Τι είναι ο νέος θανατηφόρος κοροναϊός MERS-Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Νέος Κοροναϊός (MERS-CoV)
Πρόκειται για ένα νέο στέλεχος κοροναϊού που διαφέρει από τον SARS-CoV, τον κοροναϊό που προκάλεσε την επιδημία SARS το 2003, αλλά και από τους υπόλοιπους κοροναϊούς που έχουν απομονωθεί μέχρι σήμερα από τον άνθρωπο. Ο νέος κοροναϊός (MERS-CoV) απομονώθηκε για πρώτη φορά από ασθενείς με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, στην Αραβική Χερσόνησο, το Σεπτέμβριο του 2012.
Λόγω του περιορισμένου μέχρι σήμερα αριθμού των κρουσμάτων, δεν υπάρχουν ακόμα αρκετές πληροφορίες όσον αφορά την πιθανή πηγή έκθεσης, τον τρόπο μετάδοσης, το κλινικό φάσμα της λοίμωξης και τη διάρκεια της περιόδου επώασης.
Με βάση την υπάρχουσα κλινική εμπειρία, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό εκδηλώνεται συνήθως ως πνευμονία, με εμφάνιση οξείας, σοβαρής νόσου του αναπνευστικού, με πυρετό, βήχα, δύσπνοια και αναπνευστική δυσχέρεια. Σημειώνεται ότι τα παραπάνω συμπτώματα και σημεία της νόσου, βασίζονται στη μελέτη περιορισμένου αριθμού κρουσμάτων και ενδέχεται να αλλάξουν όταν θα είναι διαθέσιμες περισσότερες πληροφορίες.
Σε αρκετές περιπτώσεις η λοίμωξη έχει οδηγήσει σε εμφάνιση επιλοκών (Οξύ Σύνδρομο Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS), νεφρική ανεπάρκεια, πολυοργανική ανεπάρκεια, διαταραχές της πήξης, περικαρδίτιδα) ή και θάνατο.
Ο ακριβής τρόπος μετάδοσης δεν είναι ακόμα γνωστός. Υπάρχουν πάντως σαφείς ενδείξεις περιορισμένης μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συνιστώνται τα μέτρα προφύλαξης που ισχύουν και για τις άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, δηλαδή η αποφυγή στενής επαφής με άτομο που παρουσιάζει τα συμπτώματα της νόσου (βήχας, φτέρνισμα) και έχει πρόσφατα ταξιδέψει σε περιοχή υψηλού κινδύνου.
Σε περιπτώσεις χειρισμών που ενέχουν αυξημένο κίνδυνο δημιουργίας αερολύματος, στις βασικές προφυλάξεις και προφυλάξεις σταγονιδίων προστίθενται και προφυλάξεις για πρόληψη μετάδοσης αερογενώς μεταδιδόμενου νοσήματος.μ)
Oδηγίες για τη διαχείριση περιστατικών με πιθανή λοίμωξη από το MERS- κοροναϊό Χαρακτηριστικά του ιού
Πρόκειται για έναν νέο κοροναϊό ο οποίος διαφέρει από τον ιό που προκάλεσε την πανδημία SARS το 2003 και από τους ενδημικούς κοροναϊούς (HCoV) OC43, 229E,HKU1 και NL63. Κατά τη διάρκεια της 66ηςΠαγκόσμιας Συνόδου Υγείας ο ιός ονομάστηκε επίσημα Middle East
Respiratory Syndrome-Corona Virus (MERS-CoV). Ο νέος κοροναϊός είναι ο πρώτος Betacoronavirus είδους C, που απομονώθηκε σε άνθρωπο.
Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί ζώο που να αποτελεί υποδόχο του ιού και δεν έχει επίσης διαπιστωθεί μετάδοση του ιού από ζώο σε άνθρωπο αν και οι ομοιότητες του με τους ιούς των νυχτερίδων τις καθιστούν πιθανές πηγές. Η προϋπάρχουσα εμπειρία του SARS θέτει την πιθανότητα μόλυνσης όχι από άμεση έκθεση σε νυχτερίδες αλλά μέσω περιβαλλοντικής επιμόλυνσης ή επαφής με ζώα που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι ξενιστές. Ο νέος κοροναϊός διαθέτει την ικανότητα διείσδυσης στα βρογχικά επιθηλιακά κύτταρα του ανθρώπου και προσβολής ποικίλλων κυτταρικών σειρών. Επίσης, όπως και ο ιός SARS-CoV φαίνεται να είναι ευαίσθητος σε αγωγή με ιντερφερόνες (I και III).
Πρώιμη διάγνωση και διαχείριση κρούσματος
Πίνακας 1. Ορισμοί κλινικών συνδρόμων
Διαλογή ασθενών
Η διαδικασία της διαλογής έχει ως στόχο την έγκαιρη ανίχνευση των κρουσμάτων που εμπίπτουν στον ορισμό, την αξιολόγηση της βαρύτητας του περιστατικού και δίνει προτεραιότητα στην ιατρική εκτίμηση και την αντιμετώπιση του ασθενούς. Επίσης περιορίζει την έκθεση επισκεπτών, άλλων ασθενών και επαγγελματιών υγείας σε ασθενείς με συμπτωματολογία συμβατή με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος.μ)
Σκόπιμο είναι ο χώρος της διαλογής να είναι πριν την είσοδο στο Τμήμα Επειγόντων
Περιστατικών με κατάλληλη σήμανση για την ενημέρωση των προσερχόμενων.
Η υποβολή ερωτήσεων πρέπει να γίνεται από εκπαιδευμένο προσωπικό σύμφωνα με τον ορισμό κρούσματος.
Στη συνέχεια και αφού χορηγηθεί μάσκα στους ασθενείς μεταφέρονται στον προκαθορισμένο χώρο αναμονής και εξέτασης όπου πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμες μάσκες, υποδομή για υγιεινή των χεριών και μέτρα αναπνευστικής υγιεινής.
Μέτρα πρόληψης και ελέγχου διασποράς της λοίμωξης
Σε κάθε ασθενή που παρουσιάζει συμπτωματολογία συμβατή με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος εφαρμόζονται οι βασικές προφυλάξεις σε συνδυασμό με τις προφυλάξεις σταγονιδίων.
Οι βασικές προφυλάξεις και οι προφυλάξεις σταγονιδίων εφαρμόζονται και στους ασθενείς με επιβεβαιωμένη ή ύποπτη λοίμωξη από νέο κοροναϊό.
Πριν από κάθε επαφή με ασθενή γίνεται εκτίμηση κινδύνου και αξιολογείται η πιθανότητα έκθεσης στο νέο κοροναϊό, ανάλογα με:
- Τη διαδικασία-χειρισμούς
- Τον ασθενή
- Στο συγκεκριμένο περιβάλλον
- Κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες
Στη συνέχεια επιλέγονται τα κατάλληλα μέτρα και ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας.
Τα μέτρα πρόληψης και ελέγχου διασποράς της λοίμωξης εφαρμόζονται κατά τη διαδικασία διαλογής των ασθενών με συμπτώματα οξείας εμπύρετης νόσου από το αναπνευστικό σύστημα.
Η προστασία του προσωπικού πρέπει να διασφαλίζεται με την ύπαρξη αναγκαίου εξοπλισμού (μάσκα, υγιεινή των χεριών κλπ).
Οι ασθενείς με οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση τουλάχιστο 1 μέτρου από άτομα χωρίς ατομικό εξοπλισμό προστασίας.
Ο χώρος αναμονής και εξέτασης των ασθενών πρέπει να αερίζεται επαρκώς, να καθαρίζεται και να απολυμαίνεται συστηματικά.
Η εφαρμογή των μέτρων αναπνευστικής υγιεινής (κάλυψη της μύτης και του στόματος κατά τη διάρκεια βήχα ή φτερνίσματος, απλή χειρουργική μάσκα, χαρτομάντιλο κλπ) σε συνδυασμό με την υγιεινή των χεριών κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Οι αερογενείς προφυλάξεις πρέπει να εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια χειρισμών που μπορεί να προκαλέσουν αερόλυμα (διασωλήνωση της τραχείας, μη επεμβατικός αερισμός, τραχειοτομή, χρήση AMBU).
Οι ασθενείς που εμπίπτουν στον ορισμό για πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα από νέο κοροναϊό συστήνεται να νοσηλεύονται σε συνθήκες μόνωσης ή συν-νοσηλείας.
Πίνακας 2. Μέτρα πρόληψης και ελέγχου διασπορά της λοίμωξης
Χορήγηση οξυγόνου σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος
Συστήνεται η χορήγηση οξυγόνου σε ασθενείς με συμπτωματολογία οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, υποξαιμίας (πχ SpO2 <90%) ή καταπληξίας. Στους χώρους αντιμετώπισης και νοσηλείας αυτών των ασθενών πρέπει να υπάρχουν παλμικά οξύμετρα και συστήματα/συσκευές χορήγησης οξυγόνου.
Συλλογή κλινικών δειγμάτων για εργαστηριακό έλεγχο
Συστήνεται η συλλογή και καλλιέργεια:
- α/ δειγμάτων αίματος και πτυέλων και έλεγχος για πνευμονία της κοινότητας μικροβιακής
αιτιολογίας πριν τη χορήγηση αντιμικροβιακών
- β/ δειγμάτων από το ανώτερο (ρινικό, ρινοφαρυγγικό επίχρισμα) και το κατώτερο
αναπνευστικό (πτύελα, υλικό αναρρόφησης, BAL) και ιολογικός έλεγχος για γρίπη Α (Η1, Η3,
Η5 σε χώρες που υπάρχει στέλεχος Η5Ν1),γρίπη Β, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, ιός
παραγρίπης, ρινοϊό, αδενοϊό, ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός και non-SARS κοροναϊό
- γ/ δειγμάτων από επιπεφυκότα σε περίπτωση επιπεφυκίτιδας
- δ/ δειγμάτων ούρων, κοπράνων, ΕΝΥ (στην περίπτωση που διενεργήθηκε οσφυονωτιαία παρακέντηση)
Χορήγηση εμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής
Συστήνεται η πρώιμη έναρξη εμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής για παθογόνα της κοινότητας με βάση τα τοπικά επιδημιολογικά δεδομένα. Στη συνέχεια η εμπειρική αγωγή μπορεί να τροποποιηθεί σύμφωνα με τα αποτελέσματα από τις καλλιέργειες βιολογικών δειγμάτων.
Χορήγηση υγρών σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος
Η χορήγηση υγρών σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος οι οποίοι δεν παρουσιάζουν εικόνα καταπληξίας πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Η επιθετική χορήγηση υγρών σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να επηρεάσει την οξυγόνωση και άρα να προκληθούν δυσχέρειες σε ότι αφορά τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση, ειδικά σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής.
Συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών
Η παρατεταμένη συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος διότι μπορεί να προκαλέσει ευκαιριακές λοιμώξεις, μη αγγειακή νέκρωση, λοίμωξη από νοσοκομειακά παθογόνα και πιθανά παράταση της αναπαραγωγής του ιού. Η χορήγησή τους μπορεί να επιτραπεί όταν δίνονται για άλλο λόγο.
Στενή παρακολούθηση των ασθενών με σοβαρή οξεία λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος
Χορήγηση υποστηρικτικής αγωγής στην περίπτωση που η κλινική εικόνα επιδεινώνεται και οι ασθενείς παρουσιάζουν βαριά αναπνευστική δυσχέρεια/αναπνευστική ανεπάρκεια ή ιστική υποάρδευση/καταπληξία
Με πληροφορίες από το Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων τηλ.210-5212000
