Θυμάμαι πάντα τους μαθητές μου, τους εκπαιδευόμενους μου, τους φίλους μου με κάποια αναπηρία να τους παρουσιάζουν με διάφορα ¨διακριτικά¨ : υπερήρωας, άτομο με περίσσεια δύναμη ψυχής, χαρισματικός, πηγή έμπνευσης, γενναία ψυχή κ.α. Που είναι το κακό θα αναρωτηθεί κάποιος, ειδικά αν δεν έχει κάποια αναπηρία. Το κακό φίλοι αναγνώστες είναι να σου χαρίζουν συνεχώς διάφορα σχόλια, επίθετα, φράσεις, μόνο και μόνο επειδή είσαι ανάπηρος.
Γιατί κατάφερες να βγεις από το σπίτι, να κινηθείς με το αμαξίδιο, που καταφέρνεις και ζεις πάρα την αναπηρία σου!
Είναι προσβλητικό.
Το να πεις σε κάποιον ή στην οικογένεια του ότι ένα μέλος αυτής σου προκαλεί θετική εντύπωση και σου δίνει έμπνευση θεωρητικά είναι ένα κοπλιμέντο. Μπορεί όμως να γίνει προσβλητικό όταν αναφέρεται σε κάποιον με αναπηρία. Όταν ένας πλήρως φυσιολογικός άνθρωπος(όπως νομίζει ο ίδιος δηλαδή) σε επικροτεί επειδή υπάρχεις, μπορεί να φέρει ατυχείς επιπτώσεις. Έχω ακούσει χαρακτηριστικά έναν πολύ αρνητικό διάλογο ενός άντρα προς ένα νεαρό ενήλικα με αναπηρία: όποτε δεν είμαι καλά και νιώθω άσχημα με τον εαυτό μου, με τα προβλήματα μου και τη ζωή μου, σκέφτομαι εσένα. Αν ήμουν στη δική σου κατάσταση δε θα μπορούσα καν να σηκωθώ από το κρεβάτι!
Χρησιμοποίησε δηλαδή την αναπηρία κάποιου αλλού για να νιώσει ο ίδιος καλύτερα. Σαν να έλεγε ψυχρά: οι άνθρωποι σαν εσένα είναι τραγικά απαγορευμένο να πετύχουν κάτι ουσιαστικό και ποιοτικό στη ζωή τους! Είναι βασικά η ρηχή σκέψη ¨προτιμώ να πεθάνω πάρα να είμαι ανάπηρος¨. Οι ζωές όμως των Αμεα δεν είναι για σένα και για κανέναν το κερασάκι που θα επιλέξεις για να γλυκάνεις τη δική σου ζωή. Το να οικτίρεις αυτό το σύνολο ανθρώπων δεν είναι κίνητρο για να προχωρήσεις με ότι σου συμβαίνει.
Περιορίζει τα άτομα με αναπηρία στην αναπηρία τους.
Όταν αποκαλείς πηγή έμπνευσης κάποιον επειδή έχει μια συγκεκριμένη αναπηρία, είναι σαν να τον καθορίζεις ότι μόνο αυτό τον χαρακτηρίζει. Μόνο που πολλοί από αυτούς έχουν μια αξιόλογη καριέρα, ένα σημαντικό επαγγελματικό προσανατολισμό, έχουν δημιουργήσει οικογένεια, γνώσεις και σπουδές άρτιες και άριστες εν συγκρίσει με πολλούς άλλους. Και πάλι δε θα έπρεπε να μένουμε στα στερεότυπα με το αν έχουν καταφέρει κάτι στη ζωή τους και αυτό να ορίζεται μόνο από το ποιο πανεπιστήμιο τελείωσαν ή αν είναι πετυχημένοι στη δουλειά τους.
Ο καθένας έχει διαφορετικό σκοπό, διαφορετική προσέγγιση για τη ζωή και τι είναι αυτό που τον απασχολεί και θέλει να δημιουργήσει. Τα άτομα με αναπηρία, συνήθως έχοντας εκτιμήσει περισσότερο τη ζωή, δρουν πιο ενεργητικά και απασχολούνται με αυτό που πραγματικά τους ενδιαφέρει και δεν στήνουν όλη τους τη ύπαρξη σε μια καριέρα και στο πόσο ψηλά θα φτάσουν, είναι πιο ρεαλιστές!
Μειώνει τα παιδιά με αναπηρία.
Τα μωρά και τα παιδιά με αναπηρία, κάνουν πάντα τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Λυπάμαι που σας το λέω έτσι απλά, όμως είναι η αλήθεια και φταίτε εσείς. Τα χρησιμοποιούν για να σας εμπνεύσουν αγάπη και ενδιαφέρον, επειδή είναι παιδιά. Θα τα λυπηθείτε, θα τα αγαπήσετε(όσο μπορείς να αγαπήσεις σε 5 λεπτά), θα ρίξετε και ένα δάκρυ και μετά θα προχωρήσετε τη ζωή σας.
Έχοντας εργαστεί σε κατασκήνωση για παιδιά με αναπηρία, θα μοιραστώ ένα κομμάτι της εμπειρίας μου. Οι ενήλικες έπεφταν πάνω σε αυτά, αναβλύζοντας αγάπη και τονίζοντας πόσο λατρευτά και δυνατά είναι. Σε συλλόγους με παιδιά όταν γίνεται κάποια εκδήλωση συμβαίνει ακριβώς το ίδιο με πρόσθετο τις φωτογραφίες για να μας δουν όλοι ότι ήμασταν εδώ!
Όταν συζητούσα όμως με τα παιδιά, μου εκμυστηρευόντουσαν ότι ένιωσαν άβολα, σα να ήταν παιχνίδι, ότι δεν υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον γιατί ποτέ δε τα ρωτήσαν τι έχουν να πουν ή τι τους αρέσει. Οι ικανοί ενήλικες θα έπρεπε να στηρίζουν και να ενθαρρύνουν αυτά τα παιδιά να μιλήσουν για τα όνειρα τους και να τα βοηθήσουν να πραγματοποιηθούν.
Αποτρέπει τα Αμεα να δημιουργήσουν αληθινές σχέσεις.
Σχέσεις φιλικές, ερωτικές, επαγγελματικές και κάθε άλλου είδους. Και αυτό συμβαίνει γιατί είτε όλοι περιμένουν από αυτούς κάτι βαθύ και εμπνευσμένο οπωσδήποτε ή γιατί το μόνο που καταλήγουν να γνωρίζουν για αυτούς είναι η αναπηρία τους και τίποτα άλλο.
Σε παρουσιάζουν και σε συστήνουν σε νέο κόσμο και φίλους ως το καλύτερο άτομο που υπάρχει, με ένα υπέροχο μυαλό, με υψηλές προσδοκίες και εσύ αναγκάζεσαι να ανταπεξέλθεις σε αυτές, προσπαθώντας πάντα να χαμογελάς και να δηλώνεις τι ωραία που είναι η ζωή και πόσο σημαντική η αξία της. Στην αντίπερα όχθη, απλά σε συστήνουν ως ο/η τάδε που έχει μια αναπηρία και μετά σε προσπερνούν. Βρίσκεσαι σε κατάσταση αναπηρίας, τι άλλο να έχεις να πεις, σωστά;
Λάθος! Καμία αναπηρία δεν ορίζει το άτομο εξ ολοκλήρου. Δε μπορείς να χρησιμοποιείς κάποιον για τη διασκέδαση σου ή για τις δικές σου προσωπικές φιλοσοφικές αναζητήσεις. Η δική σου οπτική δεν καθορίζει τον άλλον, επειδή απλά δε του δίνεις εσύ την ευκαιρία να παρουσιάσει τον εαυτό του και να δείξει πως έχει πολλά ακόμα να πει εκτός από την αναπηρία που τον απασχολεί. Τα άτομα με αναπηρία αξίζουν αληθινές και σημαντικές φιλίες και σχέσεις και δεν μπορείς να τις διακινδυνεύεις ξεγράφοντας τες πριν καν τους συστήσεις.
Προϋποθέτει γνώση της ζωής με αναπηρία που εσύ δεν έχεις.
Οι περισσότεροι που θα αποκαλέσουν τα Αμεα με τους βαρύγδουπους τίτλους είναι συνήθως ξένοι ή απλά γνωστοί. Για αυτό και βγάζουν τόσο γρήγορα συμπεράσματα ότι όλοι είναι εμπνευστές επειδή είναι ανάπηροι. Νιώθω να επαναλαμβάνομαι όμως και τα Αμεα είναι σύνθετοι άνθρωποι, με τα ελαττώματα τους, τις ανασφάλειες τους και παλεύουν με τους δικούς τους εσωτερικούς δαίμονες που δε θέλουν να τους μοιραστούν με όλο τον κόσμο.
Δεν είναι τέλειοι, αγγελικές ανθρώπινες υπάρξεις που έχουν μια αναπηρία. Είναι άνθρωποι ίδιοι με όλους μας, που δεν μπορείς να τους αναγκάσεις να είναι συνέχεια αισιόδοξοι, γενναίοι ή όποιο άλλο αθώο στερεότυπο βοηθά τον καθένα να κατανοήσει την αναπηρία γενικώς.
Η αναπηρία δεν είναι μονοδιάστατη.
Ακόμα και άτομα με την ίδια αναπηρία ή ασθένεια, έχουν εντελώς διαφορετικές ζωές. Κάποιος με αμαξίδιο ζει αλλιώς στην πόλη ή αν ζει σε μια μικρή πόλη και έχει άλλες συνθήκες ζωής. Κάποιος από εύπορη οικογένεια θα έχει διαφορετική παιδική ηλικία εν συγκρίσει αν οι γονείς του δεν είναι εύποροι. Κάθε κοινωνία και κάθε χώρα αντιμετωπίζει αλλιώς τα άτομα με αναπηρία και είναι επίσης ένα στοιχείο που καθορίζει τη ζωή τους.
Αντί λοιπόν να ισχυρίζεσαι ότι σε εμπνέουν καλό είναι να δείξεις πόσο εκτιμάς την μοναδικότητα και την ατομικότητα τους. Απέφυγε τον πειρασμό να τους παρουσιάσεις ως αφηρημένο σύμβολο. Μπορεί για σένα προσωπικά να είναι πηγή έμπνευσης όμως στο τέλος της μέρας είναι και αυτοί τρισδιάστατοι άνθρωποι όπως όλοι μας.
Βογιατζής Ηλίας