Στο σπίτι, όμως, είχε άλλες μάχες να δώσει. Οι οικογενειακές ισορροπίες διαταράχτηκαν. «Θεωρώ, πλέον, πως ο καρκίνος είναι μια ψυχοσωματική νόσος. Ο καρκίνος δεν πηγαίνει στους ευτυχισμένους, ισορροπημένους ανθρώπους. Με την ασθένεια διαπίστωσα πως δεν ήμουν καλά με τον εαυτό μου. Διαπίστωσα πως καταπιεζόμουν στη δουλειά μου, πως είχα πάρει λάθος δρόμο, σπουδάζοντας, ας πούμε, οικονομικά που ποτέ δεν αγάπησα. Κατάλαβα πως πριν αρρωστήσω είχα παράπονα από τη ζωή μου.
Θεωρούσα πως όλοι μου έφταιγαν, πως κανείς δεν με καταλάβαινε και κατέληξα να διοχετεύω τοξίνες στην οικογένεια. Όμως όλα αυτά ήταν δικά μου λάθη». Οι έρευνες λένε πως αυτή η συμπεριφορά, η αίσθηση έλλειψης κατανόησης, είναι τυπική στους ασθενείς με καρκίνο, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια. «Ναι, εγώ δεν ανήκω στη στατιστική» λέει η Μαρία. «Αυτή τη συμπεριφορά είχα εγώ πριν αρρωστήσω. Τώρα όχι. Τώρα είμαι σε καλύτερη επαφή με τον εαυτό μου. Δεν περιμένω να με καταλάβουν όλοι. Είμαι καλά εγώ με εμένα. Δεν έχω πια παράπονα. Πριν νόμιζα πως έπρεπε να είμαι κάποια super woman, τέλεια σε όλα. Τώρα επιμερίζω τα πράγματα».
Η Μαρία Γερομόσχου δίνει τη μάχη της με τον καρκίνο, αλλά και με τη ζωή της όπως την έζησε, για να διαπιστώσει πως και να την αλλάξει μπορεί και τη δύναμη αυτή έχει. «Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανα τότε ήταν να πάω σε σχολές γονέων, για να μπορέσω να στηρίξω τα παιδιά μου. Ο γιος μου ήταν 4 ετών και η κόρη μου 11 (τώρα είναι 11 και 18 αντίστοιχα). Επιβαρύνθηκαν πολύ τα παιδιά μου. Όμως προέκυψαν και καλά πράγματα. Για παράδειγμα, μέχρι εκείνο το διάστημα εγώ ήμουν υπερβολικά προσκολλημένη στην κόρη μου. Απομακρύνθηκα εκ των πραγμάτων, γιατί έπρεπε να ασχοληθώ με εμένα, με την υγεία μου και τα προσωπικά μου ζητήματα. Αυτό της έκανε πολύ καλό, τελικά, γιατί στάθηκε στα δικά της πόδια».
Κι ενώ η Μαρία βρίσκει τις ισορροπίες που τις έλειπαν και αλλάζει συντεταγμένες και ρότα, με τις νέες εξετάσεις διαπιστώνεται μετάσταση. «Όταν έγινε η μετάσταση στο ήπαρ, ήμουν σε τραγική κατάσταση. Είδα τα πάντα να σκοτεινιάζουν. Θεώρησα πως έφτασε το τέλος, πως η ιστορία είναι καταδικασμένη. Ο γιατρός μου, ο κ. Μαρκαντωνάκης που βρίσκεται στο Θεαγένειο, με έπεισε πως τίποτα δεν τελείωσε. Σηκώθηκε όρθιος και χτύπησε το χέρι του στο γραφείο για να με πείσει πως μπορούμε, πως αξίζει να πολεμήσουμε. Ήταν τόσο παραστατικός, τόσο σίγουρος, που με έπεισε. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η σχέση με το γιατρό. Εκείνη τη στιγμή η οικογένεια, οι γονείς, οι φίλοι δεν έχουν καμία σημασία. Είσαι εσύ και ο γιατρός σου».
Πείθεται, συνεχίζει και μάχεται. Όχι μόνο στις νοσοκομειακές αίθουσες αναμονής, αλλά και στα φοιτητικά έδρανα. «Απολύθηκα από την Ολυμπιακή παραμονή Χριστουγέννων του 2009. Κι ενώ ήμουν πολύ ζορισμένη από το αρνητικό κλίμα που επικρατούσε στο αεροδρόμιο, το πρώτο που σκέφτηκα ήταν “Τι, τώρα εγώ είμαι συνταξιούχος;”. Με έπιασε μια μελαγχολία. Την επόμενη μέρα μού τηλεφώνησαν από το ΑΠΘ πως έγινα δεκτή στο τμήμα θεάτρου.
Έκλεισε μια πόρτα και άνοιξε μια άλλη. Ήταν ένα όνειρό μου η θεατρολογία. Η τέχνη και ειδικά το θέατρο, που γίνεται μια βαθιά κατάδυση στην ανθρώπινη ψυχή, είναι θεραπεία. Κι ενώ υπήρχε μόνο μια εβδομάδα μαθημάτων πριν κλείσει η σχολή μέχρι τη νέα χρονιά, ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός μου, που πήγα και παρακολούθησα και αυτά τα μαθήματα. Ένιωσα τόσο όμορφα που ήμουν με τα παιδιά, τους φοιτητές. Με αγκάλιασαν τόσο ζεστά. Θυμάμαι, αργότερα, διοργανώθηκε μια εκδρομή σε όλα τα αρχαία θέατρα της Ελλάδας, στην οποία εγώ δεν μπορούσα να πάω γιατί είχα θεραπείες.
Τα παιδιά αντέδρασαν έντονα, παρακινώντας με να πάω μαζί τους. Γύρισα τόσο χαρούμενη στο σπίτι και επαναλάμβανα συνέχεια στον άντρα μου “Με θέλουν μαζί τους, με συμπαθούν”. Παίρνω πολύ θετική ενέργεια από αυτά τα παιδιά. Και, ξέρετε, έχω κερδίσει και το θαυμασμό στο σπίτι μου. Βλέπω τα παιδιά και τον άντρα μου να με θαυμάζουν για αυτή την απόφαση και είναι πολύ σημαντικό για εμένα. Μου δίνει μεγάλη δύναμη και ενέργεια. Και έχει κάνει την επικοινωνία μας αρμονικότερη».
Στη σχολή γνωρίζει την πρόεδρο του συλλόγου Άλμα Ζωής στη Θεσσαλονίκη, Ελένη Ντελιοπούλου. Εκείνη επιμένει να πάει στο σύλλογο. «Εγώ, σας είπα και πριν, αισθάνομαι πως είμαι εκτός στατιστικής. Δεν έχω αντιμετωπίσει κοινωνικό ρατσισμό, δεν έχω πρόβλημα επικοινωνίας με τους δικούς μου ανθρώπους. Άλλωστε, το 2006, όταν έμαθα πως έχω καρκίνο, γράφτηκα κατευθείαν στο Σύλλογο Καρκινοπαθών Μακεδονίας-Θράκης (τότε δεν υπήρχε το Άλμα Ζωής στη Θεσσαλονίκη). Εκεί πήρα τις πολύ σημαντικές πρώτες βοήθειες. Στο πανεπιστήμιο, επιπλέον, αισθανόμουν καλά. Θεωρούσα πως στο Άλμα απλά θα έκανα μια ανακύκλωση. Για εμένα είχε κλείσει αυτός ο κύκλος. Άλλωστε, αποφεύγω να μιλάω για τα προβλήματά μου.
Ή να μιλάω μόνο με γυναίκες που έχουν παρόμοια προβλήματα. Εγώ αισθάνομαι πως είμαι φυσιολογική, υγιής και κάνω παρέα με όλους. Όταν μιλάω με γυναίκες που έχουν καρκίνο και ανοιχτώ και πω ότι έχω υποτροπή στο ήπαρ, βλέπω πως τρομάζουν. Φοβούνται πως θα χρειαστεί να το αντιμετωπίσουν κι εκείνες. Και δεν θέλουν. Το καταλαβαίνω, δεν είναι εύκολο. Επέμενε, όμως, η Ελένη και καθώς είχαμε γίνει πολύ καλές φίλες σκέφτηκα να της κάνω το χατίρι και να πάω στο Άλμα».
Στο Άλμα γνωρίζει γυναίκες με τα ίδια προβλήματα, αν και λιγότερες με μεταστατικό καρκίνο. Για άλλη μία φορά, κάνει τη διαφορά και συμμετέχει στην πρωτοποριακή οπτικοακουστική εγκατάσταση με τίτλο «I am not the cancer». Ένα τολμηρό και τεχνικά καινοτόμο έργο των διακεκριμένων Βρετανών καλλιτεχνών John Wynne και Tim Wainwright, που αποκαλύπτει πραγματικές εμπειρίες από τη ζωή γυναικών με προχωρημένο καρκίνο του μαστού και τις άγνωστες ιστορίες τους, προσφέροντας μια σύντομη αλλά πολύ οικεία ματιά στις σωματικές, συναισθηματικές και πρακτικές επιπτώσεις στις γυναίκες που ζουν με τη νόσο.
Η έκθεση, μέρος της πανευρωπαϊκής καμπάνιας ενημέρωσης για τον προχωρημένο καρκίνο του μαστού Here & Now, ήρθε για πρώτη φορά και στην Ελλάδα με πρωτοβουλία του Τμήματος Ογκολογίας της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis και την υποστήριξη του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού Άλμα Ζωής.
Δραστήρια, ενεργή, όμορφη, με ζεστή φωνή και ζωηρή ματιά, η Μαρία Γερομόσχου φαίνεται να έχει νικήσει. «Εξακολουθώ να έχω κάποια προβλήματα. Υπήρξε και μια επιδείνωση γιατί έχασα τον πατέρα μου, πέρσι τον Ιανουάριο. Ήταν η πρώτη φορά που σκέφτηκα το θάνατο. Ο πατέρας μου ήταν ένας υπέροχος, δυνατός άνθρωπος και η απώλειά του με τρόμαξε. Στην ουσία, πρώτη φορά τρόμαξα και για εμένα».
Ακόμα, όμως, και αυτή την οδυνηρή απώλεια κατάφερε να την εκλογικεύσει και να συνεχίσει. «Είμαι ακόμη μέσα στο πρόβλημα, αλλά δεν με πτοεί τίποτα. Και, τελικά, δεν σημαίνει τίποτα ο μεταστατικός καρκίνος. Αυτό το μήνυμα θέλω να μεταδώσω και στις άλλες γυναίκες, αυτό που καθημερινά επικοινωνώ στη μικροκλίμακα της ζωής μου. Να μην παραιτηθούν από τη ζωή, να μην κλειστούν στο σπίτι. Γιατί, αν παραιτηθείς, ακόμα και τα καλύτερα φάρμακα να έχουν βρεθεί, εσύ θα έχεις ήδη χάσει.
Αν εσύ έχεις σβήσει τις μηχανές, δεν μπορεί να γίνει τίποτα ή, όπως λέει ο Στατηγός Μάνον στο Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα, που παρακολούθησα στο Εθνικό: “H ζωή με οδηγεί στο θάνατο, αλλά ο θάνατος τώρα με γυρίζει στη ζωή”. H ζωή είναι πολύτιμη. Όση κι αν είναι».
I am not the cancer
Η έκθεση «I am not the cancer» στήθηκε πάνω σε έξι οθόνες πλάσμα, ενώ από ειδικά ηχεία ακουγονταν οι φωνές των γυναικών που κατέθεσαν την εμπειρία τους. Στην Ελλάδα ήρθε για πρώτη φορά με πρωτοβουλία του Τμήματος Ογκολογίας της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis και την υποστήριξη του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού «Άλμα Ζωής».