Συχνά είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις πότε κάποιος αστειεύεται και πότε εννοεί κάτι που λέει. Κάποιες φορές φαίνεται από τον τρόπο που μιλάει ή εκφράζεται.
Άλλες φορές από το ύφος και τις κινήσεις του σώματος του. Είναι όμως αρκετές οι στιγμές που βρίσκεσαι σε αμηχανία γιατί δεν ξέρεις αν πρέπει να πάρεις στα σοβαρά ένα προσβλητικό αστείο που είπε κάποιος. Το νιώθεις πως παρόλο που δικαιολογήθηκε ότι έκανε πλάκα, δεν το εννοεί.
Δεν ξέρεις πως, αλλά το νιώθεις ενστικτωδώς ή από εμπειρία. Καθώς το συγκεκριμένο άτομο δε χαμογελά, δεν άλλαξε τίποτα στη στάση του σώματος του, ούτε καν στις εκφράσεις του προσώπου του.
Είναι μια συνηθισμένη δικαιολογία η φράση: πλάκα έκανα, μη το παίρνεις τόσο στα σοβαρά. Σίγουρα όλοι μας κάποιες φορές θα είπαμε ένα αστείο, που τελικά αποδείχτηκε κακό και προσβλητικό για τον άλλον. Εκεί οφείλεις να εξηγηθείς, να πεις τι ακριβώς εννοούσες ή έστω τι προσπαθούσες να πεις μέσα από το κακόγουστο αστείο.
Το χιούμορ είναι υποκειμενικό επίσης, να το θυμάστε αυτό, όταν λέτε ή δέχεστε αστεία. Κάτι που διασκεδάζει εμένα, προσβάλει κάποιον άλλον. Δεν είναι θέμα μόρφωσης ή πολιτισμού, είναι απλά ζήτημα διαφορετικής προσέγγισης και αισθητικής.
Αν με όσα είπα ήδη καλύπτονται σχεδόν όλοι, με τα πετυχημένα ή αποτυχημένα αστεία τους, τότε ποιος μας απομένει; Αυτοί που χρησιμοποιούν την πλάκα και το αστείο ως δικαιολογία, για να καλύψουν την κακία που μόλις ξεστόμισαν.
Που πασαλείβουν τα λόγια τους και προσπαθούν να αλλάξουν τα λεγόμενα τους. Αυτοί που μέσα από μια έκφραση μνησικακίας και ενός προσβλητικού λογού, αντιστρέφουν τα δεδομένα και ξαφνικά γίνεσαι εσύ ο κακός και ευερέθιστος. Μόλις βρήκες τον μπελά σου γιατί το δειλό άτομο που έχεις απέναντι σου, αντί να εξηγήσει αυτό που ξεστόμισε, το γυρίζει στην πλάκα και κλείνει το θέμα εκεί.
Πως να ξεμπροστιάσεις αυτούς που μόλις σε πρόσβαλαν με τον χειριστικό και κακοποιητικό τους λόγο;
Ξεκινάς με μια πολύ απλή μέθοδο, αυτή του κουφού. Όχι δεν παριστάνεις τον κουφό ούτε πως ξαφνικά χρειάζεσαι ακουστικά βαρηκοΐας. Απλώς προσποιείσαι ότι δεν άκουσες και ζητάς από αυτόν/η που βρίσκεται απέναντι σου να επαναλάβει όσα είπε. Ακούγεται απλό σαν τεχνική όμως στην πράξη φέρνεις σε δύσκολη θέση τον συνομιλητή σου.
Τον αναγκάζεις να επαναλάβει την προσβολή του, το δήθεν αστείο του, Τον βάζεις στην άβολη θέση να ακούσει τον εαυτό του να λέει ξανά όσα ξεστόμισε. Και μόνο τα δευτερόλεπτα που θα του πάρει για να σκεφτεί το πως θα επαναλάβει τα όσα είπε, είναι αρκετά συνήθως για να μπει στη θέση του.
Ένας θρασύδειλος θα προσπαθήσει να αλλάξει ή να διαστρεβλώσει τα λόγια του. Να μεταμορφώσει το νόημα σε κάτι άλλο. Μπορεί φυσικά να σας βγάλει και τρελούς, να σας πείσει πως αλλιώς το ακούσατε ή ότι είστε ιδιαίτερα δραματικοί. Επίσης μη διστάσετε να δείξετε στον συνομιλητή σας ότι παριστάνετε τους βαρήκοους. Όπως έδειξαν το ανάλογο θράσος της προσβολής, έτσι δείξτε και εσείς το αντίστοιχο θάρρος του χαρακτήρα σας. Αφότου προσπαθήσει να αλλάξει τα λόγια του μπορεί να αντιδράσει πιο έντονα, για να βγει ξανά από πάνω.
Εκεί λοιπόν θα δείξετε τη σταθερότητα της γνώμης σας και θα απαντήσετε πως όχι απλά δεν το καταλάβατε το αστείο. Αλλά ότι δεν το θεωρείται αστείο, παρά μια προσβολή. Από την πλευρά σας θα τονίσετε πως δεν κάνετε πλάκα, ότι μιλάτε σοβαρά και καλό θα ήταν να ανακαλέσει. Δείξτε τη δύναμη του χαρακτήρα σας και πως η φράση: πλάκα έκανα, δεν είναι αρκετή για εσάς. Εάν έχετε ένα σοβαρό συνομιλητή απέναντι σας, θα σας ζητήσει συγνώμη και ας επιμένει στην άποψη του. Εάν έχετε ένα δειλό ανθρωπάκι, απλά θα ξινίσει περισσότερο τη μούρη του και εκεί μπορείτε να του προσφέρετε ξύδι.
Άλλο η πλάκα και άλλο η προσβολή.
Πως ξεχωρίζεις λοιπόν την πλάκα από την προσβολή; Δύσκολη υπόθεση, σας το λέω από την αρχή. Θα πρέπει να εμπιστευτείτε το ένστικτο σας και να αναγνωρίσετε σημάδια που πιθανόν είναι ήδη εκεί. Είναι νάρκισσος, εκδηλώνεται με αυταρέσκεια και αυτοπροβολή; Είναι συνεργάσιμος, ομαδικός παίκτης ή συμπεριφέρεται σε όλους το ίδιο; Είναι επιθετικά αμυντική σε ότι και αν της λένε ή πρόθυμη να συζητήσει και να αποδεχτεί πως έκανε λάθος; Η γλώσσα του σώματος δείχνει μεταμέλεια ή ακούγεται μόνο μια ξύλινη απάντηση και καμία απολογία;
Επίσης σημαντική είναι η επόμενη ημέρα. Πως θα είναι αυτό το αυτός ή αυτή αύριο, πως θα συμπεριφερθεί; Έχει κατανοήσει την προσβολή, το λάθος και δείχνει προσπάθεια να διορθώσει ότι έγινε. Μήπως ξεκίνησε να κάνει παράπονα ήδη σε τρίτα πρόσωπα ψάχνοντας συμμάχους και να δικαιολογήσει τις πράξεις του; Αυτός/η που έκανε πλάκα, την επόμενη μέρα θα δείξει μια μεταμέλεια, το βλέμμα έστω θα είναι συγκαταβατικό. Εάν παραμένει με ύφος ανωτερότητας και περηφάνιας, δεν κατανόησε καν την προσβολή.
Από εκεί και έπειτα αποφύγετε αυτό το άτομο. Αναλόγως τη σχέση σας, οικογενειακή, φιλική ή επαγγελματική, κρατήστε απόσταση. Δε θα είστε οι ψυχολόγοι κανενός και ούτε μπορείτε να βοηθήσετε κάποιον που σας επιτίθεται. Σίγουρα θα έχει τους λόγους του για να συμπεριφέρεται με βία στους άλλους. Όλοι θα μπορούσαμε να έχουμε δικαιολογίες, όμως είναι επιλογή μας το πως θα συμπεριφερθούμε.
Κανείς τρίτος δε μας φταίει για τα παιδικά μας τραύματα ή για όσα βιώνουμε στην προσωπική μας ζωή. Αντί να κάνουν πλάκα με τους άλλους, ας ζητήσουν επαγγελματική βοήθεια. Εσείς μακριά από αρνητικούς και αγέλαστους ανθρώπους!
Σύνταξη – επιμέλεια κειμένου: Βογιατζής Ηλίας
Email επικοινωνίας: iliasvogiatzis@gmail.com