Όταν τα εντονότερα συναισθήματα μας χτυπούν την πόρτα – ο θυμός, η θλίψη, το πένθος, ο φόβος – είναι δύσκολο να τους επιτρέψουμε να μπουν.
Μας φαίνεται ευκολότερο να τα αγνοήσουμε, να τα απορρίψουμε, να τα αποφύγουμε ή να μουδιάσουμε παρά να τα αντιμετωπίσουμε, να τα καλωσορίσουμε και να τα παραδεχτούμε.
Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να αποδεχτούμε τα δύσκολα συναισθήματα; Τι μας συμβαίνει όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τόση δυσφορία;
1. Επικρίνουμε τον εαυτό που νιώθει ό,τι νιώθει
Μπορεί να μην δεχόμαστε ένα συναίσθημα λόγω της ιστορίας που έχουν συνδέσει με αυτό. Ένας άνθρωπος που νιώθει τη θλίψη να έρχεται έχει μάθει ως παιδί ότι πρέπει να «το καταπιεί» γιατί η θλίψη είναι δείγμα αδυναμίας.
Ένας άνθρωπος που νιώθει θυμωμένος μπορεί να θυμάται ότι τον έχουν πολλές φορές προσδιορίσει ως «ανεξέλεγκτο» και αυτό τον κάνει να επικρίνει τον εαυτό του κάθε φορά. Συνήθως αυτή η έντονη αρνητική κριτική προέρχεται από την παιδική ηλικία. Παιδιά που έχουν τιμωρηθεί ή ντροπιαστεί ή καταπιεστεί επειδή ένιωσαν ή/και εξέφρασαν αρνητικά συναισθήματα.
2. Λαμβάνουμε εξωτερική κριτική επειδή νιώθουμε ό,τι νιώθουμε
Εκτός από τον εσωτερικό κριτή, είναι πιθανό να υπάρχει και εξωτερικός. Αν περιτριγυριζόμαστε από μέλη της οικογένειας, φίλους και ερωτικούς συντρόφους που δεν ανταποκρίνονται ή ανταποκρίνονται λάθος στα συναισθήματά μας, προσπαθούμε να εμποδίσουμε ακόμα και την εμφάνισή τους. Αυτό που χρειαζόμαστε σε αυτή την περίπτωση είναι αγαπημένους ανθρώπους, ανοιχτούς σε όλα τα είδη συναισθηματικής έκφρασης, που προσφέρουν επικύρωση και στήριξη.
3. Ανησυχούμε ότι το συναίσθημα δεν θα υποχωρήσει ποτέ
Τα δύσκολα συναισθήματα μας φαίνονται ατελείωτα. Η έντασή τους μας κάνει να φοβόμαστε ότι αν αρχίσουμε να κλαίμε, μπορεί να μην σταματήσουμε ποτέ. Αυτός ο φόβος μας οδηγεί να μηχανευόμαστε τρόπους να αποφύγουμε εξαρχής το συναίσθημα.
Όμως, η πραγματικότητα είναι άλλη: τα συναισθήματα έρχονται και φεύγουν. Είναι όπως τα κύματα, έρχονται, σκάνε στην ακτή και εξαφανίζονται. Αντιθέτως, η αποφυγή του συναισθήματα μπορεί να παρατείνει την δυσφορία και αυτό να μας φανεί αιώνες. Χρειάζεται να περάσουμε μέσα από αυτά για να συνεχίσουμε το δρόμο μας.
4. Ποτέ δεν μάθαμε υγιείς τρόπους διαχείρισης συναισθημάτων ως παιδιά
Ο άνθρωπος χρειάζεται να μάθει να αντέχει και να επεξεργάζεται ένα δύσκολο συναίσθημα ώστε να μπορεί να το αποδεχτεί. Αν νιώθουμε ανεπαρκώς εφοδιασμένοι να αντιμετωπίσουμε ένα συναίσθημα, το πιθανότερο είναι ότι θα το αποφεύγουμε. Το να μάθουμε να διαχειριζόμαστε συναισθηματικές καταστάσεις αποτελεί πρωταρχικό αναπτυξιακό στάδιο στην παιδική ηλικία.
Sarah Epstein, ψυχοθεραπεύτρια ζεύγους και οικογένειας