαθε. Έρωτες που δεν ευδοκίμησαν γιατί κούτσαινε, δεν άκουγε καλά, είχε ψωρίαση, είχε λύκο ή ινομυαλγία.
Που να μπλέκεις τώρα, βρες κάποιον που να είναι καλό παιδί/καλή κοπέλα και ας μην τους αγαπάς. Ανάπηροι να μην είναι, αμάν, θέλεις να την πεθάνεις τη μανά σου, πως θα βγει μετά στη γειτονιά ο πατέρας σου;
Και κάπως έτσι μεγαλώνουν τα άτομα με αναπηρίες σε κοινωνίες ιλουστρασιόν.
Δεν είναι για σένα αυτή, δε θα αντέξει την αναπηρία σου. Τι εννοείς σε αγάπησε και ας σου λείπει ένα μέλος; Σε κοροϊδεύει. Πως να πιστέψεις ότι αξίζεις να αγαπηθείς όταν δεν το πιστεύουν ούτε οι γύρω σου, ούτε οι γονείς σου ή τα αδέρφια σου.
Είναι ζωτικής σημασίας και μεγάλη υπόθεση το παιδί με αναπηρία να έχει στήριξη και αγάπη σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ότι είναι ένας άνθρωπος ίσος, όχι λιγότερος, όχι αδύναμος, όχι με ανάγκες. Όλοι έχουμε ειδικές ανάγκες, αλλά μας αρέσει να τις τονίζουμε μόνο για τους άλλους. Το παιδί αυτό θα γίνει ένας ανεξάρτητος και υγιής ενήλικας. Η όποια αναπηρία θα είναι αδιάφορη.
Ευτυχώς ο κόσμος μας αλλάζει, βλέπουμε συνεχώς ιστορίες φιλίας, αγάπης και δέσμευσης. Να αναπτύσσονται σχέσεις ποικίλες, διαφορετικές, μοναδικές, ιδιόμορφες και εξαιρετικές.
Δεν μας νοιάζει τι θα πει η κάθε Μαρία της γειτονίας μας. Ας κοιτάξει τη ζωή της, ας φτιάξει τα δικά της προβλήματα. Κάνεις δεν ρώτησε όλες αυτές τις Μαρίες και τους Μάριους τη γνώμη τους. Όπως ούτε αυτοί μας ρωτήσαν για τις ζωές τους.
Για αυτό σας λέω: ερωτευτείτε ότι τραβάει η ψυχούλα σας, μια ζωή την έχουμε, δεν αξίζει να τη ζούμε για τους άλλους. Και που ξέρεις, μπορεί μέσα από τον σύντροφο σου με αναπηρία να ανακαλύψεις πολλά για σένα που δεν υποψιαζόσουν καν.
Χρόνια πολλά σε όλους τους ερωτευμένους, χτυπημένοι από βέλος ή από έρως!
Σύνταξη, επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Email επικοινωνίας: iliasvogiatzis@gmail.com