Δεν είναι λίγοι οι ασθενείς οι οποίοι ταλαιπωρούνται από πέτρες στη χολή. Οι χολόλιθοι σχηματίζονται στην χοληδόχο κύστη, η οποία βρίσκεται κάτω από το συκώτι στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς.
Η χοληδόχος κύστη είναι μια ασκοειδής δομή που βρίσκεται κάτω από το συκώτι και είναι προσκολλημένη σε αυτό. Το συκώτι παράγει μια ουσία που ονομάζεται χολή, η οποία περνά και συγκεντρώνεται στη χοληδόχο κύστη. Το μέγεθος των χολολίθων κυμαίνεται από πολύ μικρό (όσο ένας κόκκος άμμου) μέχρι μεγάλο (όσο μια μπάλα του γκολφ). Υπάρχουν δύο τύποι χολολίθων, οι πέτρες χοληστερόλης και οι πέτρες χρωστικών ουσιών. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν ένα μόνο χολόλιθο ενώ άλλοι περισσότερους από έναν ταυτόχρονα. Ασθενείς που βιώνουν συμπτώματα από πέτρες στη χολή, απαιτείται συνήθως να προχωρήσουν σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης. Στην περίπτωση όμως, όπου δεν υπάρχουν συμπτώματα, τότε δεν χρειάζεται θεραπεία.
Συμπτώματα
Εάν δημιουργηθεί απόφραξη σε έναν αγωγό από μια πέτρα στη χολή, σημεία και συμπτώματα μπορεί να οδηγήσουν σε:
- Ξαφνικό και γρήγορο πόνο που εκτείνεται στο πάνω μέρος της κοιλιάς σας
- Ξαφνικός πόνος στο κέντρο της κοιλιάς, ακριβώς κάτω από το στέρνο
- Πόνος στην πλάτη
- Πόνος στο δεξί ώμο
Ο πόνος από τις πέτρες μπορεί να διαρκέσει από αρκετά λεπτά έως μερικές ώρες.
Πότε πρέπει να δείτε ένα γιατρό
Κλείστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας εάν έχετε οποιαδήποτε συμπτώματα που σας ανησυχούν. Ζητήστε άμεση φροντίδα εάν εμφανίσετε σημεία και συμπτώματα μιας σοβαρής επιπλοκής χολολίθων, όπως:
- Οξύς κοιλιακός πόνος, δεν μπορείτε να καθήσετε ή να βρείτε μια άνετη θέση
- Κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών
- Υψηλός πυρετός με ρίγη
Αιτίες
Δεν είναι σαφές τι προκαλεί χολολιθίαση, οι γιατροί πιστεύουν ότι οι χολόλιθοι μπορεί να προκύψουν όταν:
Η χολή περιέχει πάρα πολλή χοληστερόλη. Κανονικά, η χολή περιέχει αρκετά χημικά για να διαλύσει τη χοληστερόλη που εκκρίνεται από το ήπαρ. Αν όμως το συκώτι εκκρίνει περισσότερη χοληστερίνη από ο,τι χολή σας μπορεί να διαλύσει, η περίσσεια χοληστερόλης μπορεί να σχηματίσει κρυστάλλους και τελικά πέτρες. Επίσης, η χολή μπορεί να περιέχει πάρα πολύ χολερυθρίνη. Η χολερυθρίνη είναι μια χημική ουσία που παράγεται όταν το σώμα διασπά τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Ορισμένες συνθήκες προκαλούν το συκώτι να εκκρίνει πάρα πολύ χολερυθρίνη, συμπεριλαμβανομένης της κίρρωσης του ήπατος, των χοληφόρων λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος και ορισμένες διαταραχές του αίματος. Η περίσσεια χολερυθρίνης συμβάλλει στο σχηματισμό χολόλιθων. Αν η χοληδόχος κύστη δεν αδειάζει πλήρως ή αρκετά συχνά, αυτό συμβάλλει στο σχηματισμό χολολίθων.
Πέτρα στη χολή: Συμπτώματα- διατροφή
Η πέτρα στη χολή είναι μια κατάσταση που σήμερα εμφανίζεται σε μικρότερες ηλικίες σε σχέση με το παρελθόν και αυτό οφείλεται ως ένα βαθμό στην άνοδο της παχυσαρκίας που αποτελεί μια από τις αιτίες της πάθησης. Μια αμερικανική μελέτη σε 510.000 άτομα 10 έως 19 ετών έδειξε ότι υπάρχουν τρεις φορές περισσότερες πέτρες στη χολή στα πολύ παχύσαρκα αγόρια και οκτώ φορές περισσότερες στα παχύσαρκα κορίτσια σε σχέση με τα παιδιά κανονικού βάρους. Τι είναι όμως η χολή και γιατί πιάνει πέτρα;
H χολή χρειάζεται για την απορρόφηση του διατροφικού λίπους. Κανονικά, τα λίπη δεν αναμιγνύονται με το νερό αλλά το σώμα πρέπει να κάνει αυτή την ανάμειξη διαφορετικά δεν μπορεί να τα απορροφήσει. Το συκώτι λοιπόν φτιάχνει χολή χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη τη χοληστερίνη (χοληστερόλη) την οποίαν αποθηκεύει σ’ ένα σάκο σχήματος αχλαδιού που ονομάζεται χοληδόχος κύστη και βρίσκεται κάτω από το συκώτι και είναι προσκολλημένος σε αυτό.
Στη διάρκεια ενός γεύματος, που περιέχει λίπος, η χοληδόχος κύστη συσπάται και η χολή διοχετεύται σε έναν σωληνάκι που ονομάζεται κυστικός πόρος ο οποίος συνδέεται με το πρώτο μέρος του λεπτού εντέρου τον δωδεκαδάκτυλο. Όταν η χολή χυθεί στο λεπτό έντερο, έλκει από την μία πλευρά τα μόρια του λίπους και από την άλλη τα μόρια του νερού (μια διαδικασία που ονομάζεται γαλακτωματοποίηση), επιτυγχάνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την απορρόφηση του λίπους και των λιποδιαλυτών βιταμινών. Στη συνέχεια, η μισή περίπου ποσότητα της χολής απορροφάται από το λεπτό έντερο και η άλλη μισή εξέρχεται από το σώμα. Το συκώτι παράγει περίπου τρεις κούπες χολής κάθε μέρα.
Η χολή είναι ένα καφεπράσινο υγρό μείγμα που περιέχει χοληστερίνη, χολερυθρίνη, χολικά άλατα, λεκιθίνη, ασβέστιο και νερό. Αυτά τα συστατικά έχουν ορισμένες φορές την τάση να στερεοποιούνται και να δημιουργούν μάζες που μπορεί να μετατραπούν σε πέτρα, ή πέτρες. Οι πέτρα δημιουργείται όταν κάποιο από τα συστατικά της χολής (ειδικά η χοληστερίνη ή η χολερυθρίνη) παύουν να είναι διαλυτά (πιθανώς λόγω υπερκορεσμού του διαλύματος) και δημιουργούν ίζημα και κρυστάλλους.
Οι πέτρες της χολής λέγονται χολόλιθοι και η κατάσταση ονομάζεται χολολιθίαση. Πριν από το σχηματισμό της πέτρας δημιουργούναι πολύποδες. Αυτοί οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης συνήθως είναι καλοήθεις και οφείλονται σε εναπόθεση χοληστερίνης σε περιοχές του τοιχώματός της. Πρόκειται για το αρχικό στάδιο της χολολιθίασης, γιατί κάποια στιγμή θα ξεκολλήσουν από το τοίχωμα, θα πέσουν μέσα στην κοιλότητα της χοληδόχου κύστης και θα γίνουν πέτρα. Υπάρχουν όμως και προκαρκινικές μορφές πολυπόδων, που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο της χοληδόχου κύστεως.
Υπολογίζεται ότι ένας στους επτά ανθρώπους αναπτύσσει χολολιθίαση κάποια στιγμή στη ζωή του. Οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν πέτρα στη χολή. Την κατάσταση επιδεινώνει ο σακχαρώδης διαβήτης, μια δραστική δίαιτα που οδηγεί σε γρήγορη απώλεια βάρους, η νηστεία και η ορμονοθεραπεία με οιστρογόνα (όσον αφορά στις γυναίκες). Ο κίνδυνος μειώνεται όταν διατηρεί κάποιος κανονικό βάρος, ασκείσαι τακτικά, αποφεύγει τις αυστηρές δίαιτες και μειώνει το λίπος στη δίαιτά του. Ιδιαίτερα ευπαθείς είναι γυναίκες άνω των 40 ετών οι οποίες είναι παχύσαρκες.
Η διατροφή
Η σχέση δίαιτας και χολολιθίασης βρίσκεται ακόμη σε επίπεδο έρευνας. Δεν έχει βρεθεί ακόμη η ιδανική σύσταση μενού ή δίαιτας, ούτε ο τέλειος συνδυασμός θρεπτικών στοιχείων που θα βοηθήσει αποτελεσματικά στην υποχώρηση αυτής της πάθησης. Ομως οι διατροφολόγοι έχουν καταλήξει σε κάποιους γενικούς κανόνες διαιτητικής που σίγουρα βοηθούν στην αντιμετώπιση της χολολιθίασης. Η διατροφή πράγματι επηρεάζει τον σχηματισμό της πέτρας στη χολή, τροποποιώντας είτε τη κινητικότητα της χολής είτε τη σύσταση στα λιπίδια που υπάρχουν σ’ αυτήν. Άτομα που ακολουθούν δίαιτες με πολύ λίγες θερμίδες προκειμένου να επιταχύνουν την απώλεια βάρους μπορούν να εμφανίσουν πέτρες στη χολή. Σε αυτά τα άτομα παρατηρείται μειωμένη κατά 40%-50% έκκριση χολικών οξέων και μείωση των φωσφολιπιδίων, η οποία οδηγεί σε μικρότερο απαιτούμενο χρόνο σύνθεσης κρυστάλλων χοληστερίνης.
Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης πετρών στη χολή, ακολουθώντας τις παρακάτω απλές συμβουλές διατροφής:
– Μειώστε στο ελάχιστο το ποσό των κορεσμένων λιπών και τρανς λιπαρών στη διατροφή σας ελαττώνοντας το κόκκινο κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα τηγανιτά και τα προκατεργασμένα τρόφιμα, τις υδρογονωμένες μαργαρίνες και τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
– Αποφύγετε τα κρεμμύδια, τα αυγά και τη σοκολάτα αφού συνήθως προκαλούν παροξυσμούς πόνου.
– Προτιμάτε τις πλήρεις, μη κατεργασμένες τροφές όπως ψωμί ολικής άλεσης, καστανό ρύζι, φασόλια, φρούτα και λαχανικά, επειδή λαμβάνοντας πολλές φυτικές ίνες μπορείτε να μειώσετε μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο σχηματισμού πέτρας στη χολή. Με αυτόν τον τρόπο θα παρατηρήσετε και απώλεια βάρους.
– Προσθέστε στη διατροφή σας χυμό από φρέσκο λεμόνι μαζι με λάδι (ελαιόλαδο), γεγονός που θα βοηθήσει στην αποβολή των λίθων μεσω του πεπτικού συστήματος.
– Στραφείτε στην κατανάλωση Ω3 λιπαρών (ωμέγα 3 λιπαρών). Το λινελαϊκό οξύ (βρίσκεται κυρίως στο λινέλαιο) και το ελαϊκό οξύ (βρίσκεται στο ελαιόλαδο) σχετίζονται ισχυρά με χαμηλότερο κίνδυνο χολολιθίασης.
– Το αλκοόλ κάνει καλό στη πάθηση αυτή. Η πρόσληψη αλκοόλ εμποδίζει τις πέτρες στη χολή διότι επεμβαίνει στο μεταβολισμό της χοληστερίνης (χοληστερόλης).
– Τέλος, η δίαιτα μπορεί να είναι μια αιτία που προκαλεί πέτρα στη χολή.
.