Προς μια κοινωνία της ένταξης
Η διαφορετικότητα στην κοινωνία μας δεν είναι ενταγμένη σε ένα ενιαίο σύνολο. Ως διακριτό χαρακτηριστικό μπορεί να είναι το φύλο, η ηλικία, η καταγωγή, η μόρφωση, το οικονομικό επίπεδο, ο γενετήσιος προσανατολισμός, κάποιας μορφής αναπηρία, οτιδήποτε αποκλίνει από κοινωνικά κατασκευασμένες και αποδεκτές νόρμες και παγιωμένα στερεότυπα. Καθημερινές πρακτικές που δεν τους δίνουμε ιδιαίτερη σημασία το επιβεβαιώνουν. Η περιοχή που μένουμε, το σχολείο που φοιτήσαμε, τα μέρη που διασκεδάζουμε ή κάνουμε διακοπές και άλλα πολλά είναι οριοθετημένα με ένα αόρατο τρόπο , με διαχωριστικές γραμμές όχι εμφανείς, αλλά χαραγμένες στη συνείδησή μας. Έτσι που δεν επιτρέπεται η ανάμειξη των κοινωνικών ομάδων και όλοι βουβά γίνονται συνένοχοι σε μια προφανής αλλά ταυτόχρονα ανομολόγητη συνθηκολόγηση.
Για να ικανοποιηθεί το δημοκρατικά ώριμο αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη και ισοτιμία, έχουμε καθιερώσει ημέρες συγκεκριμένες κατά τη διάρκεια του έτους. «Τιμούμε», «εκθειάζουμε το ψυχικό σθένος», «ευχόμαστε»,«υποσχόμαστε» και μετά επιστρέφουμε σε μια δική μας καθημερινότητα στην οποία δεν συμπεριλαμβάνεται τίποτε «διαφορετικό». Όσο υπάρχουν ιδιαίτερες μέρες τόσο τονίζεται η ιδιαιτερότητα και διαχωρίζεται από το κοινωνικό σύνολο. Η κοινωνία που διεκδικούμε είναι μια κοινωνία της ένταξης που όλοι θα συνυπάρχουν , θα φοιτούν στο ίδιο σχολείο, θα εργάζονται στον ίδιο χώρο, θα διασκεδάζουν μαζί, θα ερωτεύονται και συμπορεύονται.
Ο ρόλος του κράτος σε αυτό ακριβώς το σημείο θα πρέπει να είναι παρεμβατικός, αντισταθμιστικός και θα πρέπει να ξεφεύγει από την απλή προνοιακή και επιδοματική πολιτική. Θα πρέπει να δημιουργεί τις υποδομές στα σχολεία να φοιτούν όλα τα παιδιά μαζί, με ένα παράλληλο πρόγραμμα για παιδιά με διαφορετικές ανάγκες λόγω μαθησιακών δυσκολιών, πολιτισμικού υπόβαθρου. Η πρόσβαση λόγω κινητικών προβλημάτων το 2016 είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να έχει προβλεφθεί. Η μάθηση είναι βιωματική και η περιβόητη παιδεία που πρέπει να έχει ένας πολίτης και να σέβεται τα δικαιώματα του άλλου, θα δομηθεί σταδιακά μέσω της συνύπαρξης με άτομα από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες. Συμβιώνοντας μαζί θα κατανοήσει τη διαφορετικότητα, θα τη σεβαστεί και εντέλει θα την παραβλέψει.
Το σχολείο είναι ο πρώτος μεγάλος χώρος κοινωνικοποίησης που τα παιδιά θα παγιώσουν συμπεριφορές ως μελλοντικοί πολίτες και έρχεται να αντισταθμίσει τυχόν ελλείψεις του στενού οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος. Δεν είναι στόχος μόνο η ανάπτυξη και η βελτίωση δεξιοτήτων που θα παράγουν ικανούς και αποδοτικούς εργαζόμενους. Επίσης πρέπει να δοθούν κίνητρα και να στηριχθούν χώροι εργασίας ώστε άτομα από ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες να εργάζονται. Ένα επίδομα περιθωριοποίει το άτομο και του μειώνει την αυτοεκτίμηση. Ατομικό δικαίωμα δεν είναι μόνο η περίθαλψη και η ασφάλιση, ατομικό δικαίωμα είναι και η πρόσβαση στην ίδια τη ζωή με αξιοπρέπεια.
Η κριτική που ενδέχεται να ασκηθεί σε μια εποχή ακραίου φιλελευθερισμού και κατάρρευσης του κράτους πρόνοιας, είναι πως θα χρηματοδοτηθούν τέτοιες πολιτικές. Μετά από αγώνες για την κατάκτηση δικαιωμάτων ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών, η σύγχρονη δυτική κοινωνία οφείλει να ξεπεράσει τον εαυτό της και να κάνει επιλογές ανθρωποκεντρικές και όχι οικονομικοκεντρικές.
Της Νικολίνας Λέκκα
Newsitamea