Τα τάμπλετ ήρθαν και έφεραν την επανάσταση. Έχει αλλάξει ο τρόπος που διαβάζουμε τις ειδήσεις, ένα βιβλίο, που επικοινωνούμε με φίλους ή στον εργασιακό χώρο. Μπορεί το διαδίκτυο και τα e mail να μην είναι κάτι νέο όμως οι επιπτώσεις συνολικά από την χρήση τους σε συνδυασμό με τα τάμπλετ και τα έξυπνα τηλέφωνα έχουν γίνει ορατές εδώ και αρκετά χρόνια.
Τα παιδιά πλέον δεν ζητάνε παιχνίδια, κούκλες, μπλοκ ζωγραφικής, πλαστελίνη, μπογιές, κατασκευές με χαρτί ή έστω βιντεοπαιχνίδια. Ζητάνε τάμπλετ γιατί εκεί μέσα τα βρίσκουν όλα αυτά και ακόμα περισσότερα, καθώς η τεχνολογία έχει γίνει διαδραστική. Πόσο όμως η συχνή χρήση επηρεάζει τα παιδιά, ειδικά αυτά που από την ηλικία των 2 ετών ξέρουν ήδη πώς να χρησιμοποιήσουν μια οθόνη επαφής(touch screen) και να ασχοληθούν μόνο με αυτή για ώρες;
Οι συνέπειες είναι άσχημες και αφορούν το σωματικό και πνευματικό κόσμο του παιδιού. Πριν ακόμα φτάσουν στο νηπιαγωγείο δεν ξέρουν πώς να κρατήσουν τις μπογιές, το ψαλίδι ή να δημιουργήσουν κάτι με τα χέρια τους. Σε μια συζήτηση που έγινε σε γνωστό ραδιόφωνο της Μελβούρνης, μια δασκάλα δημοτικού σχολείου τόνισε ότι η ιδιά και οι συνάδελφοι της έχουν παρατηρήσει μια μεγάλη παρακμή στις κινητικές δεξιότητες μεταξύ παιδιών κατά την άφιξη των παιδιών στα προ νήπια και στο νηπιαγωγείο.
Οι δάσκαλοι καταδεικνύουν τα τάμπλετ και στα smartphones ως κύρια αιτία που οι νέοι μαθητές έχουν μειωμένες επιδεξιότητες. “ Παρατηρήσαμε πως μερικές φορές ακόμα και αν δώσεις ένα μολύβι ή ένα πινέλο σε ένα παιδί, δεν είναι σίγουρο πώς να το πάρει από εμάς και πώς να το κρατήσει”.
Η παιδίατρος και εργοθεραπεύτρια Λίζα Κλαρκ λέει πως το φαινόμενο δεν το έχουν παρατηρήσει μόνο οι δάσκαλοι. “Εργάζομαι με σχολεία το μεγαλύτερο κομμάτι της εβδομάδας και αυτό είναι ένα θέμα συζήτησης που έχουμε συχνά με όλους τους δάσκαλους. Νηπιαγωγοί αλλά και δάσκαλοι των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου μας ενημερώνουν για το γράψιμο των παιδιών και τις ανησυχίες που έχουν.
Τα παιδιά ξοδεύουν όλο και λιγότερο χρόνο σε βρώμικο παιχνίδι όπως το να παίζουν με την πλαστελίνη ή με απλές κατασκευές με ψαλίδι και κόλλα. Τα παιδιά ζουν σε οικογένειες όπου τα νοικοκυριά είναι γεμάτα ηλεκτρονικές συσκευές, όπως IPhone, iPad και υπολογιστές, οπότε ξέρουμε πως αυτή είναι η άλλη επιλογή που έχουν.
Τα παιδιά που ξοδεύουν πολύ χρόνο σε οθόνες επαφής δεν αναπτύσσουν τις κινητικές επιδεξιότητες που χρειάζονται όταν έρχεται ο καιρός να μάθουν να γράφουν. Το βλέπουμε σε πολλά παιδιά. Δεν είναι μόνο το γράψιμο με το χέρι, πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολία στο να κρατήσουν ένα ψαλίδι, να δέσουν τα κορδόνια τους ή να χρησιμοποιήσουν τα μαχαιροπίρουνα”.
Όταν ρωτήθηκε εάν έχει σημασία που τα παιδιά δεν μπορούν να γράψουν, σε ένα κόσμο γεμάτο από έξυπνα τηλέφωνα ήταν συγκαταβατική. “Προφανώς τα τάμπλετ, τα λάπτοπ και τα κομπιούτερ βρίσκονται στο σχολείο και χρησιμοποιούνται ως μέρος της εκπαίδευσης των μαθητών. Η τεχνολογία προσφέρει φανταστικά πράγματα στην μάθηση, έχουν πολλές ικανότητες στην έρευνα και στο να ψάχνουν για περαιτέρω πληροφορίες γρήγορα. Όμως για την ώρα θα πρέπει τα παιδιά τουλάχιστον να μάθουν να γράφουν ευανάγνωστα”.
Όλες οι εξετάσεις γίνονται γραπτώς. Έχει δει γραπτά όπου το γράψιμο των παιδιών είναι δυσανάγνωστο. Άλλα παιδιά όπου το γράψιμο του προκάλεσε κούραση και πόνο. “Θα έπρεπε να γνωρίζουν πώς να κρατήσουν ένα ψαλίδι ή να πιάσουν ένα μολύβι μέχρι την ηλικία των 4 ετών”.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς θα πρέπει να δημιουργήσουν χρόνο για χειρωνακτικές δραστηριότητες μαζί με τα παιδιά τους. “Οι κατασκευές με πλαστελίνη ήταν τέλειες ώστε να δημιουργήσει ένα παιδί δύναμη στα δάχτυλα του. Δεν είναι όλες οι δραστηριότητες ίσες, το να χτίσεις με τουβλάκια δεν απαιτεί το ίδιο επίπεδο επιδεξιότητας όσο η ζωγραφική.
Το να κρατήσεις ένα μολύβι είναι μια δυναμική κίνηση του χεριού γιατί πρέπει να συνεργαστούν ο δείκτης με τον αντίχειρα, οπότε είναι μια συνθέτη κίνηση”.
Έχουν κακομάθει τα παιδιά ή μήπως έχουν καλομάθει οι γονείς;
Το να συζητήσουμε για το αν η κάθε γενιά είναι πιο κακομαθημένη από την προηγουμένη, μου φαίνεται ανούσιο για τον απλούστατο λόγο: η κάθε γενιά μεγαλώνει και ωριμάζει με τα δικά της σημερινά δεδομένα. Είναι άσκοπο να προσπαθήσεις να συγκρίνεις παλαιότερους με νεότερους, ειδικά όταν οι μεγαλύτεροι δεν δείχνουν να έχουν μάθει από τα λάθη τους.
Παλιότερα ενοχλούσε τους γονείς το παίξιμο της μπάλας στις αλάνες μέχρι αργά, μετά η τηλεόραση για αρκετές ώρες της ημέρας και στη συνέχεια το τηλέφωνο και ο υπολογιστής. Το τάμπλετ όμως το έδωσαν οι γονείς στα παιδιά, χωρίς πρώτα να τα εκπαιδεύσουν. Πως; Βάζοντας όρια, όπως καθορίζει το κάθε παιχνίδι: πόσες ώρες την ημέρα, τι είδους παιχνίδια θα παίζει, πόσο εκπαιδευτικά και όχι βίαια είναι, αν θα μπορεί να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, αν θα έχει κωδικό ξεκλειδώματος που θα τον γνωρίζουν μόνο οι γονείς κλπ.
Αν ρωτήσουμε 100 γονείς πόσοι γνωρίζουν: να αλλάζουν κωδικό στο τάμπλετ ή στο λάπτοπ, να κλειδώσουν συγκεκριμένα site που μπορεί να περιέχουν απαγορευμένο υλικό για παιδιά ή πόσες πραγματικά ώρες ξοδεύει το παιδί παίζοντας, φοβάμαι ότι δεν θα έχουμε τις απαντήσεις που θα θέλαμε.
Οι γονείς έδωσαν στα παιδιά την τηλεόραση, τα DVD’s, τα video games, το κινητό και το τάμπλετ για να καθίσουν ήσυχα, να μην τους ενοχλούν και (κατά την προσωπική μου άποψη) να αποβλακωθούν. Και μετά έχουν απαιτήσεις το παιδί να μην ασχολείται τόσες ώρες;
Εφόσον οι γονείς είναι διατεθειμένοι να κάνουν τα πάντα για το καλό των παιδιών τους τότε η αλλαγή πρέπει να γίνει και ας είναι δύσκολη και γεμάτη γκρίνια. Καθολικά για τους νέους γονείς και τα όρια που θα βάλουν με διαδοχικό τρόπο. Δεν μπορείς ξαφνικά σε ένα παιδί 10 χρονών να του πάρεις το παιχνίδι που μεγάλωσε 7-8 χρόνια μαζί του, φυσικά και θα αντιδράσει πολύ άσχημα.
Δώστε στα παιδιά περισσότερες νέες δραστηριότητες, ακόμα και αν για λόγους εργασίας δεν μπορείτε να αφιερώσετε τον χρόνο που θα θέλατε. Εκπαιδεύστε το παιδί σας δίνοντας του επιλογές, νέες προτιμήσεις, νέα οπτική στο τι μπορεί να κερδίσει όταν κατασκευάσει κάτι με τα χέρια. Επιβραβεύεστε το με τα λόγια και όχι πάντα υλικά, ας μην περιμένει ως αντάλλαγμα συνέχεια ένα δωράκι.
Βγείτε οι γονείς από την «φούσκα» σας και αναλάβετε τις ευθύνες. Μην κατηγορείτε συνεχώς άλλους λέγοντας πως αυτή είναι η σημερινή κοινωνία, φταίει το σχολείο, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές. Φταίει η τηλεόραση και το ίντερνετ. Εμείς είμαστε κομμάτι αυτής της κοινωνίας και καθορίζουμε εμείς την εξέλιξη και κυρίως την επιρροή που θα έχουν στην οικογένεια μας. Κάθε εποχή είχε τους δικούς της κίνδυνους. Ανησυχούσαν οι παππούδες μας, οι γονείς μας και τώρα ανησυχούμε εμείς. Κύκλος είναι, ας μην γινόμαστε υπερβολικοί και τρομάζουμε τα παιδιά.
Σαφώς δεν ζούμε σε μια ρόδινη κοινωνία που όλα είναι υπέροχα, βρείτε μου όμως μια εποχή που όλα ήταν αθώα και ακίνδυνα, μπορείτε; Μην υποτιμάτε τα παιδιά, προσαρμόζονται πιο εύκολα από εμάς. Αρκεί να έχουν σωστές βάσεις και στήριξη από τους μεγαλύτερους. Βάζουμε μέτρο σε όλα, παρακολουθούμε το παιδί μας από μια διακριτική απόσταση, του δίνουμε τα απαραίτητα εφόδια και αγκαλιάζουμε την τεχνολογία ως ένα κομμάτι της ζωής μας, χωρίς να της επιτρέψουμε να μας καταπιεί εντελώς.
Βογιατζής Ηλίας
Υ.Γ. οι κίνδυνοι από την χρήση των τάμπλετ και τηλεφώνων είναι και ακόμα μεγαλύτεροι αν μελετήσουμε τα προβλήματα που δημιουργούν όπως: μυοσκελετικές και νοητικές διαταραχές, αδράνεια σκέψης, μη εξάσκηση της μνήμης, έλλειψη επικοινωνίας, άθλησης και σωματικής δραστηριότητας. Θα επιστρέψω μελλοντικά με νέο άρθρο που θα αναφέρεται καθαρά στα ιατρικά προβλήματα υγείας και τις επιπτώσεις που έχει στα παιδιά.
.