Νέες μέθοδοι διδασκαλίας κωφών/βαρηκόων παιδιών
Όπως όλοι γνωρίζουμε η κώφωση αφορά μια αισθητηριακή απώλεια αυτή της ακοής. Παλιά το πρόβλημα ήταν δύσκολο να λυθεί διότι δεν υπήρχαν τα ακουστικά βαρηκοΐας που υπάρχουν σήμερα. Έτσι δεν ήταν δυνατό να ακούσουν και ταυτόχρονα να αναπτύξουν σε κάποιο βαθμό ομιλία. Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ) ήταν ανύπαρκτη. Η εκπαίδευση λοιπόν ήταν δύσκολη για τους κωφούς.
Υπάρχουν δύο κατηγοριών κωφοί. Οι κωφοί που γεννήθηκαν εκ γενετής με αυτή την αισθητηριακή απώλεια και οι κωφοί οι οποίοι είχαν την ακοή τους αφού γεννήθηκαν και σε κάποια ηλικία την έχασαν.
Σήμερα ο τρόπος εκπαίδευσης των κωφών/βαρήκοων στην γενική εκπαίδευση είναι αρκετά περίπλοκος διότι σε ορισμένα σημεία δε καλύπτει ο τρόπος διεξαγωγής του μαθήματος την ανάγκη του κωφού μαθητή. Με λίγα λόγια θέλω να πω ότι ο εκπαιδευτικός που παραδίδει το μάθημα δεν δίνει την δυνατότητα να κατακτήσει εύκολα το κωφό/ βαρήκοο παιδί το μάθημα.
Όλο αυτό μειώνει το ενδιαφέρον του κωφού/βαρήκοου παιδιού για μάθηση και βαριέται εύκολα. Επίσης, η προσοχή του εντός του μαθήματος διασπάται ή μιλάει με τον συμμαθητή του ή κοιτάει έξω ή κάνει φασαρία με τα χέρια πάνω στο θρανίο ή με το μολύβι.
Βέβαια θα άξιζε να αναφερθεί ότι πολλοί ακούοντες μεταξύ αυτών συμμαθητές και εκπαιδευτικοί δεν γνωρίζουν πώς να προσεγγίσουν τους κωφούς/βαρήκοους. Δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι κανόνες συμπεριφοράς. Για παράδειγμα πολλοί ακούοντες μιλούν πολύ γρήγορα, καλύπτουν με τα χέρια τους τα χείλη τους, δεν κοιτούν στα μάτια τους κωφούς/βαρήκοους, δεν γνωρίζουν πολλές φορές πώς να τραβήξουν την προσοχή ενός κωφού/βαρήκοου, κάθονται σε σκοτεινά μέρη όπου καθίσταται αδύνατη η επικοινωνία του κωφού/βαρήκοου μη βλέποντας το πρόσωπο του ακούοντα, στέκονται ορισμένες φορές σε μια καφετέρια ή σε ένα σπίτι μπροστά από ένα πολύ φωτεινό παράθυρο όπου οι αχτίδες του ήλιου εισέρχονται έντονα ή σε μια λάμπα που είναι αναμμένη. Σαν αποτέλεσμα αυτού το φως που διέρχεται από πίσω τους δυσκολεύει το κωφό/ βαρήκοο παιδί να δει το πρόσωπο του. Και τέλος κάτι πολύ βασικό δεν απομονώνουν θορύβους οι οποίοι διασπούν το κωφό/βαρήκοο παιδί και δεν μπορεί να επικοινωνήσει εύκολα. Για παράδειγμα εάν ένας ακούοντας έχει την τηλεόραση ανοικτή ή το ραδιόφωνο στη διαπασών και επικοινωνεί με τον κωφό/ βαρήκοο τότε το ίδιο το παιδί δεν θα καταλάβει τίποτα από ότι είπε λόγω των διασπαστικών και έντονων ήχων.
Σε πολλά σχολεία και σε ΑΕΙ και ΤΕΙ δεν έχουν κάνει αλλαγές στον τρόπο εκπαίδευσης αν υπάρχουν κωφοί/βαρήκοοι στις αίθουσες διδασκαλίας. Αυτό βέβαια μειώνει στους κωφούς/βαρήκοους.
Έτσι λοιπόν αποφάσισα να αναφέρω στο παρόν άρθρο κάποιους νέους τρόπους διδασκαλίας για τους κωφούς/ βαρήκοους ώστε να νιώσουν ενεργά μέλη της τάξης αλλά και συμμετέχοντες σε διάφορα θέματα συζήτησης εν ώρα διδασκαλίας με τον εκπαιδευτικό.
Καταρχάς σε όλα τα σχολεία, ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας μας οι αίθουσες διδασκαλίας δεν είναι με τέτοιον τρόπο διαμορφωμένες ώστε να βλέπει όλους ο κωφός/ βαρήκοος μαθητής. Για παράδειγμα στις αίθουσες των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα μπορούσαν τα θρανία να ήταν διαμορφωμένα σε κύκλο ώστε ο κωφός/ βαρήκοος μαθητής να έχει άμεση οπτική επαφή και ακουστική διάκριση των πληροφοριών από τους συμμαθητές του και από τον εκπαιδευτικό. Αν τα θρανία είναι διαμορφωμένα με τον παραδοσιακό τρόπο και το κωφό/ παιδί κάθεται στο πρώτο θρανίο κοντά στην έδρα του διδάσκοντα έχει μόνο οπτική επαφή με τον διδάσκοντα , με τον συμμαθητή. Ενώ οι υπόλοιποι μαθητές βρίσκονται πίσω από την πλάτη του πράγμα που δυσκολεύει την ακουστική διάκριση των λεγόμενων των συμμαθητών του. Και ο ίδιος ο κωφός/βαρήκοος μαθητής αναγκάζεται να γυρνά πίσω και να ψάχνει στο βάθος τον συμμαθητή του ή να ρωτά τον διπλανό συμμαθητή του τι είπε ο άλλος συμμαθητής του. Αυτό είναι πολύ κουραστικό για το ίδιο το παιδί.
Ένας άλλος τρόπος ο οποίος αξίζει να εφαρμοστεί και στα ΑΕΙ και ΤΕΙ για την αποτελεσματικότερη διδασκαλία είναι όποιος/α σηκώνει το χέρι του για να μιλήσει δεν θα πρέπει να κάνει τις ερωτήσεις ή να πει το μάθημα στη θέση που είναι αλλά να σηκωθεί και να πάει δίπλα στον διδάσκοντα ώστε ο κωφός/ βαρήκοος να έχει οπτική επαφή με τον διδάσκοντα και με τον μαθητή/φοιτητή/ σπουδαστή. Επιπλέον ο διδάσκοντας δεν θα πρέπει να μετακινείτε μπροστά, πίσω, δεξιά, αριστερά διότι αυτό εμποδίζει τον κωφό/βαρήκοο να προσλάβει τις πληροφορίες είτε μέσω της χειλεανάγνωσης ή μέσω της βοήθειας του ψηφιακού ακουστικού βαρηκοΐας ή μέσω του κοχλιακού εμφυτεύματος. Αρά κρίνουμε σωστό να κάθεται στάσιμος μπροστά ώστε να τον βλέπει ο κωφός/βαρήκοος ή να κάθεται στην έδρα του.
Η ΕΝΓ με τον ισχύοντα νόμο 2817/2000 έχει αναγνωρισθεί ως επίσημη γλώσσα της κοινότητας των κωφών αλλά και ως κύριο μέσο για την εκπαίδευση των κωφών. Εάν ο κωφός/ βαρήκοος έχει αναπτύξει την ΕΝΓ τότε το σχολείο μπορεί να προσλάβει έναν διερμηνέα ΕΝΓ και να κάθεται δίπλα στον εκπαιδευτικό και να μεταφέρει τα λόγια του στην ΕΝΓ. Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος ο οποίος δεν αγχώνει το κωφό παιδί/ φοιτητή/ σπουδαστή. Και βοηθά στην επικοινωνία και την εκπαιδευτική διαδικασία.
Επιπλέον θα μπορούσε ναι μεν να υπάρχει ακόμη ο παραδοσιακός τρόπος παράδοσης μαθήματος στον πίνακα αλλά μιας και τα χρόνια περνούν και η επιστήμη προχωρεί θα πρέπει να δημιουργήσουμε ένα πιο θετικό σχολείο το οποίο θα προωθεί την γνώση με τα μέσα τεχνολογίας τα οποία θεωρούνται εξαιρετικά αποτελεσματικά για τους κωφούς και για τους υπόλοιπους μαθητές. Ένας εναλλακτικός τρόπος διεξαγωγής μαθήματος είναι η παράδοση μαθήματος στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τα Projectors και τα PowerPoint. Αυτός ο τρόπος διευκολύνει τον διδάσκοντα καθώς και τους ίδιους τους μαθητές και τον κωφό/βαρήκοο μαθητή να προσλάβουν και να κατανοήσουν καλύτερα το μάθημα. Ο παραδοσιακός πίνακας με την κιμωλία δεν καταργείται αλλά χρησιμοποιείται ως μέσο βαθύτατης κατανόησης του μαθήματος μέσω διαφόρων παραδειγμάτων. Ο διερμηνέας της ΕΝΓ θεωρείται απαραίτητος εντός του μαθήματος για μεταφορά των λεγόμενων του διδάσκοντα. Επίσης ο διδάσκοντας θα πρέπει να περιορίσει τις μετακινήσεις του και καλό θα ήταν να έχει ένα χειριστήριο με ακτίνα laser και να σημαδεύει με αυτό την κάθε λέξη στην οθόνη projector διαβάζοντας και λέγοντας την καθαρά. Αυτό βοηθάει πολύ τον κωφό/βαρήκοο μαθητή/φοιτητή/ σπουδαστή να είναι στο μάθημα.
Άρα λοιπόν όλα αυτά που ανέφερα σε αυτό το άρθρο θα πρέπει να τα υιοθετήσει το σχολείο ώστε να προάγει την καλύτερη και ισότιμη εκπαίδευση στον κωφό/βαρήκοο μαθητή. Δεν κοιτούμε μόνο την πλειοψηφία των μαθητών αλλά κοιτούμε και το ποσοστό των κωφών/βαρήκοων που υπάρχουν εντός της τάξης. Και εν τέλει προσπαθούμε πάντα να καταλάβουμε και να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες όχι μόνο των μαθητών αλλά και των κωφών/βαρήκοων μαθητών. Έτσι με αυτόν τον τρόπο προωθούμε την ισότιμη εκπαίδευση και τον σεβασμό. Και δημιουργούμε ένα θετικό και καλύτερο σχολικό περιβάλλον για όλους, ανάπηρους και μη ανάπηρους.