Μεταστάσεις εγκεφάλου εμφανίζονται σε περίπου 20% των ασθενών με καρκίνο κάθε χρόνο. Παλαιότερα ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισής τους ήταν η ακτινοβολία ολόκληρου του εγκεφάλου. Σήμερα παρατηρείται ταχεία επέκταση της χρήσης τεχνικών ακτινοθεραπείας υψηλής ακρίβειας στόχευσης, που αντιμετωπίζουν μόνο τις μεταστατικές εστίες και όχι ολόκληρο τον εγκέφαλο.
Η τεχνική αυτή ονομάζεται στερεοτακτική ακτινοχειρουργική και είναι η ακτινοθεραπευτική μέθοδος με την οποία χορηγείται υψηλή δόση ακτινοβολίας, με πολύ μεγάλη ακρίβεια σε μία μόνο συνεδρία (θεραπεία μιας ημέρας). Το Gamma knife θεωρείται το πρότυπο σύστημα χορήγησης στερεοτακτικής ακτινοχειρουργικής θεραπείας και χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε μεταστάσεις εγκεφάλου.
Τυχαιοποιημένες πολυκεντρικές μελέτες έχουν αναδείξει τη στερεοτακτική ακτινοχειρουργική ως αξιόπιστη θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς με λιγότερες από 5 μεταστάσεις εγκεφάλου. Τα αποτελέσματα όμως είναι τόσο ενθαρρυντικά, ώστε διεθνώς αντιμετωπίζονται με επιτυχία και ασθενείς με μεγαλύτερο αριθμό ενδοεγκεφαλικών εστιών. Παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση της θεραπείας δεν είναι τόσο ο αριθμός των ενδοεγκεφαλικών εστιών, όσο η κλινική κατάσταση, η ηλικία και ο έλεγχος της πρωτοπαθούς εστίας.
Τα αποτελέσματα που αναφέρθηκαν σε μελέτες, καθώς και η δυνατότητα νέας εφαρμογής της θεραπείας σε περιπτώσεις υποτροπών, οδήγησαν πρόσφατα στη χρήση της στερεοτακτικής ακτινοχειρουργικής ως μόνης μεθόδου αντιμετώπισης ασθενών με μονήρεις ή πολλαπλές (κάτω από 10) μεταστάσεις. Σε περίπτωση διάγνωσης νέων εστιών κατά τη διάρκεια της απεικονιστικής παρακολούθησης (μέσω μαγνητικής τομογραφίας ανά τρεις μήνες κατά το πρώτο έτος) οι ασθενείς αντιμετωπίζονται εξίσου αποτελεσματικά με νέα στερεοτακτική ακτινοχειρουργική θεραπεία.
Στην εποχή της αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης του καρκίνου και συνεπώς της αύξησης του προσδόκιμου ζωής των ασθενών, η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική έχει πλέον εδραιώσει τη θέση της ως αποτελεσματικότερη θεραπεία εγκεφαλικών μεταστάσεων με τρόπο αναίμακτο, χωρίς να καθυστερεί χρονικά άλλες τυχόν απαραίτητες θεραπείες και με ελάχιστο μόνο κίνδυνο παρενεργειών. Αποτελεί θεραπεία πρώτης επιλογής για τους περισσότερους ασθενείς στους οποίους τίθεται η διάγνωση εγκεφαλικών μεταστάσεων για πρώτη φορά.
Παναγιώτης Νομικός
ΠΗΓΗ: tanea.gr