Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο
«Βιολογικές αλχημείες» κάνουν τα βακτήρια της λέπρας, καθώς εισβάλλουν σ’ έναν ζώντα οργανισμό, μετατρέποντας τα νευρικά κύτταρα σε βλαστοκύτταρα, όπως παρατήρησαν Βρετανοί επιστήμονες.
Αυτή η «έξυπνη και εξελιγμένη» ικανότητα αναπρογραμματισμού του σώματος μπορεί πιθανώς να αξιοποιηθεί δεόντως από τους επιστήμονες στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής, ώστε να υπάρξουν νέου τύπου θεραπείες με βλαστικά κύτταρα. Με αυτό τον τρόπο, μια λοιμώδης νόσος, όπως η λέπρα, θα μπορούσε μελλοντικά να βοηθήσει στη θεραπεία άλλων ασθενειών.
Πάνω από 200.000 άνθρωποι παγκοσμίως διαγιγνώσκονται ακόμα κάθε χρόνο με λέπρα (γνωστή και ως νόσος του Χάνσεν), η οποία μέχρι σήμερα παραμένει σε μεγάλο βαθμό «μυστηριώδης», ιδίως όσον αφορά τον τρόπο που πλήττει τόσο εκτεταμένα το νευρικό σύστημα των πασχόντων.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Αναγεννητικής Βιολογίας Ανούρα Ραμπουκάνα του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Cell, ανακάλυψαν ότι οι συγκεκριμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπουν μέρη του μολυσμένου σώματος σε ιστούς πιο χρήσιμους για τα ίδια τα βακτήρια. Κάτι ανάλογο έχουν κάνει στο εργαστήριο διάφορες επιστημονικές ομάδες, π.χ. μετατρέποντας κύτταρα του δέρματος σε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, που με τη σειρά τους μπορούν να εξειδικευτούν σε επιμέρους κύτταρα (ήπατος, καρδιάς, εγκεφάλου κ.α.).
«Από τη στιγμή που τα κύτταρά μας είναι δυνατό να χειραγωγηθούν, γιατί ένα βακτήριο να μην το εκμεταλλευθεί;», εξηγεί ο Δρ Ραμπουκάνα, τα πειράματα του οποίου -με ποντίκια και καλλιέργειες κυττάρων- έδειξαν ότι το βακτήριο της λέπρας, αφού μολύνει τα νευρικά κύτταρα, μετά από μερικές εβδομάδες αρχίζει να τα μετατρέπει σε βλαστοκύτταρα. Με αυτό τον τρόπο ξεφεύγει καλύτερα από τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος, το «ραντάρ» του οποίου παραπλανιέται, επειδή δεν αναγνωρίζει τα μολυσμένα βλαστικά κύτταρα ως «καμουφλάζ» του εχθρικού μικροοργανισμού, ο οποίος έτσι εξαπλώνεται με την άνεσή του, όπου θέλει μέσα σε ένα οργανισμό-στόχο.
Συχνά, αυτά τα μολυσμένα βλαστοκύτταρα -μαζί με τα βακτήρια- βρίσκουν καταφύγιο μέσα στους μυς, όπου και μετατρέπονται σε μυϊκά κύτταρα. Ο ακριβής μηχανισμός της αρχικής πυροδότησης και, στη συνέχεια, της «αλχημικής» μετατροπής που χρησιμοποιούν τα βακτήρια, παραμένει προς το παρόν άγνωστος.
«Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ότι μια βακτηριακή λοίμωξη δημιουργεί τα δικά της βλαστικά κύτταρα», υπογραμμίζει ο ερευνητής και εκφράζει την ελπίδα ότι η ανακάλυψη όχι μόνο θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της λέπρας (έως τώρα οι γιατροί δεν ήξεραν πώς ακριβώς εξαπλώνονται τα βακτήριά της σε όλο το σώμα), αλλά γενικότερα θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων τρόπων για την ανάπτυξη των βλαστοκυττάρων.
Όπως λέει, πιθανώς θα ήταν εφικτό να χειραγωγηθούν κατάλληλα τα βακτήρια της
λέπρας, ώστε να μετατρέψουν τα νευρικά κύτταρα του ασθενούς σε βλαστικά. Στη
συνέχεια, μέσω αντιβιοτικών θα «σκοτωθούν» τα βακτήρια και τα βλαστοκύτταρα θα μπορούν πλέον με ασφάλεια να μεταμοσχευτούν στον ασθενή.
Ο Δρ Ραμπουκάνα δεν αποκλείει μάλιστα ότι και άλλου είδους βακτήρια, πέρα από αυτό της λέπρας (Mycobacterium leprae), τα οποία είναι υπεύθυνα για άλλες λοιμώδεις και νευροεκφυλιστικές ασθένειες, έχουν παρόμοια ικανότητα δημιουργίας βλαστοκυττάρων σε ένα ξένο οργανισμό.
Ο καθηγητής Κρις Μέισον του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ειδικός στα βλαστοκύτταρα, δήλωσε ότι «η ικανότητα των βακτηρίων να μετατρέπουν το ένα είδος κυττάρου των θηλαστικών σε ένα άλλο είδος συνιστά «αλχημεία» στη φύση και μάλιστα σε μείζονα κλίμακα».
Όπως εξηγεί, «το επόμενο ουσιώδες βήμα θα είναι να μεταφραστεί αυτή η νέα πολύτιμη γνώση σε χειροπιαστά αποτελέσματα για τους ασθενείς, μια διαδικασία που μπορεί να πάρει μία δεκαετία».
Κατ’ αρχήν όμως θα πρέπει να αποδειχτεί ότι τα βακτήρια της λέπρας δουλεύουν όντως με τον ίδιο «αλχημικό» τρόπο και στους ανθρώπους πέρα από τα ποντίκια.
health.in.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Αυτή η «έξυπνη και εξελιγμένη» ικανότητα αναπρογραμματισμού του σώματος μπορεί πιθανώς να αξιοποιηθεί δεόντως από τους επιστήμονες στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής, ώστε να υπάρξουν νέου τύπου θεραπείες με βλαστικά κύτταρα. Με αυτό τον τρόπο, μια λοιμώδης νόσος, όπως η λέπρα, θα μπορούσε μελλοντικά να βοηθήσει στη θεραπεία άλλων ασθενειών.
Πάνω από 200.000 άνθρωποι παγκοσμίως διαγιγνώσκονται ακόμα κάθε χρόνο με λέπρα (γνωστή και ως νόσος του Χάνσεν), η οποία μέχρι σήμερα παραμένει σε μεγάλο βαθμό «μυστηριώδης», ιδίως όσον αφορά τον τρόπο που πλήττει τόσο εκτεταμένα το νευρικό σύστημα των πασχόντων.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Αναγεννητικής Βιολογίας Ανούρα Ραμπουκάνα του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Cell, ανακάλυψαν ότι οι συγκεκριμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπουν μέρη του μολυσμένου σώματος σε ιστούς πιο χρήσιμους για τα ίδια τα βακτήρια. Κάτι ανάλογο έχουν κάνει στο εργαστήριο διάφορες επιστημονικές ομάδες, π.χ. μετατρέποντας κύτταρα του δέρματος σε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, που με τη σειρά τους μπορούν να εξειδικευτούν σε επιμέρους κύτταρα (ήπατος, καρδιάς, εγκεφάλου κ.α.).
«Από τη στιγμή που τα κύτταρά μας είναι δυνατό να χειραγωγηθούν, γιατί ένα βακτήριο να μην το εκμεταλλευθεί;», εξηγεί ο Δρ Ραμπουκάνα, τα πειράματα του οποίου -με ποντίκια και καλλιέργειες κυττάρων- έδειξαν ότι το βακτήριο της λέπρας, αφού μολύνει τα νευρικά κύτταρα, μετά από μερικές εβδομάδες αρχίζει να τα μετατρέπει σε βλαστοκύτταρα. Με αυτό τον τρόπο ξεφεύγει καλύτερα από τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος, το «ραντάρ» του οποίου παραπλανιέται, επειδή δεν αναγνωρίζει τα μολυσμένα βλαστικά κύτταρα ως «καμουφλάζ» του εχθρικού μικροοργανισμού, ο οποίος έτσι εξαπλώνεται με την άνεσή του, όπου θέλει μέσα σε ένα οργανισμό-στόχο.
Συχνά, αυτά τα μολυσμένα βλαστοκύτταρα -μαζί με τα βακτήρια- βρίσκουν καταφύγιο μέσα στους μυς, όπου και μετατρέπονται σε μυϊκά κύτταρα. Ο ακριβής μηχανισμός της αρχικής πυροδότησης και, στη συνέχεια, της «αλχημικής» μετατροπής που χρησιμοποιούν τα βακτήρια, παραμένει προς το παρόν άγνωστος.
«Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ότι μια βακτηριακή λοίμωξη δημιουργεί τα δικά της βλαστικά κύτταρα», υπογραμμίζει ο ερευνητής και εκφράζει την ελπίδα ότι η ανακάλυψη όχι μόνο θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της λέπρας (έως τώρα οι γιατροί δεν ήξεραν πώς ακριβώς εξαπλώνονται τα βακτήριά της σε όλο το σώμα), αλλά γενικότερα θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων τρόπων για την ανάπτυξη των βλαστοκυττάρων.
Όπως λέει, πιθανώς θα ήταν εφικτό να χειραγωγηθούν κατάλληλα τα βακτήρια της
λέπρας, ώστε να μετατρέψουν τα νευρικά κύτταρα του ασθενούς σε βλαστικά. Στη
συνέχεια, μέσω αντιβιοτικών θα «σκοτωθούν» τα βακτήρια και τα βλαστοκύτταρα θα μπορούν πλέον με ασφάλεια να μεταμοσχευτούν στον ασθενή.
Ο Δρ Ραμπουκάνα δεν αποκλείει μάλιστα ότι και άλλου είδους βακτήρια, πέρα από αυτό της λέπρας (Mycobacterium leprae), τα οποία είναι υπεύθυνα για άλλες λοιμώδεις και νευροεκφυλιστικές ασθένειες, έχουν παρόμοια ικανότητα δημιουργίας βλαστοκυττάρων σε ένα ξένο οργανισμό.
Ο καθηγητής Κρις Μέισον του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ειδικός στα βλαστοκύτταρα, δήλωσε ότι «η ικανότητα των βακτηρίων να μετατρέπουν το ένα είδος κυττάρου των θηλαστικών σε ένα άλλο είδος συνιστά «αλχημεία» στη φύση και μάλιστα σε μείζονα κλίμακα».
Όπως εξηγεί, «το επόμενο ουσιώδες βήμα θα είναι να μεταφραστεί αυτή η νέα πολύτιμη γνώση σε χειροπιαστά αποτελέσματα για τους ασθενείς, μια διαδικασία που μπορεί να πάρει μία δεκαετία».
Κατ’ αρχήν όμως θα πρέπει να αποδειχτεί ότι τα βακτήρια της λέπρας δουλεύουν όντως με τον ίδιο «αλχημικό» τρόπο και στους ανθρώπους πέρα από τα ποντίκια.