Η κατάθλιψη δεν έχει πάντα ένα καλό λόγο!
Μερικές φορές οι άνθρωποι βυθίζονται στην κατάθλιψη για αυτό που λέμε «καλό λόγο». Όπως η απώλεια ενός ανθρώπου ή η απόλυση από τη δουλειά. Από κλινικής άποψης όμως δεν πρέπει οπωσδήποτε να έχεις ένα λόγο για να νιώσεις έτσι. Οι χημικές επεξεργασίες στον εγκέφαλο που είναι υπεύθυνες για τη λειτουργία της διάθεσης μας, πιθανόν έχουν χάσει την ισορροπία τους. Ως αποτέλεσμα δεν νιώθεις καλά ακόμα και αν όλα στη ζωή σου λειτουργούν κανονικά.
Είναι πολλοί οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη.
Οι παράγοντες της κατάθλιψης δεν μας είναι πλήρως κατανοητοί. Η καλύτερη εξήγηση που δίνεται από τους ειδικούς είναι πως συντελείται ένας συνδυασμός από αυτούς. Όπως μια υποβόσκουσα γενετική προδιάθεση και συγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Που μπορούν να την πυροδοτήσουν. Η ύπαρξη ενός γονέα ή πρόγονου με κατάθλιψη αυξάνει το ρίσκο της εμφάνισης της. Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει μεγάλο ρόλο. Το ποσοστό της κατάθλιψης ειναι μεγαλύτερο σε όσα άτομα έχουν ιστορικό καταχρήσεων.
Άλλος παράγοντας είναι οι χημικές ανισορροπίες των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Αυτών που ορίζονται ως ρυθμιστές της διάθεσης. Ντοπαμίνη, σεροτονίνη και νορεπινεφρίνη. Η θεωρία είναι πως η ύπαρξη πολλών ή λίγων νευροδιαβιβαστών, μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλει στην κατάθλιψη. Το ίδιο ισχύει και για τις ορμόνες στο σώμα μας. Η εγκυμοσύνη, η εμμηνόρροια, η εμμηνόπαυση, ζητήματα θυροειδούς μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση της.
Διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό του σώματος που προκαλούνται από εποχιακές αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές οδηγούν σε διαταραγμένο ύπνο με αποτέλεσμα την πυροδότηση και πάλι μιας καταθλιπτικής διάθεσης. Για παράδειγμα η έλλειψη ηλιοφάνειας, η μικρή διάρκεια της ημέρας και ο χειμώνας, ειδικά για όσους δεν είναι λάτρεις της εποχής.
Στρες και τραυματική εμπειρία.
Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, τραύμα και κακομεταχείριση, χρόνιο άγχος, μεγάλες αλλαγές στη ζωή όπως ένα διαζύγιο. Είναι παράγοντες που ενθαρρύνουν την κατάθλιψη καθώς ανεβαίνουν τα επίπεδα της κορτιζόλης. Η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη όπως πιστεύουν οι επιστημονικοί ερευνητές.
Άλλο θλίψη και άλλο κατάθλιψη.
Η θλίψη είναι μια φυσιολογική αντίδραση όταν ένας άνθρωπος βιώνει επώδυνες καταστάσεις. Όλοι θα τη βιώσουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας και όχι μόνο μια φορά. Η κατάθλιψη όμως είναι μια ασθένεια με πολλά περισσότερα συμπτώματα από μια δυστυχισμένη διάθεση. Όταν η θλίψη γίνεται κατάθλιψη, υπάρχουν σημάδια που το μαρτυρούν. Δυστυχώς όμως δεν μπορούμε να βγάλουμε τον εαυτό μας από την κατάθλιψη. Αν αναγνωρίσετε στον εαυτό σας τα παρακάτω σημάδια, αναζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
- Αλλαγή στην όρεξη, στο βάρος και στον κύκλο του ύπνου
- Μειωμένη ερωτική διάθεση
- Το άτομο αισθάνεται αγχωμένο, αβοήθητο και χωρίς ελπίδα
- Είναι ευέξαπτο και ανήσυχο.
- Επίμονα συναισθήματα θλίψης και «άδειας» διάθεσης, δηλαδή δεν έχει όρεξη να κάνει τίποτα.
- Φυσικά συμπτώματα όπως: πονοκέφαλοι, σωματικοί πόνοι, πεπτικά προβλήματα. Πόνοι που δεν υποχωρούν με τις κλασσικές θεραπείες.
- Κανένα ενδιαφέρον για δραστηριότητες που απολάμβανε στο παρελθόν.
- Η ενέργεια είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα και είναι έντονο το αίσθημα της κούρασης.
- Δυσκολίες στη συγκέντρωση, στη μνήμη και στη λήψη αποφάσεων.
Τα παιδιά δεν έχουν ανοσία στην κατάθλιψη.
Είναι μύθος πως η παιδική ηλικία είναι πάντα μια χαρούμενη και ανέμελη στιγμή στη ζωή μας. Παρόλο που δεν αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με τους ενήλικες, όπως εργασιακά ή οικονομικά άγχη, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορούν να γίνουν καταθλιπτικά. Η παιδική ηλικία κουβαλά το δικό της μοναδικό κουτί με στρες και αγωνίες.
Η αγωνία για την αποδοχή από τα υπόλοιπα παιδιά και ο εκφοβισμός(bullying) είναι μερικά από τα περιεχόμενα σε αυτό το κουτί. Επίσης καταλαβαίνουν περισσότερα από όσα νομίζουμε. Ακούν και λαμβάνουν τα σήματα και την ενέργεια μέσα στο σπίτι. Νιώθουν ότι κάτι δεν πάει καλά με τους γονείς τους ή με κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας τους.
Η κατάθλιψη είναι μια πραγματική ασθένεια.
Δεν είσαι αδύναμος ούτε τρελός. Δεν ζούμε σε εποχές, ευτυχώς, που η γνώση γύρω από το αντικείμενο της κατάθλιψης ήταν μηδαμινή ή ελάχιστη. Οι νευροδιαβιβαστές παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης μας. Η ντοπαμίνη ρυθμίζει το συναίσθημα, τη μνήμη, τη σκέψη, το κίνητρο και την επιβράβευση. Η νορεπινεφρίνη βοηθά στο πως θα αντιδράσει ο καρδιακός ρυθμός και η πίεση μας, σε μια δύσκολη ή στρεσογόνος στιγμή. Η σεροτονίνη είναι η χημική αντίδραση της ευθυμίας, της ευτυχίας και παίζει ρόλο στη συνολική αίσθηση της ευεξίας.
Υπάρχει θεραπεία για την κατάθλιψη;
Παρόλο που δεν είναι πλήρως κατανοητή, η επιστήμη και οι εναλλακτικές θεραπείες, έχουν δημιουργήσει μικρές και θαυματουργικές θεραπείες. Οι οποίες συνεχώς εξελίσσονται, προοδεύουν, δίνουν καλύτερα αποτελέσματα και με διάρκεια στο χρόνο. Η θεραπεία θα πρέπει να είναι μοναδικά σχεδιασμένη για το κάθε άτομο. Μπορεί να αποτελείται από μια ή περισσότερες θεραπείες συνδυαστικά.
Αλλαγή στον τρόπο ζωής, ψυχοθεραπεία, συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής, εναλλακτικές θεραπείες όπως γυμναστική, γιόγκα, επαφή με τη φύση και το νερό. Αν αναζητήσετε τρόπους θα βρείτε πληθώρα. Αυτό μπορεί να σας μπερδέψει μέχρι να βρείτε τι ταιριάζει σε εσάς προσωπικά. Μην σας τρομάζει η ιδέα του να ακολουθήσετε μια φαρμακευτική αγωγή. Αρκεί να είναι συνταγογραφημένη από ειδικό επιστήμονα, να ακολουθήσετε πιστά τις συμβουλές του και να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και το γιατρό σας. Μόνο έτσι μπορεί να σας βοηθήσει και να δείτε τα θετικά αποτελέσματα αυτής της θεραπείας.
Η σωστή θεραπεία είναι αυτή που έχει διάρκεια και λειτουργεί σε βάθος χρόνου. Η χρήση αντικαταθλιπτικών για μικρό χρονικό διάστημα και μάλιστα έπειτα από απαίτηση του ασθενή, είναι μια προσωρινή λύση. Οι ρίζες τους προβλήματος και της κατάθλιψης είναι βαθιές, για αυτό και πρέπει να απευθύνεστε πάντα σε κάποιον ειδικό που θα σας εμπνέει εμπιστοσύνη. Δεν θα αναφερθώ στη λίστα φαρμάκων και ουσιών που ανακάλυψα από την έρευνα μου για το συγκεκριμένο άρθρο. Είναι ανεύθυνη και ανήθικη πράξη αν κάποιος σας προτείνει να πάρετε φάρμακα για τη θεραπεία της κατάθλιψης, αν δεν είναι ειδικός επιστήμονας και γιατρός. Επίσης ποτέ, μα ποτέ, μην μοιράζεστε τη φαρμακευτική σας αγωγή με άλλους!
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Αφότου πρώτα έχετε συμβουλευτεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας και βρείτε τι είναι ορθό να ακολουθήσετε και να αλλάξετε για τη δική σας προσωπική περίπτωση. Φερθείτε στον εαυτό σας μοναδικά, ίσως και λίγο εγωιστικά. Δείτε τον εαυτό σας και πως μπορεί να επωφεληθεί, αλλάξτε ότι χρειάζεται σε σας.
Διατροφή: δεν υπάρχει θεραπεία ή δίαιτα για την κατάθλιψη. Όμως συγκεκριμένες τροφές που μπορείτε να καταναλώσετε ή να αποφύγετε, μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διάθεση σας. Επεξεργασμένα τρόφιμα και αλλαντικά, το αλκοόλ, η καφεΐνη, η ζάχαρη και άλλα, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη ψυχική σας υγεία. Σε αντίθεση με τα φρούτα, τα λαχανικά, το ψάρι, το κοτόπουλο, τα όσπρια, οι καρποί και οι σπόροι που μπορούν να έχουν μεγάλο όφελος στη διάθεση σας.
Άσκηση: η καλή φυσική άσκηση μπορεί να ανεβάσει τη διάθεση σας, να μειώσει το στρες και να ανακουφίσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Ο τύπος της άσκησης εξαρτάται από εσάς. Επιλέξτε ανάλογα τις προτιμήσεις σας, το επίπεδο φυσικής κατάστασης και υγείας που βρίσκεστε. Η αερόβια άσκηση(περπάτημα, ποδηλασία, κολύμπι) και οι ασκήσεις συνδυασμού μυαλού και σώματος (γιόγκα, Ται Τσι) έχουν αποδειχτεί ευεργετικές για τον άνθρωπο.
Διαχείριση άγχους: το άγχος και το στρες μπορεί να πυροδοτήσει την κατάθλιψη και να εντείνει τα συμπτώματα. Μακροχρόνιες συνήθειες όπως η καλή διατροφή, η συχνή άσκηση, ο σωστός ύπνος και ο διαλογισμός, χτίζουν μια γερή αντίσταση κατά των ψυχικών ασθενειών. Ενσωματώστε τεχνικές διαχείρισης κατά του στρες μόλις βρείτε ποια είναι η κατάλληλη τεχνική για εσάς.
Η κατάθλιψη είναι μια κοινή αιτία της αυτοκτονίας.
Η κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης είναι πολύ σημαντική στο να αποφευχθούν οι απόπειρες αυτοκτονίας. Σύμφωνα με το NAMI(National Alliance on Mental Illness) της Βιρτζίνια, το 45% αυτών που προέβησαν σε απόπειρα αυτοκτονίας υπέφεραν από κάποιας μορφής ψυχική ασθένεια. Σε αυτό το ποσοστό συμπεριλαμβάνονται και όσοι δεν έχουν διαγνωσθεί, δεν ακολουθούν θεραπεία ή βρίσκονται υπό θεραπεία για την κατάθλιψη.
Αν για οποιοδήποτε λόγο εσείς ή κάποιο δικό σας άτομο αντιλαμβάνεστε ότι έχει αυτοκτονικές σκέψεις αναζητήστε βοήθεια.
Στην Ελλάδα μπορείτε να απευθυνθείτε:
- www.klimaka.org.gr Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας 1018
- www.suicide-help.gr καλέστε στο 1018
- Αν είστε κάτω των 18, καλέστε στο 1056 (Εθνική γραμμή για τα παιδιά SOS – Χαμόγελο του Παιδιού.)
Λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχονται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, με αστική χρέωση από όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Έρευνα – σύνταξη – επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Πηγή: www.nami.org, www.klimaka.org.gr www.verywellmind.com