Η υγεία των φτωχότερων, σημαντική για την υγεία όλων
Το 2009 ο Βρετανός επιδημιολόγος Richard Wilkinson, στο βιβλίο του «The Spirit Level: Why greater equality makes societies stronger» (μτφρ. Το Αλφάδι)
(Γιατί μεγαλύτερη ισότητα δημιουργεί γερές κοινωνίες), είχε προφητικά επισημάνει ότι το μοναδικό κοινό στοιχείο που συνδέει εθνικές ομάδες και κράτη με υψηλό δείκτη καλής υγείας και κοινωνικής ευημερίας είναι ο βαθμός ισότητας που υπάρχει ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις και ανάμεσα στα άτομα που ζουν στις κοινωνίες αυτές.
Επίσης ο Wilkinson έχει αποδείξει ότι ο κρατικός πλούτος, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές, το κλίμα, η διατροφή και το σύστημα διακυβέρνησης δεν παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στην καλή υγεία και την ευτυχία που νιώθουν οι λαοί όσο η οικονομική ισότητα μεταξύ των μελών της κοινωνίας. Οι μελέτες του Wilkinson είχαν επισημάνει το γεγονός ότι π.χ. η υγεία του μέσου πολίτη των ΗΠΑ ήταν πολύ χειρότερη σε σχέση με ευρωπαϊκές χώρες που διατηρούσαν ένα δημόσιο φορέα Υγείας (βλ. Σουηδία, Βρετανία).
Φαίνεται ξεκάθαρα από τη σχετική έρευνα, που αφορά περισσότερα από 20 κράτη, ότι το άνοιγμα της οικονομικής ψαλίδας συνοδεύεται από αύξηση της θνητότητας και της θνησιμότητας σε πολλά νοσήματα και ότι η μεγάλη ανισότητα είναι επιβαρυντική για την υγεία όχι μόνο των φτωχότερων στρωμάτων, αλλά για ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο.
Οι μελέτες του Wilkinson απέδειξαν επίσης ότι όσο αυξάνεται η κοινωνικοοικονομική ψαλίδα τόσο περισσότερο αυξάνουν τα ποινικά αδικήματα, υπάρχει έκρηξη κοινωνικής βίας, περισσότεροι άνθρωποι κλείνονται στη φυλακή και πολύ λιγότερες δαπάνες γίνονται για μόρφωση και παιδεία. Είναι επίσης βέβαιο ότι χώρες (βλ. σκανδιναβικές) οι οποίες πιστεύουν στην άνευ όρων, έστω και με μεγάλη φορολογία, συντήρηση ενός αξιόπιστου συστήματος εθνικής Υγείας δημιουργούν μια μελλοντική κοινωνία συνολικά υγιών πολιτών.
Τα προφητικά κείμενα του Wilkinson επιβεβαίωσε μια ανακοίνωση στο επιστημονικό περιοδικό «British Medical Journal» στις 17 Ιουνίου 2014 (Health system report ranks U.Κ. first, U.S. last), η οποία συνοψίζει τα αποτελέσματα κοινής μελέτης του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Ημελέτη αυτή κατέγραψε τις εξής πέντε σημαντικές παραμέτρους που κρίνουν την ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών Υγείας σε διαφορετικά κράτη: ποιότητα φροντίδας, πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας, αποτελεσματικότητα, ισότητα υπηρεσιών και υγιής ζωή (εδώ ελήφθησαν υπ’ όψιν βρεφική θνησιμότητα και θνησιμότητα σε σχέση με υπηρεσίες Υγείας). Με βάση τη μελέτη αυτή, η Βρετανία, η Ελβετία, η Σουηδία και η Αυστραλία είναι κατά σειρά οι κορυφαίες χώρες σε ποιότητα παρεχόμενης Υγείας, ενώ οι ΗΠΑ έρχονται τελευταίες στη λίστα αυτή, η οποία περιλαμβάνει 11 ισχυρά κράτη.
Είναι ενδιαφέρον ότι π.χ. η αποτελεσματικότητα υπηρεσιών Υγείας στις ΗΠΑ ήταν η χαμηλότερη μεταξύ των 11 κρατών, αφού οι ΗΠΑ δαπανούν το 17,7% του εγχώριου προϊόντος τους στην Υγεία σε σχέση με μόνον 9,4% που δαπανά η Βρετανία. Επίσης οι ΗΠΑ πήραν τη χαμηλότερη βαθμολογία σε ό,τι αφορά την ισότητα παροχής υπηρεσιών Υγείας: στις ΗΠΑ άτομα με χαμηλά εισοδήματα έχουν πολύ μικρότερη δυνατότητα να επισκεφθούν γιατρό ή να λάβουν φαρμακευτική αγωγή ή να υποβληθούν σε διαγνωστική εξέταση, όχι μόνον προληπτικά, αλλά ακόμη και όταν ασθενούν.
Το ουσιώδες συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι ότι η ισότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες μεταξύ πολιτών επιδρά στο σύνολο της ποιότητας Υγείας. Ετσι προκύπτει ότι οι κοινωνίες εκείνες που δεν μπορούν να φροντίσουν τα οικονομικά αδύναμα μέλη τους και τις ευαίσθητες ομάδες τελικά αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες και του μέσου πολίτη.
Αυτά θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν όσοι χαράζουν πολιτικές Υγείας στη χώρα μας, ιδιαίτερα σήμερα, που οι δημόσιες υπηρεσίες Υγείας υφίστανται τους σοβαρούς κραδασμούς της οικονομικής κρίσης. Οσοι πιστεύουν ότι το άνισο μοντέλο της ιδιωτικής παροχής Υγείας των ΗΠΑ μπορεί να επικρατήσει και στη χώρα μας, θα πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά από τα συμπεράσματα της μακροχρόνιας εργασίας του Wilkinson, αλλά και από τα δεδομένα της πρόσφατης δημοσίευσης του έγκριτου ιατρικού περιοδικού «British Medical Journal».
Βογιατζής Ηλίας