To πιπέρι καγιέν (cayenne pepper), είναι ένα αρωματικό μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το πιπέρι Capsicum annuum. Το γένος Καψικόν (Capsicum) είναι μέλος της οικογένειας των Σολανίδων (Solanaceae).
Πρόκειται για μια καυτερή πιπεριά που χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό των πιάτων Η ονομασία της οφείλεται στη πόλη Καγιέν (Cayenne), στη Γαλλική Γουιάνα (French Guiana).
Το συγκεκριμένο μπαχαρικό δημιουργείται από σπορά, ξήρανση και λείανση φρέσκων κόκκινων πιπεριών. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική πικάντικων πιάτων σαν σκόνη ή ακόμη και ολόκληρο (όπως στις κουζίνες Κορέας, Σιτσουάν και άλλες ασιατικές κουζίνες) ή σε μια λεπτή σάλτσα με βάση το ξίδι.
Το καγιέν χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους. Μάλιστα, λόγω της καψαϊκίνης η οποία είναι το ενεργό συστατικό του πιπεριού καγιέν και υπεύθυνη για τις φαρμακευτικές ιδιότητές του, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη θεραπεία του πόνου των μυών και των αρθρώσεων. Η ουσία καψαϊκίνη δίνει στο μπαχαρικό την χαρακτηριστική «θερμότητα» και δημιουργεί μια αίσθηση καψίματος σε κάθε ιστό που έρχεται σε επαφή. Όταν παραδίδεται σε σωστή συγκέντρωση, η καψαϊκίνη έχει θεραπευτικό αποτέλεσμα, προκαλώντας μια βιοχημική αντίδραση που είναι τόσο αναλγητική (ανακούφιση του πόνου) όσο και αντιφλεγμονώδης. Όταν χρησιμοποιείται για τον πόνο, βρίσκεται πιο συχνά σε τοπικές αλοιφές ή σε διαδερμικά έμπλαστρα. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί μερικές φορές για να βελτιώσει την καρδιαγγειακή υγεία, να μειώσει την αρτηριακή πίεση ή να προωθήσει την απώλεια βάρους.
Διατροφική αξία
1 κουτ.γλ (5g) πιπέρι καγιέν
Θερμίδες: 17 kcal
Λιπαρά: 1g
Υδατάνθρακες: 3g
Φυτκές ίνες: 1.4g
Πρωτεϊνη: 0.6g
Μαγγάνιο: 0.1 mg
Κάλιο: 106 mg
Βιταμίνη A: 2185 IU
Βιταμίνη E: 1.6mg
Βιταμίνη K: 4.2 mcg
Το πιπέρι καγιέν, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α. Περιέχει επίσης, βιταμίνη Β6, βιταμίνη Ε , βιταμίνη C, ριβοφλαβίνη , κάλιο και μαγγάνιο. Ωστόσο, λόγω της πολύ μικρής ποσότητας που καταναλώνεται σε μια μερίδα πιπεριού καγιέν, κάνει αμελητέα τη συμβολή του στη συνολική διαιτητική πρόσληψη αυτών των θρεπτικών ουσιών.
Αδυνάτισμα
Έχει από καιρό υποστηριχθεί ότι το πιπέρι καγιέν έχει θερμογόνες ιδιότητες που μπορούν να επιταχύνουν το μεταβολισμό, όταν αυτό περιλαμβάνεται ως μέρος του γεύματος. Τα στοιχεία, όμως, που υποστηρίζουν τη χρήση δισκίων καγιέν για την ενίσχυση του μεταβολισμού και την απώλεια βάρους είναι γενικά αδύναμα. Ενώ η λήψη ενός δισκίου καγιέν μπορεί σίγουρα να προκαλέσει ιδρώτα, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αυτή η επίδραση σχετίζεται με αυξημένη καύση λίπους ή απώλεια βάρους.
Μυϊκός πόνος και οσφυαλγία
Μια ανασκόπηση του 2006 (Cochrane of Systematic Review), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν «μέτριες αποδείξεις» ότι οι τοπικές θεραπείες με βάση το καγιέν ήταν πιο αποτελεσματικές από το εικονικό φάρμακο ανακούφισης της οσφυαλγίας. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Anaesthesia ομοίως κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι η τοπική κρέμα καψαϊκίνης, παρείχε μέτρια ανακούφιση του χρόνιου μυϊκού πόνου και του πόνου στις αρθρώσεις, όταν εφαρμόζεται τρεις έως πέντε φορές την ημέρα για 2 έως 6 εβδομάδες. Εκτός από τα αναλγητικά της αποτελέσματα, η καψαϊκίνη ασκεί ήπια αντιφλεγμονώδη δράση, προκαλώντας τη διαστολή των τοπικών αιμοφόρων αγγείων, που ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορούν να βοηθήσουν στην επούλωση τραυματισμού των αρθρώσεων ή των μυών.
Νευροπαθητικός πόνος
Ο νευροπαθητικός πόνος είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον πόνο που προκαλείται από τη βλάβη στα νεύρα. Η καψαϊκίνη έχει εξεταστεί εδώ και πολύ καιρό ως μέσο για τη θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου, δεδομένης της έλλειψης αποτελεσματικών φαρμακευτικών θεραπειών. Μια μελέτη του 2009 που δημοσιεύθηκε στο Therapeutic Drug Monitoring κατέληξε στο συμπέρασμα , ότι ένα έμπλαστρο καψαϊκίνης υψηλής δόσης που χρησιμοποιήθηκε για 60 λεπτά σε 173 άτομα με περιφερική νευροπάθεια που προκαλείται από φάρμακα HIV, είχε ως αποτέλεσμα διπλή μείωση του πόνου σε σύγκριση με εκείνους που χρησιμοποιούν εικονικό φάρμακο.
Μεταβολικά οφέλη
Μια ανασκόπηση των μελετών του 2015, που δημοσιεύτηκε στο BMJ Open Heart, έδειξε, ότι η βιοχημική αντίδραση που προκαλείται από την καψαϊκίνη μπορεί να έχει πρακτικές εφαρμογές στη θεραπεία μιας σειράς μεταβολικών και καρδιαγγειακών διαταραχών. Τα στοιχεία, αφορούσαν κυρίως έρευνα σχετικά με τη χρήση του διαιτητικού καγιέν σε αρουραίους, χοίρους και άλλα θηλαστικά.
Μεταξύ των αναφερόμενων οφελών, η καψαϊκίνη αποδείχθηκε ότι διεγείρει τη σύνθεση του ενδοθηλιακού νιτρικού οξειδίου (eNOS), μια ουσία που βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και επιβραδύνει την αγγειακή βλάβη που σχετίζεται με την αθηροσκλήρωση.
Συνοψίζοντας, αυτό που υποδηλώνεται μέσα από πολυάριθμές επιστημονικές μελέτες είναι ότι μια διατροφή πλούσια σε καγιέν μπορεί να είναι ευεργετική για την τόνωση του μεταβολισμού, την πρόληψη ή τη θεραπεία της αθηροσκλήρωσης, του διαβήτη, της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος, της υπέρτασης και του εγκεφαλικού. Ωστόσο, όλοι οι ερευνητές τονίζουν πως δεν πρέπει να γίνονται υπερβολές στην ποσότητα και θα πρέπει πάντα να ακολουθούνται οι ιατρικές συστάσεις.
Ρένα Σπυρίδων: Διαιτολόγος – Διατροφολόγος