Newsitamea.gr
ΖΩΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Πως να βοηθήσεις κάποιον που υποφέρει από ψυχική ασθένεια και το αρνείται; Υπάρχει κίνδυνος ή προκατάληψη;

Ακολουθήστε μας στο GOOGLE NEWS και FACEBOOK

Η υγεία, το πολυτιμότερο αγαθό που έχουμε. Που το διαθέτουμε από τη γέννηση μας και συχνά το θεωρούμε δεδομένο. Που το σπαταλάμε, γιατί ζούμε με τη ψευδαίσθηση ότι θα την έχουμε για πάντα. Ή ότι θα τη χάσουμε μόνο κάπου στα βαθιά γεράματα. Μέχρι να μας χτυπήσει την πόρτα μια ασθένεια, μια βαριά αρρώστια, μια μη-αναστρέψιμη κατάσταση. Τότε έρχεται η αντίληψη και η αναγνώριση του ποσό ευάλωτοι είμαστε όλοι μας.

Ευάλωτοι γιατί για πρώτη φορά βλέπουμε πως δεν είμαστε τόσο δυνατοί. Πως δεν είναι όλα ένα συνάχι, που θα το περάσεις με κοτόσουπα και βιταμίνες. Ενδιάμεσα συναντάμε κι άλλους που είναι ήδη άρρωστοι, αντιλαμβανόμαστε ξαφνικά πως η υγεία για κάποιους δεν ήταν ποτέ δεδομένη. Δεν υπήρχε από την αρχή της ζωής τους, δεν πέρασαν υπέροχα και ξένοιαστα παιδικά χρόνια. Όσο εγώ έπαιζα σε μια παιδική χαρά, κάποιο άλλο παιδί έκανε χημειοθεραπείες. Δοκίμαζε το νέο του προσθετικό πόδι. Αναγνώριζε τον κόσμο μέσα από τη γραφή Μπράιγ.

Ένας ψυχικά ασθενής κάνει κακό στον εαυτό του.

Τη ψυχική υγεία, δυστυχώς αυτή και αν τη θεωρούμε δεδομένη. Αν δεν βλέπουμε κάποιο άτομο να κλαίει, να ουρλιάζει, να αντιδρά απότομα, νομίζουμε πως όλοι οι άλλοι είναι υγιέστατοι. Πως χαίρουν σώας τα φρένας. Λανθασμένα έχουμε μάθει πως μια κρίση πανικού είναι μόνο για τους άλλους. Η κατάθλιψη ανήκει σε ελάχιστους, που την «κόλλησαν» από αλλού. Πως οι ψυχικές διαταραχές είναι κληρονομικές και εννοείται το δικό μας το σόι ήταν το καλύτερο. Δεν είχε κανένα πρόβλημα, φτου-φτου μακριά μας.

Προσπαθώ να αστειευτώ όσο περιγράφω την πραγματικότητα. Ελάχιστες οικογένειες αντιμετωπίζουν τη ψυχική υγεία με την ίδια σοβαρότητα που της αρμόζει. Αντίστοιχη δηλαδή της σωματικής υγείας. Οι ψυχικά διαταραγμένοι, είναι φιγούρες που τις βλέπουμε στην τηλεόραση, στο σινεμά, στα φαντασιακά σενάρια. Δεν αντιλαμβανόμαστε πως ζουν δίπλα μας, ανάμεσα μας και μερικές φορές, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι.

Και δεν είναι κακό, δεν είναι όλες οι ψυχικές διαταραχές επικίνδυνες. Αντιθέτως, ελάχιστες αποτελούν κίνδυνο προς τρίτους. Ένα άτομο που πάσχει από κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή, νευρική ανορεξία, κάνει κακό στον εαυτό του. Το χειρότερο είναι πως αυτό το άτομο, δε θα μιλήσει σε τρίτους, γιατί δε θέλει να επιβαρύνει άλλους με τα προβλήματα του. Κουβαλά όλο το βαρύ και σκοτεινό φορτίο μόνο του. Μπορεί να φορά και τη μάσκα, ένα προσωπείο γεμάτο χαμόγελο και καλή διάθεση. Έχει μάθει καλά να κρύβει την κατάσταση του.

Συμπεριφορές και σημάδια πως κάτι έχει αλλάξει.

Υπάρχουν όμως σημάδια, κινήσεις, κουβέντες, αντιδράσεις, που αργά ή γρήγορα θα προδώσουν την αλήθεια. Εκεί αν μπορέσετε να έχετε την αντίληψη σας ανοιχτή, θα το νιώσετε πως κάτι δεν πάει καλά. Στην αρχή ίσως να αμφιβάλλετε, ειδικά αν είναι κοντινό και αγαπημένο σας πρόσωπο. Δύσκολα να αποδεχτείτε πως κάτι έχει αλλάξει. Τα σημάδια όμως θα παραμείνουν, θα γίνουν πιο έντονα, θα σας επιβεβαιώσουν δυστυχώς.

Μη νιώσετε άσχημα, ούτε τύψεις αν αργήσετε να τα κατανοήσετε τα σημάδια. Δεν είστε ψυχίατροι, δεν είστε ψυχολόγοι. Δεν είστε ειδικοί για να αναγνωρίσετε αμέσως πως κάτι ανησυχητικό συμβαίνει. Όμως δεν είστε ούτε ανήμποροι, μπορείτε να βοηθήσετε το άτομο. Αρκεί να δράσετε με θάρρος και όσο πιο γρήγορα αντιληφθείτε τις αλλαγές στη συμπεριφορά του ατόμου.

Αυτές οι αλλαγές πιθανόν να ταιριάζουν με κάποιες από τις ακόλουθες.
  • Η διαφορετική συμπεριφορά του ατόμου που γνωρίζετε καλά, επαναλαμβάνετε συχνά. Ίσως να είναι και εντονότερη όσο περνάει ο καιρός.
  • Αρνείται το άτομο να συζητήσει το θέμα. Ούτε καν δέχεται να κάνει μια απλή κουβέντα μαζί σας. Μάλιστα μετά την προσέγγιση σας, προσπαθεί να σας κρατήσει σε απόσταση.
  • Η απομάκρυνση εντείνεται, πλέον περιλαμβάνει και περισσότερα άτομα του κύκλου του/της ή του κοινού σας κοινωνικού ή οικογενειακού περιβάλλοντος.
  • Η συμπεριφορά του ατόμου ξεκινά να δημιουργεί κινδύνους στην ευζωία του ίδιου και των γύρω του. Για παράδειγμα, από αφηρημάδα πολύ συχνά ξεχνά το φαγητό στη φωτιά, με κίνδυνο να ξεκινήσει μια πυρκαγιά.
  • Το άτομο αντιδρά σπασμωδικά, άλογα, έντονα και σε σύντομο χρονικό διάστημα η αντίδραση αυτή εναλλάσσετε σε κάτι φιλικό, γλυκό και ευχάριστο.

Η σωστή προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας δεν έχει ταμπού.

Για να μην μακρηγορώ, όταν δείτε πως οι αλλαγές είναι έντονες και με δυσάρεστο αποτέλεσμα, πρέπει να δράσετε. Αρχικά θα πρέπει να ενημερωθείτε. Ευτυχώς στην εποχή μας, το διαδίκτυο μπορεί να προσφέρει γνώσεις, για μια πρώτη και απαλή ενημέρωση. Αναζητήστε απαντήσεις μόνο μέσα από ιατρικές, επιστημονικές και έγκυρες πηγές. Είναι διαφορετικό να διαβάσετε την ιστοσελίδα ενός ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού ή επαγγελματία υγείας. Από το να διαβάσετε ένα άρθρο που κάποιος δήθεν δημοσιογράφος, δανείστηκε ένα κείμενο και το αναδημοσίευσε. *

Εάν οι υποψίες σας, επαληθευτούν, κατά κάποιο τρόπο με όσα διαβάσατε, πρέπει να προσπαθήσετε να έρθετε σε επαφή και πάλι με το άτομο. Να εξηγήσετε ήρεμα και αναλυτικά, τους φόβους και τις υποψίες σας. Πως ο λόγος που επιμένετε είναι από καθαρό ενδιαφέρον και αγάπη. Ειδικά αν έχετε στενή επαφή με το άτομο, θα πρέπει να επιμείνετε (χωρίς να μαλώσετε) για τα οφέλη μιας επίσκεψης σε έναν ειδικό. Αν όλες οι προσπάθειες πέσουν στο κενό, να είστε εκεί, να δείξετε πως θα μείνετε στο πλευρό τους. Η υποστήριξη σας σημαίνει πολλά, ακόμα και όταν την αρνούνται.

Κάντε μια αλλού είδους προσέγγιση, ζητήστε εσείς βοήθεια από έναν ειδικό. Που θα σας καθοδηγήσει σωστά, για το πως μπορείτε να βοηθήσετε το άτομο. Η επίσκεψη σε ένα ψυχολόγο, ψυχίατρο ή ειδικό υγείας, δε θα έπρεπε να αποτελεί ταμπού. Ούτε για εσάς, ούτε για κανέναν. Μιλώντας για τη ψυχική υγεία, βοηθάμε και ενθαρρύνουμε τους άλλους να μιλήσουν ανοιχτά. Χωρίς να νιώθουν ότι θα τους επικρίνουμε, θα τους υποτιμήσουμε ή ότι θα χάσουν την εκτίμηση μας. Η ενημέρωση και η κατανόηση είναι η καλύτερη υποστήριξη από πλευράς σας. Με μεγάλη επιμονή, υπομονή και ευγένεια, μπορείτε να καταφέρετε πολλά.

*ο συντάκτης του άρθρου εκτός από την πολυετή του επαγγελματική απασχόληση με την αναπηρία και τα θέματα υγείας, είναι πτυχιούχος κοινωνικός λειτουργός με εξειδίκευση στις κοινωνικές υπηρεσίες, την ατομική υποστήριξη και την αναπηρία.

**Να αναζητάτε πάντα επαγγελματική βοήθεια και συμβουλές, από ιατρούς και επιστήμονες του κλάδου της σωματικής και ψυχικής υγείας.

Κείμενο, σύνταξη, επιμέλεια: Βογιατζής Ηλίας

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Υπεραναλύεις τα πάντα; Τότε, χάνεις αυτές τις 4 χαρές στη ζωή

Efi Nika

Άνοια: Το ασυνήθιστο σύμπτωμα στον λαιμό που θα μπορούσε να είναι σημάδι

Γιώργος Newsitamea

Δασκάλα έγινε δότρια και έσωσε τη ζωή ενός 2χρονου αγοριού…

Efi Nika