Η βιταμίνηΑ είναι η πρώτη βιταμίνη που ανακαλύφθηκε (1913) – εξ ου και το όνομα της. Άλλα ονόματα της βιταμίνης Α είναι ρετινόλη και αξηροφθόλη.
Απαντάται σε πολλά τρόφιμα ζωικής και φυτικής προέλευσης. Συνήθως πλούσια σε βιταμίνη Α είναι τα λαχανικά με σκούρο πράσινο ή κίτρινο-πορτοκαλί χρώμα. Περίπου το 20% της βιταμίνης στα πράσινα και 30-35 % στα κίτρινα λαχανικά καταστρέφεται με το μαγείρεμα. Σε σχέση με άλλες βιταμίνες θεωρείται ανθεκτική.
Η βιταμίνη Α βρίσκεται στις τροφές με τη μορφή καροτενοειδών (προβιταμίνες). Όταν καταναλώνουμε τροφές με καροτενοειδή ο οργανισμός της μετασχηματίζει σε (ενεργή) βιταμίνη Α.
Η βιταμίνη Α έχει σημαντικές λειτουργίες στον οργανισμό, όπως:
- βοηθά στην νυχτερινή όραση
- συμμετέχει στο σχηματισμό των οστών
- διατηρεί τα επιθηλιακά κύτταρα (πχ δέρμα, εσωτερικό γαστρεντερικού σωλήνα, πνεύμονα κλπ)
- και είναι αντιοξειδωτική
Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει έλλειψη της βιταμίνης έχουν παρατηρηθεί σοβαρές επιπτώσεις: σταδιακή απώλεια όρασης στο σκοτάδι, ευαισθησία σε λοιμώξεις και δερματικές βλάβες, ίσως σχετίζεται με καρκίνους σε πνεύμονες, έντερο & μαστούς. Τέλος, σε χώρες του τρίτου κόσμου, όπου η έλλειψη μπορεί να είναι πολύ μεγάλη, καταστρέφεται ο κερατοειδής χιτώνας και τα άτομα οδηγούνται στην τύφλωση.
Από την άλλη, η υπερκατανάλωση – κυρίως μέσω κατάχρησης συμπληρωμάτων διατροφής – έχει κι αυτή κινδύνους: αίσθημα αδυναμίας, πονοκέφαλοι, ανορεξία, ναυτία, αρθραλγίες, τριχόπτωση, απολέπιση δέρματος, ασκίτης, και ηπατικές βλάβες.
Σε γενικές γραμμές, η βιταμίνη Α αποθηκεύεται στο σώμα σε ικανοποιητικές ποσότητες, επομένως η λήψη συμπληρωμάτων δεν είναι απαραίτητη, εκτός από περιπτώσεις παρατεταμένης ασιτίας.
Το μόριο της ρετινόλης
Πληροφορία: Το πρόσθετο τροφίμων E160e ή Βήτα-απο-8-καροτενάληπου χρησιμοποιείται ως φυσική χρωστική ουσία παράγεται από το καροτένιο, δηλ είναι πηγή βιταμίνης Α !
Δείτε ακόμη: Βιταμίνες: όλα όσα πρέπει να ξέρουμε!
Γ. Παπαγιαννοπούλου – Διαιτολόγος-Διατροφολόγος