Έχετε αντιληφθεί ότι πλημμυρίζετε από αμφιβολίες για τον εαυτό σας και έχετε χαμηλή ή και καθόλου αυτοπεποίθηση; Παρά τα επιτεύγματά σας, φοβάστε ότι είστε «κάλπικοι» και ότι με κάποιο τρόπο θα εκτεθείτε; Μήπως επίσης νιώθετε ότι δεν αξίζετε την αγάπη της/του συντρόφου σας και ότι σύντομα θα σας αφήσει; Προτιμάτε να μένετε σπίτι και φοβάστε να κάνετε νέες γνωριμίες;
Οι περισσότεροι νιώθουμε ανασφαλείς ορισμένες φορές, αλλά κάποιοι από εμάς έχουμε αυτή την αίσθηση συνεχώς. Η παιδική μας ηλικία, τα παρελθοντικά μας τραύματα, οι πρόσφατες εμπειρίες, αποτυχίες ή απορρίψεις, η μοναξιά, το κοινωνικό άγχος, οι αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό μας, η τελειότητα ή ένας έντονα επικριτικός γονέας ή σύντροφος συνεισφέρουν στην ανασφάλεια. Παρακάτω, παρουσιάζονται οι 3 πιο συχνές μορφές της και πώς να αρχίσουμε τη διαχείρισή τους.
1ος τύπος: Ανασφάλεια λόγω μιας πρόσφατης αποτυχίας ή απόρριψης
Πρόσφατα γεγονότα στη ζωή μας επιδρούν τόσο στη διάθεση όσο και στον τρόπο που νιώθουμε για εμάς. Συγκεκριμένα, έρευνα έδειξε ότι το 40% της αίσθησης ευτυχίας μας βασίζεται σε πρόσφατα γεγονότα ζωής. Ο μεγαλύτερος αρνητικός παράγοντας είναι η λήψη μιας σχέσης, ο θάνατος ενός συντρόφου, η απώλεια εργασίας και τα προβλήματα υγείας.
Καθώς η έλλειψη ευτυχίας επηρεάζει επίσης την αυτοπεποίθησή μας, η αποτυχία και η απόρριψη καταφέρνουν ένα διπλό χτύπημα σε αυτή. Η απόρριψη μας οδηγεί σε μια αρνητική θέαση του εαυτού και των άλλων γύρω μας, τουλάχιστον για λίγο καιρό. Είναι σαν για παράδειγμα μια απόλυση να προσδένεται σε αρνητικές πεποιθήσεις για την αυταξία μας και να τις ενεργοποιεί. Ορισμένα εργαλεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να ξεπεράσουμε την ανασφάλεια που βασίζονται στην απόρριψη είναι:
– Να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας να αναρρώσει και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
– Να βγούμε έξω και να συνεχίσουμε να ικανοποιούμαστε από τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι μας.
– Να στραφούμε σε φίλους και οικογένεια
– Να λάβουμε ανατροφοδότηση από εκείνους που εμπιστευόμαστε
– Να πεισμώσουμε και να συνεχίσουμε να κυνηγάμε τους στόχους μας
– Να είμαστε πρόθυμοι να ακολουθήσουμε μια διαφορετική στρατηγική.
2ος τύπος: Έλλειψη αυτοπεποίθησης λόγω κοινωνικού άγχους
Πολλοί νιώθουμε ανασφαλείς σε κοινωνικές καταστάσεις, όπως σε πάρτι, σε οικογενειακές συναντήσεις, σε συνεντεύξεις και σε ραντεβού. Φοβόμαστε να κριθούμε από άλλους και να βγούμε χαμένοι. Ως εκ τούτου, μπορεί να αποφεύγουμε τέτοιες καταστάσεις. Παρελθοντικές εμπειρίες τρέφουν συνήθως τέτοιες ανασφάλειες. Πολλοί έχουν υποστεί bullying παλαιότερα ή έχουν απορριφθεί ως παιδιά.
Αυτός ο τύπος ανασφάλειας βασίζεται γενικά σε διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις για την αυταξία μας – αλλά και στην λανθασμένη αντίληψή μας ότι οι άλλοι συνεχώς μας κρίνουν. Κάποια εργαλεία για να καταπολεμήσουμε την ανασφάλεια σε κοινωνικές καταστάσεις:
– Αντιμιλήστε στον εσωτερικό κριτή σας
– Προετοιμάστε εκ των προτέρων: Σκεφτείτε ορισμένα πράγματα για τα οποία μπορείτε να μιλήσετε – χόμπι, αγαπημένες ταινίες, την οικογένεια, τους φίλους σας.
– Η αποφυγή των κοινωνικών καταστάσεων απλά επιδεινώνει τα πράγματα: Οπότε πηγαίνετε σε ένα πάρτι ή ένα ραντεβού, ακόμα κι αν είστε αγχωμένοι. Το άγχος σας σταδιακά θα μειωθεί καθώς αλληλεπιδράτε όλο και συχνότερα.
– Εστιάστε στους άλλους ώστε να καταπολεμήσετε την έντονη συγκέντρωση σε ό,τι νιώθετε
3ος τύπος: Ανασφάλεια λόγω τελειομανίας
Υπάρχει μια μεγάλη εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα σε αυτά τα δύο χαρακτηριστικά. Μπορεί να θέλουμε την καλύτερη θέση εργασίας, τους υψηλότερους βαθμούς, το ομορφότερο σώμα, το πιο πολυτελές σπίτι. Δυστυχώς, η ζωή δεν μας κάνει πάντα τα χατίρια, ακόμα κι αν εργαζόμαστε σκληρά γι’ αυτά. Υπάρχει ένα μέρος του αποτελέσματος που σε κάποιο βαθμό βρίσκεται εκτός του ελέγχου μας.
Αν συνεχώς απογοητεύεστε και αυτοκατηγορείστε για τις συνέπειες, θα αρχίσετε να νιώθετε ανασφαλείς. Πολλές φορές μάλιστα αυτή η σύγκρουση μπορεί να οδηγήσει κατάθλιψη και άγχος, διατροφικές διαταραχές ή χρόνια κόπωση. Κάποιοι τρόποι να καταπολεμήσουμε την τελειότητα:
– Δοκιμάστε να αξιολογείτε τον εαυτό σας βασισμένοι στο πόση προσπάθεια κάνατε, ένας παράγοντας ελέγξιμος από εσάς παρά το αποτέλεσμα, το οποίο επηρεάζεται και από εξωτερικούς παράγοντες.
– Η τελειομανία συχνά βασίζεται στη νοοτροπία «όλα ή τίποτα», οπότε μπορείτε να βρείτε τις γκρι περιοχές. Υπάρχει ένας πιο κατανοητός ή ένας ενσυναισθητικός τρόπος να δείτε την κατάσταση;
– Οι τελειομανείς συχνά έχουν εναλλασσόμενη αυτοπεποίθηση: Τους αρέσει ο εαυτός τους όταν βρίσκονται στην κορυφή και τον απεχθάνονται όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλουν. Μπορείτε να μάθετε να σας αποδέχεστε ακόμα κι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά; Εστιάστε σε εσωτερικές ποιότητες, όπως στον χαρακτήρα, την ειλικρίνεια ή τις καλές σας αξίες, αντί για τους βαθμούς που πήρατε, το πόσο πληρώνεστε ή πόσοι άνθρωποι σας έκαναν like στη φωτογραφία.
Melanie Greenberg, κλινική ψυχολόγος και life coach