“Τα άτομα με αναπηρία ανέκαθεν σε αυτή τη χώρα ήταν ο τελευταίος τροχός της αμάξης”.
Έχουν γίνει ελάχιστα πράγματα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής τους σε όλους τους τομείς όπως υγεία, προσβασιμότητα, εργασία, εκπαίδευση, κοινωνική επανένταξη.
Μια χώρα προσπαθεί να βγει από ένα φαύλο κύκλο λιτότητας, ένας κόσμος της, όχι όλος, βιώνει τις επιπτώσεις του κοινωνικού αποκλεισμού ακόμα πιο έντονα σε σχέση με την προ μνημονίων εποχή. Τα άτομα με αναπηρία ανέκαθεν σε αυτή τη χώρα ήταν ο τελευταίος τροχός της αμάξης, όπως και όλες οι ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, δυστυχώς σε όλα επίπεδα.
Έχουν γίνει ελάχιστα πράγματα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής τους σε όλους τους τομείς όπως υγεία, προσβασιμότητα, εργασία, εκπαίδευση, κοινωνική επανένταξη. Δεν έχει κάποιο νόημα να γίνει η οποιαδήποτε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης πάνω στο θέμα των ΑμεΑ γενικότερα γιατί τα αποτελέσματα της θα είναι αποκαρδιωτικά.
Το 1998 θεσπίστηκε ο νομός 2643/98 ο οποίος αφορα την προσληψη των ατομων με αναπηρια στο ευρυτερο δημοσιο τομεα. Σύμφωνα με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία “Ο νόμος αυτός είναι μεν ο μοναδικός που παρέχει μία στοιχειώδη προστασία στα άτομα με αναπηρία, όμως, έχει χρονοβόρες διαδικασίες, και καταστρατηγείται, αφού οι θέσεις τόσο του άρθρου 3 (δημόσιος τομέας ΝΠΔΔ και ΟΤΑ) όσο και του άρθρου 2 (ιδιωτικός και ευρύτερος δημόσιος τομέας) δεν προκηρύσσονται ετησίως όπως ορίζει ο νόμος, αλλά έχουν προκηρυχθεί μόνο τα έτη 1998, 2002, 2004, 2008 και 2014.”
Για του λόγου το αληθές η τελευταία προκήρυξη του νόμου βγήκε στο τέλος του 2014 και τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο που τώρα είναι η διαδικασία των ενστάσεων οπότε κανείς δεν γνωρίζει να πει πότε θα ανακοινωθούν τα τελικά αποτελέσματα.
Αν τα τελευταία χρόνια προφασιστούμε τα μνημόνια ως αιτία που δεν προκηρυσσόταν ο συγκεκριμένος νόμος, τα χρόνια πριν (τα μνημόνια) ήταν απλά αδιαφορία; έλλειψη πολιτικής βούλησης; και τα δυο; Όπως κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, στην εργασία, στην ανεξαρτησία, στην κοινωνική ενσωμάτωση έτσι και τα αμεα, όμως αυτό που για όλους τους άλλους είναι αυτονόητο δικαίωμα, για αυτούς τους ανθρώπους είναι διεκδίκηση που πολλές φόρες πρέπει να πολεμήσουν σκληρά για να την κατακτήσουν.
Η μεγάλη πλειοψηφία αποζητά αυτή την αξιοπρέπεια, αυτήν την ανεξαρτησία για να φύγει από το σπίτι στο οποίο διαμένει, να αυτονομηθεί, να γίνει στο βαθμό που μπορεί οικονομικά ανεξάρτητο, στην τελική να πάρει τη ζωή του στα χέρια του. Να βγει έξω στην κοινωνία, να γίνει ενεργό μέρος της, κομμάτι της, να συμβάλει δημιουργικά στην ολοκλήρωση της. Αντίθετα αυτό που γίνεται είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός, η αποβλάκωση μπροστά σε μια τηλεόραση ή σε έναν υπολογιστή, η περιθωριοποίηση, ο ρατσισμός. Γνωρίζω πολλούς ανθρώπους με αναπηρία που έχουν τελειώσει κάποια σχολή στο πανεπιστήμιο, έχουν κάνει μεταπτυχιακά, είναι κάτοχοι πτυχίων ξένων γλωσσών, υπολογιστών και όμως δεν μπορούν να αποκατασταθούν επαγγελματικά γιατί δεν τους δίνεται το δικαίωμα αυτό από την πολιτεία. Οι όποιες θέσεις βγαίνουν κατά καιρούς μεμονωμένα σε διάφορες προκηρύξεις είναι ελάχιστες, μετρημένες θα έλεγα στα δάχτυλα του ενός χεριού και η μάχη για αυτές τις θέσεις είναι εξίσου μεγάλη καθώς υπάρχει μεγάλος αριθμός ατόμων με αναπηρία που είναι στην ανεργία.
Θα ήθελα αντί ενός τετριμμένου συμπεράσματος το οποίο θα λέει μια από τα ίδια, να βάλω ως επίλογο ένα μέρος από το “Θα’ρθει καιρός”, ένα πολύ αγαπημένο ποίημα της Κατερίνας Γώγου:
“Δε θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απέξω
Και τη δουλειά
θα τη διαλέγουμε
δε θά `μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια.
Οι άνθρωποι – σκέψου! – θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
Να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές
απροσάρμοστοι καταπίεση μοναξιά τιμή κέρδος εξευτελισμός
για το μάθημα της ιστορίας.”
*Ο Χρήστος Σκούρτας είναι ηθοποιός και κοινωνιολόγος