Τον Πιτ Νικολογιάννη τον γνώρισα πριν 16-17 χρόνια στην ΕΛΕΠΑΠ Παγκρατίου. Είχε έρθει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης Ράδιο ΕΛΕΠΑΠ. Ένα πρόγραμμα για άτομα με αναπηρίες άνω των 18 και εκπαίδευση στο αντικείμενο του ραδιοφώνου, της αρθρογραφίας και της δημοσιογραφίας.
Ένα από τα καλά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πως μας βοήθησαν να μείνουμε σε επαφή όλα αυτά τα χρόνια. Ο χρόνος και κυρίως οι αποστάσεις δεν βοήθησαν να βρεθούμε εδώ και πολλά χρόνια. Συχνά όμως του πρότεινα να κάνουμε μια συνέντευξη μαζί. Ο Πιτ όμως δεν ήθελε.
Δεν είναι άνθρωπος που αναζητά τη δημοσιότητα και την προβολή, χωρίς όμως να την φοβάται. Ήξερα όμως πως θα έχει να πει πολλά και αληθινά. Γιατί παρέμεινε όπως τον θυμόμουν: ειλικρινής. Σου απαντά άμεσα, χωρίς περιστροφές, χωρίς να προσπαθεί να σου γλυκάνει την απάντηση. Και προσωπικά τρέφω βαθιά εκτίμηση στους ειλικρινείς ανθρώπους, γιατί ξέρεις τι να περιμένεις: την καθαρή αλήθεια. Να μην σας τα πολυλογώ, επέμεινα αρκετές φορές όλα αυτά τα χρόνια. Μέχρι που πρόσφατα μου απάντησε θετικά, ας το δοκιμάσουμε.
Δεν ήθελα να κάνουμε μια συνέντευξη που να αφορά την αναπηρία του και τα σχετιζόμενα γεγονότα της ζωής του. Ούτε φυσικά να γίνει μια προσέγγιση μέσω οίκτου. Δε το κάνω σε κανένα άρθρο μου και πιστεύω το γνωρίζει και ο ίδιος. Συχνά τον έβλεπα με το χειρήλατο του, να ταξιδεύει, να φωτογραφίζει τοπία και τις διαδρομές του. Ήθελα να μάθω περισσότερα. Ώστε να μπορέσουμε να μάθουμε και σε εσάς για το χειρήλατο. Για τους μαραθωνίους που γίνονται για τα άτομα με αναπηρίες χωρίς αυτά ή έστω όχι όσα δεν βολεύουν την διοργάνωση. Για την πρόσβαση, την αποδοχή και την ποικιλότητα. Ελπίζω να απολαύσετε τη συνέντευξη μας, καλή σας ανάγνωση.
Είμαι βέβαιος πως θα σε ενοχλούν πολλά πράγματα τριγύρω σου. Αν όμως έπρεπε να διαλέξεις τα κορυφαία και τα χειρότερα, ποια θα ήταν αυτά;
Η εξαιρετικά περιορισμένη πρόσβαση με αναπηρικό αμαξίδιο έξω στους δρόμους. Πιο συγκεκριμένα ανύπαρκτες σωστές ράμπες βάση προδιαγραφών πχ με σωστή κλίση. Τα κατεστραμμένα πεζοδρόμια που αναγκαστικά πρέπει να κινείσαι μέσα στον δρόμο, δίπλα στα αυτοκίνητα, που είναι πολύ επικίνδυνο. Τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα ή μηχανάκια πάνω σε αναπηρικές ράμπες ή μη αναπηρικά οχήματα σε θέσεις πάρκινγκ ΑμεΑ. Σκαλιά παντού, σε δημόσια κτίρια-υπηρεσίες, καταστήματα και πολυκατοικίες, ήταν εξαιρετικά δύσκολο και χρονοβόρο να βρω προσβάσιμο σπίτι στην Αθήνα να νοικιάσω.
Η μισαναπηρική αντιμετώπιση των συνανθρώπων μου. Το να συμπεριφέρεσαι μισαναπηρικά δεν σημαίνει πάντα ότι κάνεις κάποιο κακό στον ανάπηρο, έστω ηθελημένα. Υπάρχει και η “θετική” μισαναπηρική συμπεριφορά. Επιδερμικά μπορεί να μοιάζει ανθρώπινο να αντιμετωπίζεις με συμπόνια έναν ανάπηρο Αλλά ουσιαστικά είναι κάτι πολύ κακό. Συντηρείς ένα στίγμα, τον οίκτο, την λύπη, την τραγωδία. Βάζεις την όποια βλάβη, κινητική, νοητική η ψυχική, στο πάνθεο των κακών της μοίρας. Αχ τι σου έμελλε να πάθεις, αλλά εγώ θα σεβαστώ την διαφορετικότητα σου και θα σε αποδεχτώ. Μα τι καλός και ανώτερος άνθρωπος, μπορώ να αποδεχτώ εσένα τον διαφορετικό.
Θεωρώ λανθασμένη και εκνευριστική τη λέξη διαφορετικότητα, δείχνει την υπεροχή κάποιων που μπορούν να την αποδεχτούν και να την σεβαστούν. Ποικιλότητα είναι ο σωστός συμπεριληπτικός όρος.
Η διαφορετικότητα προσωπικά θεωρώ πως μας καλύπτει όλους, με ή χωρίς αναπηρία, καθώς διευκρινίζει το ότι κανείς άνθρωπος δεν είναι ίδιος με κάποιον άλλον. Ίσως έτσι να ενισχύσουμε τη βάση για την αποδοχή που είναι τόσο σαθρή, καθώς όπως είπες και εσύ βασίζεται ιδιαίτερα στον οίκτο. Άρα μήπως σε ενοχλεί το πως κάποιοι έχουν κάνει καραμέλα τη λέξη;
Η λέξη διαφορετικότητα αποτελεί έναν νεολογισμό, η λέξη ποικιλομορφία –ποικιλότητα είναι μία φυσική λέξη που εμπεριέχει καθετί ποικιλόμορφο ανεξαρτήτως αναπηρίας. Ποικιλομορφία στα φύλα, στη σεξουαλικότητα, στην καταγωγή, στο σώμα, στη νόρμα γενικά κλπ. Η ποικιλότητα είναι εκ φύσεως “αποδεκτή”, και όπως είπα και πριν, η λέξη διαφορετικότητα δείχνει την υπεροχή κάποιων που μπορούν να αποδεχτούν και να την σεβαστούν.
Τι ζηλεύεις, με την καλή έννοια, από χώρες του εξωτερικού που δεν υπάρχει στην Ελλάδα;
Δεν έχω ταξιδέψει πολύ σε χώρες του εξωτερικού. Αλλά από ό,τι βλέπω και διαβάζω η κατάσταση τουλάχιστον στις υποδομές είναι η μέρα με τη νύχτα συγκριτικά με την Ελλάδα. Στα αστικά κέντρα χωρών του εξωτερικού βλέπεις συνέχεια να κυκλοφορούν ανάπηροι με αναπηρικά αμαξίδια.
Στη χώρα μας είναι εξαιρετικά σπάνιο και αυτό όχι γιατί στις χώρες του εξωτερικού υπάρχουν περισσότεροι ανάπηροι, απλά εκεί μπορούν και κυκλοφορούν απροβλημάτιστα και φαίνονται – ορατότητα. Εδώ η προσβασιμότητα είναι πολύ κακή και εκ των πραγμάτων οι ανάπηροι μένουν σπίτι τους. Επίσης έχω παρατήσει η αντιμετώπιση των ξένων, τουριστών κυρίως, είναι πολύ πιο διαφορετική από των Ελλήνων. Cool και συμπεριληπτική.
Νιώθω μερικές φορές πως όσοι περιμένουμε την αλλαγή προς το καλύτερο σε αυτή τη χώρα είμαστε βλακωδώς αθώοι. Και άλλες φορές πως αν χάσουμε και την ελπίδα μας, τα χάσαμε όλα. Εσύ που κυμαίνεσαι;
Πολλές φορές η απογοήτευση από προσπάθειες για οτιδήποτε καλύτερο δημιουργούν μία ματαιότητα. Ειδικά στην πολιτικό-κοινωνική ζωή στη χώρα μας οι απογοητεύσεις είναι πάρα πολλές. Προσωπικά προσπαθώ να περιορίζω την όποια απογοήτευση και να την αντιστρέφω σε πείσμα και επιμονή των προσπαθειών μου. Μόνο με επιμονή, υπομονή, συλλογικότητα και αλληλεγγύη αλλάζει κάτι, η απογοήτευση που φέρει απραγία δεν πρόκειται να αλλάξει απολύτως τίποτα και πότε.
Υπάρχει όμως συλλογικότητα και αλληλεγγύη στο χώρο της αναπηρίας; Εγώ παρατηρώ τόσα χρόνια μετρημένες υποστηρικτικές κινήσεις από άτομα με αναπηρίες σε δράσεις. Είτε είναι ένα θεατρικό έργο, μια παράσταση χορού κ.α. Έχω διακρίνει και έναν ανταγωνισμό που δεν ξέρω καν από που πηγάζει, αντί να υπάρχει συνεργασία και αγάπη.
Καλά τα λες, δεν υπάρχει τουλάχιστον στον βαθμό που θα έπρεπε. Ο ανταγωνισμός που αναφέρεις έγκειται σε μία αδιαφορία που λέει μέσα σου ότι εσύ ο “κανονικός” δεν θα “πάθεις” κάποια βλάβη κινητική νοητική η ψυχική. Η “κανονικότητα” στο μυαλό, στο σώμα κλπ., πολλές φορές φέρει ένα είδος “φετιχισμού στολής”, μια ανωτερότητα. Αλλά νομίζω ότι ακόμα και αυτό μπορεί να περιοριστεί αν υπάρξει ορατότητα. H οποία σαφώς έχει να κάνει με την προσβασιμότητα.
Ανεξαρτήτου ηλικίας, φυσικής κατάστασης και περιβάλλοντος, κάτι που αποδεδειγμένα μας ενισχύει σωματικά και πνευματικά είναι η άθληση. Πότε ξεκίνησες να ενδιαφέρεσαι για τον αθλητισμό;
Η κινητική βλάβη που έχω, ξεκίνησε και διαγνώστηκε στα 21 μου χρόνια. Πριν ήμουν ένα παιδί που πήγε σχολείο και σπούδασε, χωρίς κάποια ιδιαίτερη αγάπη για τον αθλητισμό. Από όταν άρχισαν να εκδηλώνονται τα πρώτα συμπτώματα της βλάβης μου ξεκίνησα διάφορα, περισσότερο για φυσικοθεραπευτικούς λόγους. Για χρόνια έκανα κολύμβηση, πέρασα και από ρίψεις σφαίρας και κορίνας, αλλά τα τελευταία χρόνια κάνω πολύ χειρήλατο.
Από άγνοια σε ρώτησα πρόσφατα πως ονομάζεται το όχημα καθώς δε γνώριζα τίποτα για αυτό. Μίλησε μας λοιπόν για το handcycle/χειρήλατο, ώστε να το γνωρίσουν και οι αναγνώστες μας. Πως το ανακάλυψες και πότε για πρώτη φορά; Τι είναι αυτό που σε συνάρπασε στην αρχή και το επέλεξες;
Ήταν 2014 όταν αγόρασα το πρώτο μου αναπηρικό αμαξίδιο και ταξίδεψα μόνος μου με την παρακίνηση του παραολυμπιονίκη Μάκη Καλαρά στην Κομοτηνή και στον σύλλογο “Περπατώ” να συμμετάσχω σε ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο για την αυτονομία νέων χρηστών αναπηρικού αμαξιδίου.
Εκεί δοκίμασα πρώτη φορά το handcycle-χειρήλατο. Η αυτονομία μου να κινούμαι εκτός σπιτιού μόνος μου ήταν για πολύ καιρό αδύνατη. Με το handcycle πήγα ολομόναχος βόλτα στην πόλη και σταμάτησα σε ένα περίπτερο και πήρα τσιγάρα! Η αίσθηση της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας που έκανα κάτι εντελώς μόνος μου, ήταν πρωτόγνωρα δυνατή και έβαλα στόχο να πάρω το δικό μου χειρήλατο κάποια στιγμή. Μετά από 3 χρόνια κατάφερα και το πήρα και από το 2017 έως σήμερα έχω κάνει πάνω από 4.000χλμ!
Το handcycle είναι ένα τρίκυκλο χαμηλό «ποδήλατο», με τα πεντάλ στα χέρια. Με δυνατότητα ηλεκτρικής υποβοήθησης για ανάπηρους με περιορισμένη κινητικότητα στα άνω άκρα, όπως ακριβώς ένα ηλεκτρικό ποδήλατο. Μπορεί να είναι και αμιγώς για αγωνιστική χρήση, είτε απλά για μετακίνηση και ψυχαγωγία.
Πως νιώθεις όταν κάνεις διαδρομές μόνος σου για τη δική σου ευχαρίστηση και πως όταν είναι για να πάρεις μέρος σε κάποιους αγώνες;
Νιώθω το ίδιο και στις δύο περιπτώσεις, κάνω κάτι που με ευχαριστεί, όχι πιεστικά ούτε ανταγωνιστικά.
Τι συναισθήματα σου γεννούν τα ταξίδια σου; Νιώθεις ότι ανακαλύπτεις σημεία που δε θα πήγαινες χωρίς το χειρήλατο; Ότι έχεις μια αυτονομία που παλαιοτέρα φάνταζε δύσκολο να αποκατασταθεί;
Μόνος σου και αυτόνομος μπορεί να είσαι κάλλιστα σε έναν εσωτερικό χώρο, αλλά η ελευθερία που νιώθεις όταν κυκλοφορείς αυτόνομα έξω με οποιοδήποτε μέσο δεν συγκρίνεται. Να πας σε σημεία που χωρίς αυτό δεν θα πήγαινες. Και όχι μόνο για ψυχαγωγικούς λόγους βόλτας είτε άθλησης, μπορώ να πάω και στο περίπτερο να πάρω τα τσιγάρα μου, σουπερμάρκετ, παντού όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες.
Στον πρόσφατο μαραθώνιο μου είπες ότι αποκλείστηκε η χρήση του για μια ακόμη χρονιά, σωστά; Τι εξηγήσεις ή δικαιολογίες σου έδωσαν;
Δυστυχώς άλλη μία χρονιά φέτος στον μεγαλύτερο Μαραθώνιο παγκοσμίως της Αθήνας η συμμετοχή των αναπήρων αθλητών αποκλείστηκε από την κλασική διαδρομή των 42χλμ. Όρθιοι «κανονικοί» δρομείς που σπρώχνουν αμαξίδια είναι η μοναδική επιτρεπτή δήθεν συμμετοχή των αναπήρων στον αυθεντικό μαραθώνιο της Αθήνας.
Αν εσύ ανάπηρε αθλητή θες να τρέξεις μόνος σου με το αγωνιστικό σου αμαξίδιο ή χειρήλατο, τότε το πουλάκι τσίου. Γιατί είσαι επικίνδυνος για τους υπόλοιπους δρομείς λέει ο ΣΕΓΑΣ. Οτιδήποτε τροχοφόρο είναι επικίνδυνο για τους δρομείς που τρέχουν με τα πόδια τους, τι και αν εμείς οι ανάπηροι τρέχουμε με τροχούς αντί ποδιών!
Η δικαιολογία του ΣΕΓΑΣ πέρσι ήταν ότι δεν πρόλαβε να εντάξει στην διαδρομή τους ανάπηρους αθλητές, 1 χρόνο μετά guess what, πάλι δεν πρόλαβε! Ε πως θα γίνει να πάρει χειροκρότημα ο όρθιος που βοηθάει το καημένο το ανάπηρο σπρώχνοντας το αμαξίδιο; Ο ορισμός του inspiration porn! Κατά τ ’άλλα κανένας αποκλεισμός στον μεγαλύτερο μαραθώνιο της Αθήνας, όπου στους μαραθώνιος σε άλλες χώρες συμμετέχουν όλοι οι ανάπηροι απροβλημάτιστα. Ντροπιαστικό κ μισαναπηρικό τουλάχιστον!
Έχεις γνωρίσει άλλους συναθλητές και χρήστες του χειρήλατου; Υπάρχουν αρκετοί; Έχει άνοδο η χρήση του;
Έχω γνωρίσει μόνο 1-2 άτομα. Όχι δεν παρατηρώ άνοδο στην χρήση του, όπως όλα τα αναπηρικά βοηθήματα-εργαλεία αξιοπρέπειας, πολλοί δεν το γνωρίζουν κιόλας. Άλλωστε τα χειρήλατα κατασκευάζονται μόνο σε χώρες του εξωτερικού. Επιπλέον είναι πάρα πολύ κοστοβόρα η απόκτηση/αγορά τους.
Τέλος μιας και η συνέντευξη μας θα δημοσιευτεί ημερολογιακά κοντά στην Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρίες, πως νιώθεις για τις παγκόσμιες ημέρες; Καταφέρνουν όντως να φέρουν την αναγνώριση, να στηρίξουν την αλλαγή και την αποδοχή;
Οι παγκόσμιες ημέρες δυστυχώς έχουν μία πολύ σύντομη δράση. Ναι σίγουρα είναι μία υπενθύμιση και καλώς “γιορτάζονται” αλλά οι διεκδικήσεις πρέπει να είναι συνεχείς και όχι επετειακές μόνο.
Αποκλειστική συνέντευξη για το Newsitamea.gr
Επιμέλεια συνέντευξης και κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Οι φωτογραφίες είναι μια ευγενική παραχώρηση του Πιτ Νικολογιάννη για τους σκοπούς της συνέντευξης.
Email επικοινωνίας: iliasvogiatzis@gmail.com