Γιατί όλοι μιλάμε τώρα για τον Έμπολα;
Απ’ όταν ο θανατηφόρος ιός Έμπολα πέρασε την αφρικανική ήπειρο και εισχώρησε στην Ευρώπη και την Αμερική, μονοπωλεί σημαντικό μέρος στη θεματολογία των ειδήσεων και στις καθημερινές συζητήσεις. Παρόλο που ο ιός πρωτοεμφανίστηκε το 1976, γιατί έχει καταφέρει να απασχολήσει μόνο φέτος, την κοινή γνώμη; Πρόκειται για ξαφνικό ενδιαφέρον ή πίσω από το θεωρητικά προφανές, κρύβονται άλλοι λόγοι;
Σήμερα το πρωί, ένας δημοσιογράφος σε γνωστό ραδιοφωνικό σταθμό εξέφρασε, χωρίς επιχειρήματα, την άποψη πως, ενώ ο ιός Έμπολα πρωτοεμφανίστηκε το 1976, απασχολεί μόνο σήμερα το ενδιαφέρον μας και αυτό δείχνει μια σχετική αδιαφορία για το ιστορικό του Έμπολα στην Αφρική. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί δεν μας ενδιαφέρει τι συμβαίνει ή συνέβαινε στην Αφρική αναφορικά με τον ιό, ή μήπως μας ανησυχεί η τροπή που έχει πάρει μέσα σε λίγους μήνες;
Το 1976, η κατάσταση από τον Έμπολα ήταν ελεγχόμενη, σήμερα η τροπή είναι ραγδαία αυξανόμενη. Πριν οποιαδήποτε δημόσια διαπίστωση για το θέμα, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως όταν μιλάμε πλέον για τον ιό, αναφερόμαστε σε επιδημιολογικούς όρους, σε όρους που απαιτούν συνεχή ενημέρωση του κοινού για πρόληψη και άμεση αντιμετώπιση.
Πριν το 2014, ο ιός Έμπολα ήταν μια ασθένεια που έπληττε κυρίως απομονωμένα χωριά της Αφρικής. Οι επίσημες αναφορές που γίνονταν από τη δημόσια υγεία, δεν έφεραν κανένα ίχνος επιδημιολογικού φόβου. Περίπου σαράντα χρόνια μετά, ο ιός εξαπλώνεται, αγγίζει και ξεπερνά τους όρους της επιδημίας. Η εκτενής αναφορά των κρουσμάτων από τα ΜΜΕ, τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς υγείας είναι αναγκαία για την αποτελεσματική πρόληψη ή αντιμετώπιση πιθανών κρουσμάτων.
Λίγη ακόμη αναφορά στον Έμπολα…
Τέτοιου είδους επιδημίες εμφανίζονται κυρίως σε απομακρυσμένα χωριά στην Κεντρική και Δυτική Αφρική κοντά σε τροπικά δάση. Ο ιός Έμπολα μεταδίδεται στους ανθρώπους από τα άγρια ζώα και εξαπλώνεται στον ανθρώπινο πληθυσμό μέσω της μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Στην Αφρική, η μόλυνση έχει αποδειχθεί ότι γίνεται μέσω της επαφής, με μολυσμένα ζώα, όπως νυχτερίδες, γορίλες, χιμπατζήδες, αντιλόπες του δάσους και σκαντζόχοιρους που βρίσκονται άρρωστα ή νεκρά στο τροπικό δάσος.
Η νόσος από τον ιό, γνωστή και ως αιμορραγικός πυρετός, που προσβάλλει ανθρώπους και πρωτεύοντα θηλαστικά, πήρε το όνομά της από τον ποταμό Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου εντοπίστηκε για πρώτη φορά. Το 1976 συναντάται σε δύο ταυτόχρονες εστίες, στο βόρειο Ζαΐρ, (στη σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), και το Νότιο Σουδάν. Υποστηρίζεται ότι πιθανότατα εξαπλώθηκε από νυχτερίδες που κινούνταν σε κοντινές ζούγκλες. Μέχρι τότε, τα κρούσματα δεν ξεπερνούσαν τα είκοσι, απασχολούσαν μόνο απομονωμένες περιοχές και έσβηναν γρήγορα.
Οι χώρες, που εντόπισαν πρώτες τον ιό πολύ πριν την εξάπλωση του, ήταν η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Δημοκρατία της Γκαμπόν, και το Σουδάν. Από τα τέσσερα είδη που υπάρχουν, ο “ιός Έμπολα Ζαΐρ” έχει το υψηλότερο ποσοστό θανατηφόρων κρουσμάτων . Το πρώτο κρούσμα , όπως προαναφέρθηκε, γίνεται στις 26 Αυγούστου 1976 στο Yambuku, ένα χωριό που βρίσκεται κοντά στον ποταμό Έμπολα, και θύμα ήταν ο 44χρονος δάσκαλος Mabalo Lokela.
Το τωρινό ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη επιδημία, που προκαλεί εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία, δεν σχετίζεται πιθανότατα από τους περισσότερους, με την παλιά συλλογική αδιαφορία για τις χώρες της Αφρικής, όπου πρωτοεμφανίστηκε ο Έμπολα, αλλά για ανάγκη αντιμετώπισης του όρου “επιδημία”. Μέχρι πέρσι, το σύνολο των κρουσμάτων αφορούσε 2357 περιπτώσεις και 1548 θανάτους, σύμφωνα με τα κέντρα ελέγχου και πρόληψης ασθενειών.
Οι περιπτώσεις των ασθενών εντοπίζονταν σε απομονωμένα σημεία της Αφρικής, δεν άφηναν περιθώριο εξάπλωσης του Έμπολα. Οι εκτενείς αναφορές για τον ιό ξεκίνησαν μες στο 2014, όταν παρατηρήθηκε η εξάπλωση του πέρα από την Αφρική, στην Αμερική, και την Ευρώπη μολύνοντας πάνω από 8000 ανθρώπους, και σκοτώνοντας περισσότερους από 4000. Αυτό σημαίνει ότι οι περιπτώσεις που έχουν διαγνωστεί επίσημα σήμερα, είναι τριπλάσιες από το συνολικό ποσό όλων των προηγούμενων ετών. Οι αναφορές καθημερινά, πράγματι είναι πολλές, καθώς αρκετοί μιλούν για “αναπόφευκτα κρούσματα στην Ελλάδα”, “πιθανά εμβόλια”, “θερμικές κάμερες σε ελληνικά αεροδρόμια”.
Η φετινή χρονιά, έχει με πολλούς τρόπους, αλλάξει τις αντιλήψεις που είχαν οι άνθρωποι για τον ιό, κυρίως για την ταχύτητα με την οποία μεταφέρεται στους πληθυσμούς. Τον Δεκέμβρη, ο Έμπολα για πρώτη φορά, διαγνώστηκε σε παιδί σε μια τροπική περιοχή της νοτιοανατολικής Γουινέας. Το γεωγραφικό σημείο όπου εντοπίστηκε το κρούσμα θεωρείται ατυχές, καθώς τυχαίνει να συνορεύει με την Σιέρα Λεόνε και την Λιβερία, όπου οι άνθρωποι μετακινούνται καθημερινά εντός και εκτός της περιοχής για την προμήθεια προϊόντων.
Μέχρι τον Μάρτιο, ο ιός Έμπολα είχε εξαπλωθεί σε τρεις χώρες πέρα από τα σύνορα και μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να διευρύνεται. Τον Ιούλιο, ένας Λιβεριανο- Αμερικανός επιβάτης αεροπλάνου με προορισμό την Νιγηρία, κουβαλάει μαζί του το μικρόβιο, προκαλώντας είκοσι ακόμα περιπτώσεις και οκτώ θανάτους στην πιο πολυπληθή χώρα της Αφρικής. Σύντομα, ένα ακόμη κρούσμα εντοπίζεται στη Σενεγάλη και στις 30 Σεπτέμβρη, γίνεται διάγνωση του πρώτου κρούσματος στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Περίπου οκτώ χώρες επλήγησαν από τον ιό μέσα σε έναν χρόνο. Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες του vox, δεν είχε προηγηθεί κανένα παρόμοιο ξέσπασμα του Έμπολα σε τόσες περιοχές. Κατά το παρελθόν, όσοι εργάζονταν στη δημόσια υγεία, γνώριζαν πώς να σταματήσουν τον Έμπολα. Επειδή η ασθένεια δεν είναι ιδιαίτερα κολλητική και η μετάδοσή της είναι αργή, το μόνο που χρειαζόταν, ήταν να εντοπιστούν οι μολυσμένοι ασθενείς και να τεθούν σε καραντίνα για κάποιο διάστημα. Κάτι τέτοιο μπορούσε να επιτευχθεί μόνο σε αραιοκατοικημένες αγροτικές περιοχές ή μέρη με λίγα περιστατικά.
Μια επιδημία είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί και απαιτεί συνεχή ενημέρωση, καθώς πολλές χώρες εμπλέκονται πλέον, με εκατοντάδες ή και χιλιάδες υποθέσεις ασθενών. Η βοήθεια από τη διεθνή κοινότητα ήρθε μετά τους πρώτους πέντε μήνες της παγκόσμιας εξάπλωσης του ιού, αυτό επιβράδυνε την αντιμετώπιση της ασθένειας. Οι εκπρόσωποι της δημόσιας υγείας στις χώρες που έχουν εντοπιστεί κρούσματα Έμπολα, χρειάστηκαν κάποιο καιρό για να συνειδητοποιούν πως μιλάμε πλέον για όρους επιδημίας. Η διαπίστωση απαιτεί διαρκή πληροφόρηση, εξέλιξη και ανάπτυξη της επιδημιολογικής παρατήρησης.
Πηγή: pathfinder.gr