Δεν είναι λίγες οι φορές που νιώθουμε πληγωμένοι. Όταν αποκλειόμαστε από το μεσημεριανό γεύμα με συναδέλφους, όταν μας απορρίπτουν από μια δουλειά, όταν ερωτευόμαστε χωρίς ανταπόκριση…η κοινωνική απόρριψη υπάρχει σε κάθε μας βήμα και ο πόνος που προκαλεί μπορεί να οδηγήσει στην «καταστροφή».
Οι άνθρωποι βασιζόμαστε σε κοινωνικές ομάδες για την επιβίωσή μας. Εξελιχθήκαμε για να ζούμε σε οργανωμένες κοινωνίες συνεργασίας, στις οποίες βασιζόμαστε καθημερινά.
Όπως η πείνα ή η δίψα, έτσι και η ανάγκη μας για αποδοχή προέκυψε αρχικά ως μηχανισμός επιβίωσης. Ένας μοναχικός προϊστορικός άνθρωπος δεν θα μπορούσε να επιβιώσει στο εχθρικό τότε περιβάλλον του.
Με τις ανέσεις του σήμερα, ένα άτομο μπορεί να επιβιώσει μόνο, αλλά δυστυχεί.
Η ανησυχία μας για κοινωνική αποδοχή είναι ένα κεντρικό κομμάτι της ζωής μας. Ως εκ τούτου, η κοινωνική απόρριψη έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχολογική κατάσταση ενός ατόμου και στην κοινωνία γενικότερα.
«Σκάβοντας» βαθύτερα στις ρίζες της απόρριψης, οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως ο πόνος του αποκλεισμού δεν διαφέρει από τον πόνο του σωματικού τραυματισμού.
Οι διδάκτορες Πανεπιστημίου Eisenberger και Williams, πιστοποίησαν ότι η κοινωνική απόρριψη ενεργοποιεί πολλές από τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον σωματικό πόνο (Science, 2003). Εάν η κοινωνική απόρριψη πονάει σαν σωματικός πόνος, μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν σωματικός πόνος; Εν μέρει, ναι!
Οι συνέπειες της απόρριψης
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το να εισπράττεις μια κοινωνική αδικία προκαλεί μια σωρεία κακών συνεπειών. Επηρεάζει τα συναισθήματα, τη γνωστική λειτουργία μα και τη σωματική υγεία του ατόμου. Δεν είναι λίγες δε οι φορές που οδηγεί στη βία.
Η κοινωνική απόρριψη αυξάνει το θυμό, το άγχος, την κατάθλιψη, τη ζήλια και τη θλίψη. Μειώνει την απόδοση σε δύσκολες πνευματικές εργασίες και μπορεί επίσης να συμβάλει στην επιθετικότητα και τον μη έλεγχο των παρορμήσεών μας. Οι άνθρωποι που συνήθως αισθάνονται αποκλεισμένοι έχουν κακή ποιότητα ύπνου και το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν λειτουργεί τόσο καλά όσο αυτό των ατόμων με ισχυρές κοινωνικές σχέσεις.
Στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει μη επώδυνη κατάσταση απόρριψης. Οι άνθρωποι θα πληγώνονταν το ίδιο αν απορρίπτονταν από ένα άτομο ή μια ομάδα που αντιπαθούν; Η απάντηση είναι ναι. Οι άνθρωποι πληγώνονται από τον «εξοστρακισμό» απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Ευτυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν σχεδόν αμέσως από «μικρά επεισόδια απόρριψης». Το να μην μας κοιτάξει κάποιος στα μάτια ή να μην μας χαιρετήσει ένθερμα, είναι διαχειρίσιμο. Αλλά, άλλες απορρίψεις, όπως η ερωτική, μπορούν να προκαλέσουν παρατεταμένα άσχημα συναισθήματα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, όλες οι μορφές απόρριψης είναι άμεσα επώδυνες. Αυτό που διαφέρει είναι ο χρόνος ανάκαμψης και πώς κάθε άτομο το διαχειρίζεται.