4.4 εκατομμύρια sms και δεκάδες πλατφόρμες αλλάζουν το πάλαι ποτέ ελληνικό δημόσιο μετά την πανδημία – Ξενύχτι, brainstorming και εφευρέσεις σε καιρούς καραντίνας – Πώς φτάσαμε από τις έντυπες δηλώσεις στα γραπτά μηνύματα.
Στον «Γύρο του Κόσμου σε 80 ημέρες», το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Ιούλιου Βέρν που κοσμεί τις περισσότερες βιβλιοθήκες στα ελληνικά παιδικά δωμάτια, ο εκκεντρικός βρετανός τζέντλεμαν, Φιλέας Φογκ, στοιχημάτισε 20.000 λίρες, πεπεισμένος ότι θα γυρίσει τον κόσμο σε 80 ημέρες, μαζί με τον βοηθό του, Πασπαρτού.
Μετά από πολλές και περιπέτειες και ανατροπές, κατάφερε να γυρίσει στο Λονδίνο μια ημέρα νωρίτερα, αφού κέρδισε ένα εικοσιτετράωρο ταξιδεύοντας από τα δυτικά προς τα ανατολικά, εξαιτίας της περιστροφής της γης. Τρεις αιώνες μετά, η αγγλοσαξονικών καταβολών παιδεία του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη (με μάστερ του MIT στην τεχνολογική πολιτική και του Harvard Kennedy School στη δημόσια πολιτική) κάνει πολλούς να στοιχηματίζουν ότι έχει διαβάσει κάποτε τον Ιούλιο Βέρν, αφού με «πασπαρτού» το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ), έκαναν το γύρο της Ελλάδας σε 24 ώρες -για την ακρίβεια «μπορώ να σου πω και λιγότερες», εξομολογούνται οι πρωταγωνιστές- του «άθλου» της δημιουργίας της υποδομής forma.gov.gr σε τόσο σύντομο χρόνο, για να καλύψει, ωστόσο, τόσες επείγουσες ανάγκες στην μάχη κατά του κορωνοϊού.
Παρότι η πανδημία στερεί ανθρώπινες ζωές και την ανέμελη καθημερινότητα των πολιτών, καθηλώνοντας ταυτόχρονα την παγκόσμια οικονομία και δημιουργικότητα, η υψηλή τεχνολογική εξειδίκευση και η επιστημονική επάρκεια του ελληνικού δυναμικού ήρθε βίαια στην επιφάνεια, σε συνθήκες παντελώς αντίξοες, αλλά εξίσου προκλητικές. Στην πρόκληση της παραγωγής ενός καινοτόμου ψηφιακού εργαλείου, στο οποίο να καταγράφονται όλες οι μετακινήσεις όλου του ελληνικού λαού και όλο το εικοσιτετράωρο (ο ορισμός δηλαδή των ελληνικών big Data), ανταποκρίθηκε ακαριαία ένα σφιχτό επιτελείο, με έδρα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στην Καλλιθέα. Δουλεύοντας και τις νυχτερινές ώρες, συνεργάτες του Κυριάκου Πιερρακάκη, επιστήμονες του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ), εποπτευόμενου φορέα του υπουργείου και αρκετοί developers με την πολιτική ηγεσία να τους κατευθύνει προσφέροντας καφέ και τσάι για το ξενύχτι, «πολεμούσαν» το προηγούμενο Σαββατοκύριακο πάνω στα πληκτρολόγια με αλγόριθμούς και γλώσσες προγραμματισμού, βάσεις δεδομένων και εντολές, για βρει η Ελλάδα τη φόρμα λειτουργίας της στην παροδική αυτή περιπέτεια, αναρτημένη πλέον στην ηλεκτρονική διεύθυνση forma.gov.gr.
Ο κρυφός άσος
Η αφόρητη πίεση του χρόνου μπροστά στο επείγον της δυνητικής διασποράς του ιού ισοφαρίστηκε γρήγορα από τη δουλειά βάσης που είχε συντελεστεί με αφετηρία τον προηγούμενο Αύγουστο, λίγες ημέρες μετά τις εθνικές εκλογές, αλλά πέρασε χαμηλά από τα ειδησεογραφικά ραντάρ. Σε μια επίσκεψη -που θύμιζε κατά τα άλλα εθιμοτυπική- στα γραφεία του δημόσιου Οργανισμού, ο κ. Πιερρακάκης χαρακτήριζε τότε το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας «διαμάντι του ελληνικού Δημοσίου», η ανεκτίμητη αξία του οποίου αναδείχτηκε μόλις λίγους μήνες μετά. «Η ΕΔΥΤΕ Α.Ε. θα παρέχει πολύτιμο επιστημονικό και συμβουλευτικό έργο στο Υπουργείο και στο σύνολο του Δημόσιου τομέα της χώρας. Επιπλέον, θα συντελέσει στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών τεχνολογικού χαρακτήρα με βάση τις ψηφιακές τεχνολογίες, την ανάλυση μεγάλων δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τις τεχνολογίες επικοινωνιών» δήλωνε τότε ο Υπουργός και πάτησε το enter, για να λάμψουν τα 24 καράτια του ψηφιακού πλούτου υπηρεσιών του Δικτύου τις ημέρες της καραντίνας. «Αντιμετωπίζουμε με ενθουσιασμό τις νέες προκλήσεις στη νέα ψηφιακή εποχή» αντέτεινε στον κ. Πιερρακάκη ο Διευθύνων Σύμβουλος του φορέα, Αριστείδης Σωτηρόπουλος, χωρίς κανείς από τους δύο να φανταζόταν το μέγεθος της πρόκλησης που τους είχε λάχει.
Με επικεφαλής του ΕΔΥΤΕ τον Στέφανο Κόλλια, Καθηγητή του ΕΜΠ και Καθηγητή Μηχανικής Μάθησης στην Σχολή Επιστήμης των Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Λίνκολν, ο οποίος διαθέτει 30ετή διαδρομή μεταξύ άλλων στα πεδία των Ευφυών Συστημάτων και Τεχνητών Νευρωνικών Δικτύων, της Ανάλυσης και Πρόσβασης σε Πολυμεσικό Περιεχόμενο και των Ψηφιακών Βιβλιοθηκών, πλαισιωμένο από 5 Έλληνες ακαδημαϊκούς με εξειδίκευση στην ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων και της Επιστήμης των Δεδομένων, το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας
κέντραρε στις αδυναμίες του ελληνικού δημοσίου, υλικές και άυλες, ανοίγοντας μια ομπρέλα δράσεων σε 4 άξονες:
· Διαδικτυακές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Διασύνδεσης
· Υπολογιστικές και Αποθηκευτικές Υπηρεσίες
· Πληροφοριακές Υπηρεσίες
· Υπηρεσίες Ταυτοποίησης και Ασφάλειας
· Υπηρεσίες Φωνής, Ήχου, Εικόνας
Χτίζοντας επιμέρους ψηφιακά δίκτυα και αναβαθμίζοντας σταδιακά λειτουργίες και υπηρεσίες του ελληνικού δημοσίου, ο τελικός στόχος ήταν ένας: ο ψηφιακός μετασχηματισμός του. Από το φοιτητικό ψηφιακό επίδομα, τα ψηφιακά πιστοποιητικά, το μεταφορικό ισοδύναμο, την προστασία από διαδικτυακές επιθέσεις, το ΕΔΥΤΕ αποδεικνύεται σε κλειδί – πασπαρτού για την μετάβαση στην νέα, ψηφιακή κανονικότητα ανεξαρτήτως συνθηκών και υπεράνω της πανδημίας. Η τελευταία δοκίμασε με επιτυχία τα όρια του δημόσιου συστήματος, το οποίο κλήθηκε να φέρει εις πέρας την εθνική αποστολή με brainstorming λίγων ωρών και μια δυναμική που ακόμη εξελίσσεται, για να ανταποκριθεί στις τρέχουσες ανάγκες με τις καλύτερες δυνατές αποδόσεις στις εφαρμογές. Η ιστοσελίδα, forma.gov,gr βελτιώνεται, άλλωστε, διαρκώς από τους δημιουργούς της αν και… εν κινήσει, παρέχοντας και νέες δυνατότητες, πέρα από την διάθεση των βεβαιώσεων και τις οδηγίες αποστολής μηνύματος (sms) για τη δήλωση μετακίνησης. Με ένα φρέσκο στελεχιακό δυναμικό –το 67% των απασχολούμενων στο ΕΔΥΤΕ είναι 31-50 ετών- που γεννά διαρκώς νέες ιδέες και παραμένει προσώρας απτόητο από τον κορονοϊό, μπορεί κανείς να πλοηγηθεί πλέον και από το κινητό του στο forma.gov.gr, γράφοντας επί τόπου το σχετικό μήνυμα, για να λάβει αυτόματα απάντηση.
Ο Γκράχαμ Μπελ του 13033
Το βάρος της αποστολής του επιτελείου Πιερρακάκη έστυψε κάθε σταγόνα εφευρετικότητας της ομάδας εργασίας, αναδιατάσσοντας ακόμη και τους δικούς τους, αρχικούς σχεδιασμούς. Παρά το προχωρημένο της ώρας, το φύλλο του μηνύματος κινητής τηλεφωνίας πέταξε στο τραπέζι του σκληρού πόκερ του κορονοϊού ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Αντώνης Τζωρτζακάκης, παίρνοντας την παρτίδα. Ο «Γκράχαμ Μπέλ» του κορονοϊου, με πολυετή διαδρομή στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά τηλεπικοινωνιών (επιτελικό στέλεχος σε εταιρείες όπως η Siemens, η Vodafone, η Forthnet, η Tellas και η Hellas on Line και τελευταία η Wind ως Γενικός Διευθυντής Στρατηγικής) μετέφερε το απόσταγμα της εμπειρίας του στο «πειραματικό εργαστήριο» του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προσθέτοντας και άλλες δυνατότητες στην αρχική, ηλεκτρονική πλατφόρμα. Προκρίνοντας έναν πενταψήφιο αριθμό και με πλήρη επίγνωση της μαζικής χρήσης της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα, αφού το κινητό έχει γίνει «δεύτερη φύση» που θα έλεγε και ο Κικέρωνας, έβαλε στο παιχνίδι το 13033, εκτοξεύοντας τη δυναμική του project. Μόνο το πρώτο εικοσιτετράωρο, το κέντρο υποδέχτηκε 1.3 εκατομμύρια μηνύματα, δηλαδή το 65% του συνολικού όγκου των εισερχόμενων πληροφοριών από τις μετακινήσεις των Ελλήνων Πολιτών. Αντίστοιχα ποσοστά προτίμησης καταγράφηκαν και τα επόμενα εικοσιτετράωρα, αφού 1.8 και 1.3 εκατομμύρια μηνύματα καταγράφηκαν την δεύτερη και τρίτη ημέρα εφαρμογής του συστήματος, καταλαμβάνοντας τα πρωτεία στις επιλογές του ελληνικού λαού.
Κορωνο- Επανάσταση
Με κατεκτημένη αυτοπεποίθηση από την μαζική απήχηση του forma.gov.gr, η ίδια «ομάδα κρούσης» επέφερε και άλλα, καίρια πλήγματα στα κύτταρα του κορονοϊού, θέτοντας σε καραντίνα την γραφειοκρατία της πολιτικής ηγεσίας και μαζί και τις υπογραφές της. Σε καιρούς πανδημίας, η αναζήτηση των «αρμοδίων» για την διοικητική διεκπεραίωση νομοθετικών αποφάσεων και δημόσιων εγγράφων συνιστά ακριβή πολυτέλεια, με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης να σκανάρει υπογραφές και χαρτιά, προσβάσιμα πλέον σε όλους. Στην ιστορικότητα των στιγμών προστίθεται και η πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου μέσω βιντεοδιάσκεψης στα μέσα της εβδομάδας, με βάση την πλατφόρμα ePresence.gov.gr, η οποία υλοποιήθηκε από το ΕΔΥΤΕ και χρησιμοποιείται ελεύθερα πλέον από τους φορείς του δημοσίου.
Στο παράλληλο, ψηφιακό σύμπαν που μόλις ανακαλύπτεται για μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας εξαιτίας της καραντίνας, όλες οι ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου παρέχονται εδώ και μία εβδομάδα από την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη gov.gr, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των πολιτών από 14 υπουργεία, 32 δημόσιους φορείς και 3 ανεξάρτητες Αρχές, από το ηλεκτρονικό παράβολο μέχρι δηλώσεις συγκομιδής και τις 120 δόσεις εργοδοτών.
Την ίδια ώρα, στις νέες ψηφιακές πλατφόρμες που βγαίνουν από το καπέλο της κυβέρνησης τις τελευταίες ημέρες, ζωτικό ρόλο διαδραματίζει και η ψηφιακή αλληλεγγύη. Προσβλέποντας στην εθελοντική προσφορά του ιδιωτικού τομέα, το digitalsolidarity.gr προσφέρει δωρεάν ηλεκτρονικά βιβλία και περιοδικά, δωρεάν online κινηματογραφικές παραγωγές, δωρεάν πρόσβαση για Video Streaming και Enterprise Video Streaming για να βοηθηθούν επιχειρήσεις να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, εργαλεία για εκπαιδευτικούς οργανισμούς, ώστε να δημιουργήσουν τη δική τους «ψηφιακή πλατφόρμα», συστήματα τηλεδιάσκεψης, συστήματα τηλεργασίας και τηλεκπαίδευσης και άλλες εφαρμογές, σε μια προσπάθεια να μείνουν ζωντανές χάρη στον αναπνευστήρα της τεχνολογίας όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις, αλλά και αγαπημένες μέχρι πρότινος συνήθειες των πολιτών. Μέχρι τώρα στο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν αφιλοκερδώς 50 επιχειρήσεις, επιβραβεύοντας την κορονο-επανάσταση που βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλάζοντας το ρήμα στο εθνικό σύνθημα «μένουμε σπίτι», ώστε να ηχεί δημιουργικά ως «ζούμε σπίτι» στους μελλοντικούς ψηφιακούς καιρούς.
Πριν ο κορονοϊός σκίσει το χάρτη του «γνωστού κόσμου», «οι διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος έχουν καταρρεύσει και έχουν ορθωθεί νέες. Η ανάγκη να αλλάξουμε δεν αφορά γενικά και αόριστα τη χώρα, αλλά πρώτα εμάς τους ίδιους. Αυτή είναι η δική μας στιγμή» δήλωνε ανυποψίαστος ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης. Μιλώντας, δηλαδή, για την πρόκληση της «πολιτικής για τους πολίτες: Πως θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στις νέες ιδέες να βγουν στην επιφάνεια», από το βήμα του συνεδρίου της ΝΔ, πριν την απάντηση γεννήσει η ίδια η πανδημία, γιατί «ο κόσμος είναι απέραντος και η ζωή σύντομη», όπως θα έλεγε και ο Ιούλιος Βέρν.
.