1. Η κατάθλιψη δεν είναι μία νοητική κατάσταση. Είναι μία ασθένεια που μπορεί να σου αφήσει μεγάλη πληγή, ένα δηλητήριο που σε κάνει να αισθάνεσαι απογοητευμένος και συντετριμμένος.
2. Η κατάθλιψη δεν θεραπεύεται αλλά μπορεί να ελεγχθεί. Και αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο.
Έρχομαι αντιμέτωπη με την κατάθλιψη καθημερινά. Επομένως, γνωρίζω από πρώτο χέρι πόσο δύσκολο είναι να λειτουργήσεις ως ένας «φυσιολογικός» άνθρωπος όταν έρχεσαι αντιμέτωπος μ’ ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Αναφέρω τη λέξη «επεισόδιο» καθώς η κατάθλιψη με κυριεύει ανά πάσα στιγμή και σκοτεινιάζει την ψυχή μου μέχρι να νιώσω τελείως ράκος. Τα επεισόδια δεν συνοδεύονται απαραίτητα από κάποια αιτία όμως συχνά προκαλούνται από κάτι. Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, ακόμη και οι πιο απλές δραστηριότητες όπως το φαγητό, το ντους και το ξύπνημα από το κρεβάτι γίνονται συχνά αγγαρείες και πολλές φορές, δεν μπορείς ούτε καν να τις φέρεις εις πέρας. Όταν αντιμετωπίζω κάποιο τέτοιο περιστατικό, συχνά νιώθω πως δεν έχω αρκετή ενέργεια ούτε για αναπνεύσω. Βασίζομαι περισσότερο στους άλλους γύρω μου και αυτό με βοηθάει να νιώσω πολύ καλύτερα.
Δυστυχώς δεν με πιστεύουν πάντα όταν ζητάω βοήθεια και το ότι φανερώνω το πώς νιώθω δεν σημαίνει ότι με παίρνουν πάντοτε στα σοβαρά. Πάντα αναρωτιέμαι γιατί συμβαίνει αυτό. Είναι επειδή ο κόσμος δεν νοιάζεται πραγματικά για μένα ή για το αν αισθάνομαι καλά; Όμως, μετά σκέφτηκα πως ίσως οι περισσότεροι να μη γνωρίζουν τι να κάνουν για να βοηθήσουν κάποιον που αντιμετωπίζει κάποιο τέτοιο επεισόδιο. Επομένως, αφού σκέφτηκα βασιζόμενη στις προσωπικές μου εμπειρίες και αφού μίλησα και με κάποιους φίλους που έρχονται και εκείνοι αντιμέτωποι με την κατάθλιψη, σκέφτηκα 5 πράγματα που μπορούν να δοκιμάσουν οι άνθρωποι που ίσως τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη ή τουλάχιστον να βελτιώσουν την κατάστασή τους.
- Άκου.
Θα ξαφνιαστείς από το πόσα πολλά μπορείς να μάθεις για κάποιον εάν αφιερώσεις χρόνο για να τον ακούσεις με ειλικρίνεια, ολόψυχα, σιωπηλά και με αυταπάρνηση. Με τον ίδιο τρόπο, τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη ίσως θελήσουν να μοιραστούν μαζί σου λίγα από τα προβλήματά τους, εάν γνωρίζουν πως θέλεις να τα ακούσεις. Και αυτό μπορεί να γίνει προφορικά, μέσα από ένα ποίημα ή μέσω κάποιας άλλης μεθόδου επικοινωνίας. Εμένα μου αρέσει να τα γράφω όλα στο χαρτί καθώς η κατάθλιψη δεν μου επιτρέπει να μιλήσω για το τι περνάω ή αισθάνομαι.
- Κάνε ερωτήσεις με ιεραρχικό τρόπο.
Από την άλλη βέβαια, βοηθάει πολύ και το να μιλάς. Μπορείς συνήθως να καταλάβεις τι ακριβώς θέλει ο άλλος, ξεκινώντας με γενικές ερωτήσεις του τύπου «ναι – όχι». Οι ερωτήσεις αυτές μπορεί να αφορούν τα πάντα, από το «Τι έφαγες σήμερα;» μέχρι το «Αισθάνεσαι καλά;». Και ανάλογα με την απάντηση που θα πάρεις μπορείς να συνεχίσεις με πιο συγκεκριμένες και ουσιώδεις ερωτήσεις , όπως «Πότε ήταν η τελευταία φορά που έφαγες σήμερα;». Ο φίλος μου μαθαίνει να το κάνει αυτό όταν αντιμετωπίζω κάποιο επεισόδιο. Εάν καταλάβει ότι δεν έχω φάει τίποτα άλλο πέρα από δημητριακά για 12 ώρες, συνειδητοποιεί πως η άμεση ανάγκη μου είναι το φαγητό και μου φέρνει κάτι να φάω.
- Ναι είσαι εκεί (σωματικά και συναισθηματικά).
Κάποιες φορές, απλώς και μόνο που ξέρω ότι κάποιος επιλέγει να είναι μαζί μου κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, με βοηθάει να νιώσω καλύτερα. Η αγκαλιά, το τρίψιμο στην πλάτη ή το κράτημα του χεριού είναι σωματικές χειρονομίες που δείχνουν υποστήριξη. Η συναισθηματική υποστήριξη γίνεται φανερή με σχόλια όπως «Είμαι εδώ και δεν πάω πουθενά», «Είσαι ένας από τους δυνατότερους ανθρώπους που έχω γνωρίσει και σε θαυμάζω τόσο πολύ γι’ αυτό» ή ακόμη και με το να κάθεσαι σιωπηλός δίπλα στον άλλο. Όλα αυτά βοηθούν στο να μετριαστούν τα συμπτώματα της κατάθλιψης κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου.
- Δείξε ότι ενδιαφέρεσαι πραγματικά.
Οι πράξεις μετράνε στ’ αλήθεια περισσότερο από τα λόγια και ειδικά όταν κάποιος είναι ειλικρινής. Είναι αρκετά εύκολο να δείξεις σε κάποιον ότι τον νοιάζεσαι, καθώς οι μικρές πράξεις λένε πάρα πολλά. Παράδειγμα; Αφιέρωσε χρόνο από τον εαυτό σου για να επισκεφτείς τον άλλο στη δουλειά του ή για να του αγοράσεις καφέ. Στείλε του μήνυμα για να σιγουρευτείς ότι είναι καλά. Στείλε του ένα γράμμα υπενθυμίζοντάς του πόσο υπέροχος άνθρωπος είναι.
- Βοήθησε ενεργά τον άλλο αποσπώντας την προσοχή του.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου που έπασχα από κατάθλιψη, πήγα σε έναν σύμβουλο. Οι τεχνικές καταπολέμησης που μου δίδαξε δεν με βοήθησαν κατά τη διάρκεια των επεισοδίων καθώς έπρεπε να έχω πλήρη συνείδηση της κατάστασής μου και να επικεντρώνομαι εκεί. Όταν ένιωθα πως πνίγομαι, το να παίρνω βαθιές ανάσες και να σκέφτομαι πως βρίσκομαι σε μία ασφαλή τοποθεσία διόγκωσε το πρόβλημα. Ασφαλώς, οι τεχνικές αυτές βοηθούν πολλούς ανθρώπους όμως για μένα δεν ήταν πολύ αποτελεσματικές. Γι’ αυτό και η λύση που σου προτείνω είναι να βοηθήσεις ενεργά το άτομο που υποφέρει από κατάθλιψη, αποσπώντας το από τις ίδιες του τις σκέψεις. Και πώς μπορεί να γίνει αυτό; Άφησε ελεύθερη τη φαντασία σου. Τα πάντα (σχεδόν) είναι εφικτά. Πάτε μία βόλτα, φάτε ένα παγωτό, πες του μία ιστορία, δείτε κάτι που του αρέσει στην τηλεόραση, πάτε μία εκδρομή με το αυτοκίνητο σε ένα όμορφο μέρος, στείλτε αστείες φωτογραφίες στο Snapchat, ψήστε κεκάκια, ζωγραφίστε, κάνετε ποδήλατο, παίξε του κιθάρα, πάτε για ψώνια σε φθηνά καταστήματα… Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς για να αποσπαστεί η προσοχή του από τα νύχια της κατάθλιψης.
Υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι να βοηθήσεις κάποιον που αντιμετωπίζει κάποιο καταθλιπτικό επεισόδιο. Κάποιες φορές, θα τους ανακαλύπτεις μέσω δοκιμής και πλάνης. Άλλες φορές, θα μιλάς με τους φίλους ή τους συναδέλφους σου και θα σου λένε τι λειτούργησε γι’ αυτούς. Θα είμαι ειλικρινής μαζί σου. Δεν υπάρχει μία συνταγή για κάθε επεισόδιο. Η λύση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάθλιψης, από το άτομο ή ακόμη και από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Συνήθως, απαιτείται πολλή προσπάθεια για να βεβαιωθείς πως το άτομο που υποφέρει έχει ξανασταθεί στα πόδια του. Για παράδειγμα, ο φίλος μου πολλές φορές νιώθει εξάντληση και απογοήτευση καθώς έχει δοκιμάσει άπειρους τρόπους για να μου αποσπάσει την προσοχή και εγώ δεν βελτιώνομαι. Ξέρω πως δεν είναι εύκολο. Όμως, σε παρακαλώ, μη μας εγκαταλείπεις. Η αφοσίωσή σου, η συμπαράστασή σου και η επιμονή σου ίσως τελικά σώσουν τη ζωή κάποιου.
Επιμέλεια κειμένου :Σωτηριάδου Χριστίνα