00:55 Εφτιαξαν ζωή από το… δέρμα!

Βλαστοκύτταρα από δέρμα κατάφεραν να γίνουν… «γονείς» και «παππούδες» χάρη στις μεθόδους που ανέπτυξαν τα τελευταία δύο χρόνια ιάπωνες επιστήμονες. Τελικός στόχος των ειδικών είναι άνδρες και γυναίκες ακόμη και με απόλυτη…. υπογονιμότητα να μπορούν να φέρουν στον κόσμο τα δικά τους παιδιά.

Τα πειράματα που έχουν γίνει σε ποντίκια έχουν μεγάλη επιτυχία, καθώς όχι απλώς γεννήθηκαν νέα ζώα από δερματικά κύτταρα (χωρίς διαθέσιμα ωάρια και σπερματοζωάρια), αλλά είναι υγιή και γόνιμα.

Εδώ και πολλά χρόνια επιστήμονες σε όλον τον κόσμο είχαν αποδυθεί σε έναν αγώνα ανάπτυξης νέων μεθόδων αντιμετώπισης της υπογονιμότητας. Οι πιο πρόσφατοι στόχοι τους ήταν η δημιουργία σπέρματος και ωαρίων από το μηδέν, καθώς αυτό θα έλυνε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει περίπου το 95% των υπογόνιμων ζευγαριών.

Επιπλέον, τα παιδιά που θα προέρχονταν από τα τεχνητά σπερματοζωάρια ή ωάρια θα είχαν το γενετικό υλικό (DNA) των γονιών τους. Το πρώτο μισό της ολοκλήρωσης της μεθόδου έγινε τον Αύγουστο του 2010 από ομάδα ιαπώνων επιστημόνων, οι οποίοι έναν χρόνο αργότερα ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να δημιουργήσουν ποντίκια από τεχνητό σπερματοζωάριο.

Χθες η ίδια ομάδα ανακοίνωσε ότι εδώ και έναν χρόνο έχει καταφέρει να ολοκληρώσει τη νεότερη μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: τη δημιουργία λειτουργικού ωαρίου από δερματικά κύτταρα.

Μάλιστα, όχι απλώς δημιούργησαν ωάρια ποντικών, αλλά τα γονιμοποίησαν και γεννήθηκαν ποντίκια, τα οποία χθες κατάφεραν να γίνουν με τη σειρά τους γονείς. Δηλαδή οι παππούδες των νεογνών ποντικών της φωτογραφίας είναι δερματικά κύτταρα.

Το εντυπωσιακό επίτευγμα, το οποίο χαιρετίστηκε από τους ειδικούς ως επιστημονικό ορόσημο στο πεδίο της τεχνητής αναπαραγωγής, αποτελεί σημαντικό άλμα που μελλοντικά μπορεί να επιτρέψει σε υπογόνιμες γυναίκες που δεν παράγουν ωάρια ή σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση να αποκτήσουν παιδί το οποίο θα έχει τα δικά τους γενετικά χαρακτηριστικά.

Η διαδικασία 
Για να φθάσουν στο αποτέλεσμα οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Κιότο αξιοποίησαν την τεχνολογία των βλαστικών κυττάρων που λαμβάνονται από το δέρμα και με ειδική διαδικασία τα αναπρογραμμάτισαν στο εργαστήριο και τα μετέτρεψαν σε κύτταρα ωαρίων.

Ακολούθως εμφύτευσαν τα νεαρά κύτταρα ωαρίων (ωοκύτταρα), τα οποία σχηματίστηκαν στο εργαστήριο, στις ωοθήκες ενός ενήλικου θηλυκού ποντικού.

Τέσσερις εβδομάδες αργότερα αφαίρεσαν τις ωοθήκες και παρατήρησαν ότι είχαν αναπτυχθεί σε ώριμα ωάρια. Τα ωάρια αυτά τα γονιμοποίησαν και τα εμφύτευσαν σε άλλα θηλυκά ποντίκια· ακολούθησαν δηλαδή ακριβώς τη διαδικασία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια σε ανθρώπους.

Τα εμφυτευμένα γονιμοποιημένα ωάρια αναπτύχθηκαν κανονικά σε έμβρυα, οδηγώντας τελικά στη γέννηση υγιών μικρών.

Η μέθοδος δεν έχει ακόμη εξελιχθεί ως προς την κύηση. Οπως αναφέρουν οι ειδικοί επιστήμονες που έκαναν τα επιτυχημένα πειράματα στα ποντίκια στις επιστημονικές επιθεωρήσεις «Science» και «Nature», όπου και δημοσιεύθηκαν οι λεπτομέρειες, μόνο πέντε ποντίκια γεννήθηκαν από 127 γονιμοποιημένα ωάρια που εμφυτεύθηκαν, δηλαδή το ποσοστό επιτυχίας ήταν μόνο 4%. Πολλά από τα έμβρυα όμως δεν αναπτύχθηκαν με φυσιολογικό τρόπο, χωρίς οι επιστήμονες να γνωρίζουν την αιτία.

Αν και υπάρχουν ακόμη πολλοί τεχνικοί και ηθικοί φραγμοί που πρέπει να ξεπεραστούν προτού η τεχνική εφαρμοστεί και στους ανθρώπους, οι ιάπωνες επιστήμονες εμφανίζονται βέβαιοι ότι κάποια ημέρα θα βοηθήσει πολλές γυναίκες να αποκτήσουν παιδί. Πάντως, παραδέχονται ότι η εφαρμογή της τεχνικής στους ανθρώπους «παραμένει μια μακρινή προοπτική» καθώς, μεταξύ άλλων, η κατανόηση των επιστημόνων για την ανάπτυξη του ανθρώπινου ωαρίου παραμένει ακόμη ανεπαρκής.

Αλλοι επιστήμονες εξήραν το έργο των ιαπώνων συναδέλφων τους, όμως επεσήμαναν ότι τώρα θα πρέπει να κάνουν ένα ανάλογο πείραμα με δερματικά κύτταρα όχι εμβρύων αλλά ενήλικων ποντικών, κάτι που αν πετύχει θα ανοίξει τον δρόμο για δοκιμές και στους ανθρώπους καθώς θα αρθεί η βασική ηθική αντίρρηση για χρησιμοποίηση ιστών από ανθρώπινα έμβρυα. Ακόμη, θα πρέπει να διασφαλιστεί η υγεία των απογόνων από τεχνητά ωάρια σε βάθος χρόνου.

«Οι ειδικοί κατάφεραν να δημιουργήσουν ωάρια από το μηδέν και να φέρουν στον κόσμο ζωντανά νεογνά. Αν καταφέρουμε να αποδείξουμε ότι αυτό μπορεί να εφαρμοστεί και σε ανθρώπους, θα έχουν κατακτήσει το Αγιο Δισκοπότηρο της αναπαραγωγικής βιολογίας», σχολιάζει η δρ Εβαλιν Τέφλελ, γενετίστρια, από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.